Jak ułożyć grafik pracy wychowawcy w internacie?

Jakie ustawy regulują czas pracy wychowawcy internatu?

Grafik pracy wychowawcy w internacie tworzony jest w oparciu o Kartę Nauczyciela. Dokument ten precyzyjnie określa, w jakich godzinach oraz w jakim wymiarze mogą pracować nauczyciele zatrudnieni w internacie. Co do zasady, wymiar czasu pracy nauczyciela zatrudnionego na pełen etat nie może przekraczać 40 godzin tygodniowo, jednak w przypadku pedagogów pracujących w internatach ulega on skróceniu do 30 godzin tygodniowo. Tworząc grafik, należy kierować się przede wszystkim zapisami zawartymi we wspomnianej Karcie Nauczyciela.

Jednak w przypadku kwestii spornych, których ustawa nie precyzuje, trzeba sięgnąć do Kodeksu pracy. Pedagodzy zatrudnieni w internacie wykonują swoje obowiązki nie tylko w ciągu dnia, lecz również w godzinach nocnych. Wynika to z charakteru placówki, jaką jest internat, zapewniając wychowankom całodobową opiekę nauczycieli. Układając grafik pracy, należy posiłkować się dodatkowo Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 maja 2001 r. w sprawie realizowania przez nauczycieli tygodniowego obowiązku wymiaru godzin zajęć wychowawczych w porze nocnej. Wymieniony akt prawny reguluje kwestię pracy we wskazanej porze oraz to, jak dokładnie takie dyżury powinny być rozliczane.

Czy wychowawca internatu może pracować nocą?

Nauczyciele na ogół wykonują swoje obowiązki w ciągu dnia, jednak w wyjątkowych sytuacjach mogą zostać zobligowani do pracy w godzinach nocnych. Wychowawca w internacie – ze względu na specyfikę miejsca, w którym jest zatrudniony – może pracować także w nocy. Jego zadaniem jest wtedy zapewnienie opieki wychowawczej uczniom przebywającym w placówce. Dyrektor internatu zobowiązany jest jednak przestrzegać pewnych zasad, zgodnie z którymi należy tworzyć grafik pracy wychowawcy. Jeśli pracownik wykonywał obowiązki w nocy przez co najmniej 8 godzin, to kolejny dzień powinien być dla niego dniem wolnym od pracy. Raz na dwa tygodnie nauczyciel ma prawo skorzystać z dwóch kolejnych nocy wolnych od pracy, przypadających w sobotę i niedzielę lub w niedzielę i poniedziałek.

Wszyscy nauczyciele zatrudnieni w internacie powinni zostać równomiernie obciążeni pracą w godzinach nocnych. Nie dopuszcza się rozwiązania, w którym jedna osoba pracuje wyłącznie na zmiany dzienne, podczas gdy inna wykonuje pracę wyłącznie w nocy. Internat to miejsce, gdzie opieka wychowawcy musi być zapewniona całodobowo, stąd konieczność pełnienia dyżurów przez 24 godziny. Niemniej jednak praca w nocy jest znacznie bardziej obciążająca, co wynika z rytmu funkcjonowania organizmu ludzkiego. Ponadto nieco inna jest specyfika pracy pedagogów w ciągu dnia, inna natomiast w nocy. Nauczyciel w czasie dyżurów dziennych prowadzi zajęcia dydaktyczne, uwzględniając tym samym potrzeby oraz zainteresowania uczniów. Tymczasem podczas zmian nocnych głównym zadaniem nauczyciela jest sprawowanie opieki nad uczniami oraz interweniowanie w nagłych przypadkach, jeśli zachodzi taka potrzeba.

Jak ułożyć grafik pracy wychowawcy w internacie?

