Liczba godzin pracy w miesiącu – jak wyliczyć wymiar czasu pracy?

Czas pracy to czas, zgodnie z art. 128 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks Pracy, „w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy”. Prawidłowe rozliczanie czasu pracy zatrudnionych wymaga również znajomości prawnych definicji takich pojęć, jak doba („24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy”) oraz tydzień („7 kolejnych dni kalendarzowych, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego”).

Ile godzin pracy w miesiącu?

Ilość godzin pracy w wymiarze dobowym oraz tygodniowym wskazuje art. 129 Kodeksu Pracy:

„§ 1. Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z zastrzeżeniem art. 135-138, 143 i 144”.

Ponadto:

„§ 2. W każdym  systemie czasu pracy, jeżeli jest to uzasadnione przyczynami obiektywnymi lub technicznymi lub dotyczącymi organizacji pracy, okres rozliczeniowy może być przedłużony, nie więcej jednak niż do 12 miesięcy, przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.

§ 3. Rozkład czasu pracy danego pracownika może być sporządzony – w formie pisemnej lub elektronicznej – na okres krótszy niż okres rozliczeniowy, obejmujący jednak co najmniej 1 miesiąc. Prawodawca przekazuje pracownikowi rozkład czasu pracy co najmniej na 1 tydzień przed rozpoczęciem pracy w okresie, na który został sporządzony ten rozkład”.

Warto również odnotować, że: „Tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym” (art. 131 § 1. Kodeksu).

Co do zasady jednak dobowy czas pracy to 8 godzin, a tydzień pracy równy jest pięciu dniom. W ciągu tygodnia przepracować należy 40 godzin. Średnia ilość godzin pracy w miesiącu, przyjmując, iż miesiąc liczy 4 tygodnie (20 dni roboczych), to zatem 160 godzin.

Jak wyliczyć wymiar czasu pracy?

Sposób wyliczenia wymiaru czasu pracy wskazują zapisy art. 130 Kodeksu Pracy:

„§ 1. Obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, ustalany zgodnie z art. 129 § 1, oblicza się:

• mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie
• dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku.

§ 2. Każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin.

§ 3. Wymiar czasu pracy pracownika w okresie rozliczeniowym, ustalony zgodnie z art. 129 § 1, ulega w tym okresie obniżeniu o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy, przypadających do przepracowania w czasie tej nieobecności, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy”.

Kalendarz pracy - jaka obowiązuje norma czasu pracy?

Kalkulując zatem wymiar czasu pracy pracownika, w pierwszej kolejności sprawdzić należy liczbę pełnych tygodni w danym okresie i pomnożyć ją przez 40 godzin (czyli iloczyn 8 godzin i 5 dni w tygodniu), a następnie sprawdzić liczbę dni pozostających poza pełnymi tygodniami i pomnożyć ją przez 8 godzin. Suma tych dwóch działań da liczbę godzin pracy w danym okresie rozliczeniowym.

Pamiętać trzeba też o odjęciu godzin za dni, które nie zostaną przepracowane ze względu na ustawowe zwolnienie tych dni od pracy. Odjęte muszą zostać również godziny, w trakcie których pracownik był nieobecny (np. ze względu na zwolnienie lekarskie).

Wymiar czasu pracy przy niepełnym etacie 

Wymiar czasu pracy przy niepełnym etacie Wymiar czasu pracy pół etatu jest bardzo często wybieraną formą trybu wykonywania obowiązków pracowniczych. Jak podają dane Głównego Urzędu Statystycznego w drugim kwartale 2018 roku 6,7 pracowników z 16 mln zatrudnionych wybrało niepełny czas pracy. To i tak o wiele mniej niż w innych krajach europejskich. Można jednak przypuszczać, że liczba przepracowanych godzin w Polsce będzie maleć. Coraz więcej osób może wybierać mniejszą ilość godzin pracy ze względu na coraz wyższe wsparcie socjalne ze strony państwa. Dodatkowo w wielu firmach, zwłaszcza w branży marketingowej oraz nowoczesnych technologii pracodawcy podążają drogą skandynawskich wzorców, według których tygodniowy czas pracy zostaje skrócony. Pensja jest bez zmian, tak jak za pełny wymiar godzin pracy, jednak np. w piątek pracownicy wcześniej kończą swoje obowiązki. Pracodawcy stawiają na dobre samopoczucie zatrudnionych, a także na ich samorozwój, pozwalając w pracy na wydzielenie czasu na doskonalenie zawodowe np. poprzez lekturę branżowych czasopism, artykułów, czy też wykonywanie własnych testów oprogramowania, szkoleń online etc.

