Nowe przepisy o odpadach dla firm – kiedy weszły w życie i co mówią?

Ustawa o odpadach, której zmiany dokonano 17 listopada 2021 roku na mocy ustawy o odpadach (Dz.U. z 2021 r. poz. 2151), weszła w życie już 1 stycznia 2022 roku. Zmiany te dotyczą m.in.:

  • wprowadzenia nowej definicji odpadów budowlanych i rozbiórkowych – co skutkuje tym, że zatrudniona do remontu firma budowlana będzie musiał udokumentować, jak wygląda wywóz śmieci z firmy. Co więcej, w ewidencji w BDO, czyli Bazie Danych Odpadowych, trzeba będzie umieścić materiały takie jak: styropian i końcówki elementów kanalizacyjnych;
  • pojawienia się większej ilości kontenerów w PSZOK – w Punktach Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych ma pojawić się jeszcze więcej kontenerów.

Część wprowadzonych zmian zaczęła obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2023 roku. Od tego roku każda firma mająca pozwolenie na przeprowadzenie prac budowlanych, będzie musiała starannie udokumentować, jak wygląda zarządzanie odpadami w przedsiębiorstwie oraz wywóz śmieci z działalności. Ma to na celu wprowadzenie większej zależności pomiędzy gospodarką odpadami a wydawaniem decyzji na przeprowadzenie robót budowlanych. Takie gospodarowanie odpadami w przedsiębiorstwie ma przyczynić się do zmniejszenia liczby dzikich wysypisk, które niestety w dalszym ciągu są częstym zjawiskiem. Ponadto obowiązujące od 1 stycznia 2023 roku zmiany mają na celu również selektywną zbiórkę odpadów budowlanych. Od tego roku odpady budowlane i rozbiórkowe będą bowiem zbierane z podziałem na minimum 6 różnych frakcji.

Śmieci a działalność gospodarcza – o tym powinien pamiętać każdy właściciel firmy

Gospodarka odpadami w przedsiębiorstwie musi zostać odpowiednio udokumentowana. Zacznijmy więc od tego, że każda firma mająca do czynienia z odpadami jest zobowiązana do dopełnienia kilku ważnych punktów. Zgodnie z prawem za najważniejsze obowiązki firm w zakresie gospodarki odpadami uważa się:

  • obowiązek prowadzenia odzysku i osiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu – który można zlecić np. firmie świadczącej usługi, takie jak odbiór odpadów od przedsiębiorców,
  • obowiązek złożenia marszałkowi województwa dokumentów lub oświadczeń po zarejestrowaniu organizacji odzysku – w dodatku składane pod rygorem odpowiedzialności karnej,
  • obowiązek uzyskania wpisu do rejestru podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami,
  • obowiązek prowadzenia dodatkowej ewidencji.

W praktyce więc sprowadza się to m.in. do posiadania wpisu w BDO. W rejestrze tym muszą zarejestrować się przedsiębiorcy, którzy:

  • wytwarzając, transportują, a także zbierają odpady – co oznacza, że obowiązek ten ciąży m.in. na firmie sprzątającej,
  • wprowadzają do sprzedaży na polski rynek produkty w opakowaniach, smary, opony, oleje smarowe, baterie, akumulatory, sprzęt elektryczny oraz elektroniczny,
  • produkują, importują lub nabywają opakowania z krajów należących do UE,
  • odbierają odpady komunalne lub prowadzą punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych.

Co więcej, dotyczy to także sprzedawców odpadów i pośredników w ich obrocie.

Odpady komunalne w firmie a BDO

Każde przedsiębiorstwo produkuje mniejsze lub większe ilości śmieci. Jeśli jednak są nimi odpady komunalne, właściciel firmy nie potrzebuje wpisu do BDO. Sytuacja ta jednak zmieni się, jeżeli dana firma wytwarza także inne odpady niż te komunalne.

Umowa na wywóz śmieci działalność gospodarcza

Każdy przedsiębiorca powinien pamiętać o tym, że zgodnie z ustawą  z dn. 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2021 r., poz. 888) każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą jest zobowiązany podpisać indywidualną umowę na korzystanie z usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych. Taka umowa na wywóz śmieci przedsiębiorcy jest podpisywana z Urzędem Gminy, a posiadać ją muszą m.in.: sklepy, restauracje, zakłady produkcyjne, handlowe, usługowe, warsztaty itd.