Grafik dyżurów wychowawców internatu powinien zostać przygotowany, mając na względzie specyfikę funkcjonowania placówki. Przez całą dobę opiekę wychowawczą nad uczniami musi sprawować nauczyciel posiadający stosowne uprawnienia. Układając grafik, należy pamiętać, że doba pracownicza nie jest tożsama z dniem pracy. Oznacza to, że dyżur poranny, który rozpoczyna się bezpośrednio po dyżurze nocnym, nie może być traktowany jako kolejny dzień pracy. Praktycznym rozwiązaniem jest podzielenie doby na zmiany, które będą trwały po 8 godzin. Problematyczny jest natomiast fakt, iż tygodniowy wymiar czasu pracy nauczyciela zatrudnionego w internacie wynosi nie 40, a 30 godzin. Dlatego też dobrym rozwiązaniem jest zróżnicowanie czasu rozpoczęcia i zakończenia pracy przez poszczególnych pedagogów. Ma to uzasadnienie zwłaszcza w przypadku, gdy nie wszyscy są zatrudnieni w pełnym wymiarze godzin.

Często praktykuje się także wydłużenie dyżuru o dodatkową godzinę. Przykładowo, nauczyciel wykonujący obowiązki w godzinach 23:00–7:00 pracuje dodatkowo w godz. 7.00–8.00. Do obowiązków dyrektora internatu należy zarządzanie nim w taki sposób, aby zapewnić wychowankom bezpieczne warunki pobytu. Jest to bardzo istotne w kontekście nauczycieli, którzy powinni być obecni na dyżurze. Niebezpieczną praktyką jest ograniczanie liczby etatów, co prowadzi do tego, że opiekę w danym dniu lub w ciągu nocy sprawuje tylko jeden nauczyciel. To, ilu z nich będzie obecnych na dyżurze, zależy w głównej mierze od liczby uczniów pozostających w internacie. Muszą mieć oni zapewnioną fachową opiekę sprawowaną przez wykwalifikowanych nauczycieli. Szczegółowe zasady dotyczące funkcjonowania internatu określa statut szkoły oraz arkusz organizacji pracy placówki edukacyjnej. Należy jednak pamiętać, że zasady zatrudniania i układania grafików nauczycieli nie mogą być sprzeczne z Kartą Nauczyciela oraz przepisami zawartymi w Kodeksie pracy (dotyczącymi pedagogów).

O czym pamiętać, planując grafik pracy wychowawcy internatu?

Wychowawcy zatrudnieni w internacie pracują w godzinach nieregularnych, także w porze nocnej, co rodzi pewne problemy w kontekście ułożenia grafiku. Wiedząc, ile godzin pracuje wychowawca w internacie, można oszacować, jak wiele etatów trzeba stworzyć w danym miejscu, aby zapewnić ciągłość opieki nad wychowankami. Nauczyciel w internacie może być zatrudniony w pełnym wymiarze godzin, jednak często dyrektorzy placówek zawierają z pedagogami umowy na część etatu, co ma zapobiec powstawaniu tak zwanych „luk kadrowych”. Warto mieć na uwadze, że zgodnie z przepisami tygodniowy wymiar czasu pracy nauczyciela internatu zatrudnionego na pełen etat wynosi 30 godzin.

Oznacza to, że godziny zajęć opiekuńczo-wychowawczych dziennych oraz nocnych w danym tygodniu nie mogą przekroczyć, po zsumowaniu, 30. Liczba ta odnosi się bowiem zarówno do dyżurów dziennych, jak i nocnych. Aby zapobiec ewentualnym nadużyciom, w internacie powinna zostać wprowadzona efektywna rejestracja czasu pracy. Umożliwia ona ewidencjonowanie rzeczywistej liczby godzin, w jakich nauczyciel wykonywał obowiązki zawodowe – włącznie z nadgodzinami. Osoba odpowiedzialna za przygotowanie grafiku pedagogów powinna mieć na uwadze fakt, iż dyżury poranne, popołudniowe oraz nocne należy rozłożyć równomiernie wobec wszystkich zatrudnionych. Dopuszcza się grafik, zgodnie z którym pedagog w danym tygodniu odbywa dyżur poranny, w kolejnym – popołudniowy, a w następnym – nocny. Niemniej jednak, nie można nakazać jednej osobie pracy wyłącznie w godzinach nocnych. Grafik pracy nauczycieli układany jest przez osoby zatrudnione w dziale kadr bądź przez dyrektora internatu. Każdorazowo musi go zatwierdzić dyrektor, który ponosi odpowiedzialność wobec wychowanków i pracowników. Zastrzeżenia dotyczące grafiku pracy zatrudnieni mogą zgłaszać do Państwowej Inspekcji Pracy.