Poznaj założenia planu kontroli przez PIP na 2024 rok

Skuteczne egzekwowanie przepisów prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy to misja Państwowej Inspekcji Pracy. Sprawdź, jakie konkretne działania podejmie w tym roku PIP, aby realizować swoją misję!

Czym zajmuje się Państwowa Inspekcja Pracy?

Państwowa Inspekcja Pracy to instytucja odpowiedzialna za nadzorowanie przestrzegania przepisów prawa pracy i bezpieczeństwa pracy w miejscu zatrudnienia, w tym kontrolowanie legalności zatrudnienia. Jej główne zadania obejmują ochronę praw pracowników oraz zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Działalność PIP ma na celu utrzymanie równowagi między interesami pracodawców a ochroną praw pracowników, przyczyniając się do poprawy warunków pracy w Polsce.

Plan pracy PIP na 2024 rok

W 2024 roku PIP będzie realizować ostatni rok z trzyletniego „Programu działania Państwowej Inspekcji Pracy na lata 2022-2024”. Podczas posiedzenia Rady Ochrony Pracy, które odbyło się 5 grudnia 2023 r., po wcześniejszej analizie aktualnych problemów z zakresu ochrony pracy, przedstawiono szczegółowe zadania na 2024 rok.

Z opublikowanego przez PIP programu wynika, że w ciągu najbliższych 12 miesięcy Państwowa Inspekcja Pracy będzie się koncentrować na bezpieczeństwie pracy i ochronie zdrowia w tych obszarach aktywności zawodowej osób pracujących, w których występuje największe ryzyko utraty zdrowia lub życia. Dlatego też zapowiadane są wzmożone kontrole między innymi w sektorze budowlanym. PIP ma na celu między innymi wyeliminowanie niebezpiecznych metod pracy i niewłaściwej organizacji pracy. W dalszym ciągu istotną kwestią będzie też badanie okoliczności i przyczyn zaistniałych wypadków przy pracy – śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych.

W 2024 roku PIP pochyli się też nad bezpiecznym stosowaniem w zakładach pracy substancji i mieszanin chemicznych. Jak podkreślają inspektorzy, wykorzystywanie w niektórych procesach czynników przede wszystkim o działaniu rakotwórczym lub mutagennym wymusza konieczność przeprowadzania starannych kontroli poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy, tym bardziej że do katalogu substancji chemicznych, uznawanych za rakotwórcze dodano wiele nowych pozycji.

Ważnym punktem w planie działania PIP na 2024 jest prowadzenie działań kontrolnych związanych z technicznym bezpieczeństwem pracy w branży OZE, czyli odnawialnych źródeł energii, w ciepłowniach i elektrociepłowniach zasilanych paliwami stałymi, jak również w firmach zajmujących się magazynowaniem, sprzedażą i przetwórstwem złomu metali.

Jak informuje PIP w najbliższych miesiącach, kontynuowane będą też działania kontrolne między innymi w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest, organizowania prac związanych z zagrożeniem wybuchem, zapewniania odpowiedniego mikroklimatu w środowisku pracy, zagrożeń związanych z takimi czynnikami jak hałas i drgania mechaniczne. Prowadzone będą także kontrole zatrudniania i warunków pracy osób z niepełnosprawnościami w zakładach pracy chronionej i zakładach aktywności zawodowej oraz zakładach otwartego rynku pracy.

W zakresie prawnej ochrony pracy priorytetem działań PIP w dalszym ciągu będą kontrole dotyczące czasu pracy oraz wypłaty wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy, gdyż są to normy, które najczęściej są naruszane przez pracodawców. Dużo uwagi będzie poświęcanego między innymi łamania zakazu zawierania umów cywilnoprawnych w warunkach wskazujących na istnienie stosunku pracy. Kontrolowane też będzie przestrzeganie przepisów o pracowniczych planach kapitałowych (PPK).

Kluczowe znaczenie będzie też miała realizacja „Krajowej Strategii Kontroli przepisów w zakresie czasu jazdy i czasu postoju, obowiązkowych przerw i czasu odpoczynku kierowców na lata 2023-2024”, tak aby zwiększyć bezpieczeństwo na drogach.

Ogółem na 2024 rok zapowiedziano przeprowadzenie 60 tysięcy kontroli.

Działania Okręgowych Inspektoratów Pracy

Poza działaniami przewidzianymi w ramach ogólnego planu poszczególne inspektoraty będą wykonywać zadania własne. Przykładowo Okręgowy Inspektorat Pracy z Krakowa będzie dążył do poprawy przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym bhp oraz legalności zatrudnienia w podmiotach prowadzących działalność handlowo - usługową w regionach turystycznych, a także będzie sprawdzał przestrzeganie zasad BHP pracy przy eksploatacji maszyn w zakładach produkcyjnych. OIP z Bydgoszczy będzie kontrolował czas pracy i wynagrodzenia w kancelariach prawnych i komorniczych, będzie wspierać działania Kujawsko-Pomorskiej Społecznej Akademii Prawa Pracy, a także skupi się na promowaniu przestrzegania norm czasu pracy kierowców. Z kolei na przykład OIP Rzeszów będzie miał przed sobą zadania związane z przestrzeganiem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach produkcyjnych przemysłu lotniczego, jak również przestrzegania przepisów prawa pracy w małych punktach usługowo-handlowych zlokalizowanych w wielkopowierzchniowych placówkach handlowych. Szczegóły na temat działań własnych poszczególnych Okręgowych Inspektoratów Pracy można znaleźć w „Programie działania Państwowej Inspekcji Pracy na lata 2022-2024”.

Jakie uprawnienia posiada Państwowa Inspekcja Pracy?

Państwowa Inspekcja Pracy posiada szerokie uprawnienia, które umożliwiają jej skuteczne monitorowanie i egzekwowanie przestrzegania przepisów prawa pracy. Kontrole przeprowadzane są z własnej inicjatywy PIP, jak i w odpowiedzi na skargi pracowników. Inspektorzy PIP mają prawo wchodzić na tereny przedsiębiorstw, zakładów pracy i innych miejsc, gdzie zatrudnieni są pracownicy, w celu przeprowadzania kontroli warunków pracy, przestrzegania przepisów dotyczących czasu pracy, płacy, bezpieczeństwa i higieny pracy.

W przypadku stwierdzenia naruszeń przepisów PIP ma prawo między innymi:

• nakazać usunięcie stwierdzonych uchybień w określonym terminie,
• nakazać wstrzymanie określonych prac, a nawet całkowite zaprzestanie prowadzenia jakiejkolwiek działalności, gdy naruszenie przepisów niesie ryzyko bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowników lub innych osób wykonujących dane zadania,
• nakazać wykonanie badań i pomiarów czynników szkodliwych lub uciążliwych,
• nakazać natychmiastową wypłatę należnego wynagrodzenia za pracę lub innych świadczeń przysługujących pracownikom,
• nałożyć grzywnę w postaci mandatu karnego,
• skierować wniosek o ukaranie do sądu.

Państwowa Inspekcja Pracy będzie intensywnie pracować, aby systematycznie poprawiać warunki pracy w Polsce, egzekwować przestrzeganie przepisów prawa pracy, a także podejmować działania prewencyjne, tak by ograniczać do minimum ryzyko utraty życia lub zdrowia w zakładach pracy.