Firma w domu a śmieci

Wywóz śmieci w firmie jednoosobowej może różnić się nieco niż w przypadku dużych firm. Jak zatem powinna wyglądać gospodarka odpadami w małej firmie, która jest prowadzona z domu? Najważniejsza z zasad mówi o tym, że nie należy mieszać odpadów komunalnych z gospodarstwa domowego z odpadami, które pochodzą z działalności gospodarczej. W sytuacji, gdy firmę prowadzi się z domu, właściciele nieruchomości powinni:

  • opłacać w gminie opłaty za gospodarowanie odpadami firmy – osobno w stosunku do zamieszkałej części domu,

  • podpisać umowę na odbiór odpadów komunalnych z podmiotem, na którego terytorium prowadzona jest firma.

Natomiast w przypadku przedsiębiorstw, nie posiadających stałego miejsca prowadzenia działalności, podmiot gospodarczy ma możliwość samodzielnego wybrania miejsca lub kilku lokalizacji, które zostaną uznane za siedzibę firmy. Trzeba jednak pamiętać o tym, że po dodaniu nowego miejsca podmiot ma 30 dni na poinformowanie właściwego urzędu o wprowadzonych zmianach.

Podstawowe zasady prowadzenia gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie

Odpady w firmie muszą podlegać ewidencji, a ich utylizacja powinna trafiać w ręce podmiotom posiadającym zezwolenie na przetwarzanie tych materiałów. W przeciwnym razie będą ona zagrażać środowisku. Gospodarka odpadami w przedsiębiorstwie produkcyjnym, tak jak i w każdym innym, powinna być dobrze zorganizowana i zgodna z obowiązującymi przepisami. Ustawa o odpadach wprowadza hierarchię sposobów postępowania z odpadami, która wygląda następująco:

  1. Zapobieganie powstawaniu odpadów.
  2. Przygotowywanie ich do ponownego użycia.
  3. Recykling.
  4. Wdrażanie innych procesów prowadzących do odzysku.
  5. Unieszkodliwianie odpadów.

Dokument ten jasno wskazuje na konieczność zapobiegania produkcji odpadów oraz podejmowania działań, które mają na celu ograniczenie liczby odpadów. Jeśli natomiast przedsiębiorcy nie udało się zapobiec wyprodukowaniu tych zanieczyszczeń, powinien on przygotować je do ponownego użycia lub recyklingu. W przypadku gdy nie jest to możliwe, odpady należy unieszkodliwić. Należy również podkreślić, że gospodarka odpadami to bardzo istotna kwestia we wszystkich krajach należących do Unii Europejskiej. Przedsiębiorcy, którzy nie będą przestrzegać tych zasad, narażania się na poniesienie dużych sankcji i kar pieniężnych. Nie wspominając o tym, że zostanie przeciw nim wszczęte postępowanie karne.

Odpady w firmie budowlanej – jak sprawa wygląda w tym przypadku?

Wytwarzanie odpadów na budowie to normalna kolej rzeczy i niestety nie da mu się zapobiec. W znaczny sposób można jednak ograniczyć ich liczbę. Z kolei pozostałe odpady można oddać firmie oferującej wywóz śmieci dla przedsiębiorców. Należy jednak pamiętać o tym, że w tym roku zaostrzono przepisy związane z odpadami budowlanymi. Nie będą one bowiem odbierały już odpadów oznaczonych kodem 17 09 04, który oznacza "zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu". Co więcej, zgodnie z nowymi przepisami odpady te trzeba posegregować, wybierając jedną z 6 frakcji. W przypadku, gdy właściciel firmy nie zastosuje się do wprowadzonych zmian, grozi mu kara administracyjna. W dalszym ciągu konieczna będzie również ewidencja odpadów w firmie budowlanej, którą można przeprowadzić np. za pomocą Elektronicznego Obiegu Dokumentów, o którym już kiedyś pisaliśmy.