Wracając jednak do wymiaru czasu pracy przy niepełnym etacie, warto odpowiedzieć sobie dokładnie na wydawać by się mogło łatwe pytanie - pół etatu ile to godzin? Jedna druga etatu to dokładnie 4 godziny pracy dziennie. Według Kodeksu pracy czas pracy dzienny nie może przekroczyć 8 godz. Czy jednak pracując na pół etatu, musimy codziennie pojawiać się w pracy na 4 godziny? Na szczęście nie i dlatego wymiar czasu pracy pół etatu może być bardzo wygodny dla wielu osób. Chodzi o to, by w ciągu całego miesiąca przepracować łączną ilość godzin przynależną do określonego wymiaru czasu pracy. Zobaczmy jak to wygląda na konkretnych przykładach:

• pół etatu - 20 godzin tygodniowo - 80 godzin miesięcznie przy pełnym tygodniu pracy (5 dni) - zależnie od liczby dni w miesiącu godzin miesięcznie może być więcej.
• ¾ etatu - 30 godzin tygodniowo - 120 godzin miesięczne lub więcej wedle kalendarza
• ¼ etatu - 10 godzin tygodniowo - 40 godzin miesięcznie lub więcej wedle kalendarza

Ogromną zaletą pracy w niepełnym wymiarze godzin jest elastyczny czas wykonywania obowiązków. Jeśli mamy szczęście i znajdziemy pracodawcę, który będzie chciał nas zatrudniać np. na pół etatu, a naszej pomocy będzie potrzebował np. 8 godzin dziennie w wybrane dni tygodnia, mamy szansę wykonać pracę tak jak na pełnym etacie, czyli z 8-godzinnym trybem pracy dziennie, przez dwa tygodnie. Resztę miesiąca możemy poświęcić na inne obowiązki. Wszystko zależy od ustaleń z pracodawcą.

Godziny pracy – 2018 rok

Wyliczając liczbę godzin pracy w każdym miesiącu 2018 roku, zwrócić uwagę należy na dni, które są od pracy wolne. Stosowna liczba godzin zostanie odjęta od skalkulowanego wymiaru czasu pracy, o ile dni wolne wypadają poza niedzielami.

Kwestia ta uregulowana jest Ustawą z dnia 18 stycznia 1951 roku o dniach wolnych od pracy. Zgodnie z ustawą, wolne od pracy są następujące dni: 1 stycznia (Nowy Rok), 6 stycznia (Święto Trzech Króli), pierwszy dzień Wielkiej Nocy, drugi dzień Wielkiej Nocy, 1 maja (Święto Państwowe), 3 maja (Święto Narodowe Trzeciego Maja), pierwszy dzień Zielonych Świątek, dzień Bożego Ciała, 15 sierpnia (Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny), 1 listopada (Wszystkich Świętych), 11 listopada (Narodowe Święto Niepodległości), 25 grudnia (pierwszy dzień Bożego Narodzenia) oraz 26 grudnia (drugi dzień Bożego Narodzenia). Dodać warto, że jeżeli święto przypada w sobotę – pracownikowi przysługuje jeden dodatkowy dzień wolny od pracy.

Uwzględniając te dni, a także weekendy, w 2018 roku przypada 114 dni wolnych od pracy, pracujących jest zaś 251 dni. W konsekwencji, w tym roku do przepracowania mamy 2008 godzin.

W podziale miesięcznym sytuacja prezentuje się następująco:

1. styczeń: liczba dni pracujących – 21; liczba godzin pracujących – 168; dni wolne od pracy – 10 (weekendy i 1 stycznia oraz dzień dodatkowy za 6 stycznia, który przypadł w sobotę),
2. luty: liczba dni pracujących – 20; liczba godzin pracujących – 160; dni wolne od pracy – 8 (weekendy),
3. marzec: liczba dni pracujących – 22; liczba godzin pracujących – 176; dni wolne od pracy – 9 (weekendy),
4. kwiecień: liczba dni pracujących – 20; liczba godzin pracujących – 160; dni wolne od pracy – 10 (weekendy oraz 2 kwietnia – Poniedziałek Wielkanocny),
5. maj: liczba dni pracujących – 20; liczba godzin pracujących – 160; dni wolne od pracy – 11 (weekendy oraz 1 maja – wtorek, 3 maja – czwartek, 31 maja – Boże Ciało, czwartek),
6. czerwiec: liczba dni pracujących – 21; liczba godzin pracujących – 168; dni wolne od pracy – 9 (weekendy),
7. lipiec: liczba dni pracujących – 22; liczba godzin pracujących – 176; dni wolne od pracy – 9 (weekendy),
8. sierpień: liczba dni pracujących – 22; liczba godzin pracujących – 176; dni wolne od pracy – 9 (weekendy oraz 15 sierpnia – środa),
9. wrzesień: liczba dni pracujących – 20; liczba godzin pracujących – 160; dni wolne od pracy – 10 (weekendy),
10. październik: liczba dni pracujących – 23; liczba godzin pracujących – 184; dni wolne od pracy – 8 (weekendy),
11. listopad: liczba dni pracujących – 21; liczba godzina pracujących – 168; dni wolne od pracy – 9 (weekendy oraz 1 listopada – czwartek),
12. grudzień: liczba dni pracujących – 19; liczba godzin pracujących – 152; dni wolne od pracy – 12 (weekendy oraz 25 i 26 grudnia, wtorek i środa).

Stwierdzić więc można, że statystycznie najbardziej pracowicie spędzimy październik (23 dni robocze), a najmniej pracować będziemy w grudniu (19 dni roboczych).