Rękojmia między przedsiębiorcami – czy rękojmia dotyczy firm?

Rękojmia a zakup na firmę – w jakich przepisach zdefiniowano tę zależność?

Rękojmia to termin, który do 2021 dotyczył głównie osób fizycznych, natomiast wykluczał przedsiębiorców. Obecnie jednak obowiązują zmienione przepisy Kodeksu Cywilnego, na mocy których przedsiębiorcy w niektórych przypadkach zyskują prawa konsumentów. Warto mieć świadomość podziału kupujących na 4 kategorie:

osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej,
przedsiębiorcy, którzy dokonują zakupów niezwiązanych z prowadzoną działalnością,
osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, dokonujące zakupów w związku z nią, lecz działanie nie ma charakteru zawodowego,
przedsiębiorcy dokonujący zakupów w związku z prowadzoną działalnością.

Czasami zaklasyfikowanie przedsiębiorcy do konkretnej grupy nie jest tak proste, jak się wydaje. Dobrym przykładem będzie osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, polegającą na handlu sprzętem RTV i AGD. Przedsiębiorca ten nabywa ekspres do kawy - jeśli służy on działalności handlowej, to klasyfikowany będzie do czwartej grupy, jeśli natomiast jest to ekspres przeznaczony dla pracowników firmy, będzie skalsyfikowany w trzeciej grupie. Zawsze więc należy zadać sobie pytanie o cel dokonywania zakupów, a nie wyłącznie o sam przedmiot. Jest to kluczowe w aspekcie, jakim jest rękojmia między przedsiębiorcami. Od 2021 roku przedsiębiorcy, którzy w kontekście rękojmi są traktowani jak konsumenci, mogą powoływać się na klauzule abuzywne, czyli inaczej niedozwolone. Rażąco naruszają one interesy kupującego lub są niezgodne z dobrymi obyczajami. Chcąc uzyskać niezbędne informacje na temat samej rękojmi, należy sięgnąć przede wszystkim do Kodeksu Cywilnego. Reguluje on kwestie związane z dochodzeniem swoich praw, także w przypadku przedsiębiorców traktowanych jak konsumenci.

Czy reklamacja towaru zakupionego na firmę odbywa się na innych zasadach, niż w przypadku konsumentów?

Rękojmia dla firm budzi wiele kontrowersji wśród przedsiębiorców jej udzielających. Niemniej jednak na początek warto wyjaśnić, jak właściwie odbywa się reklamacja w przypadku osób fizycznych, a więc traktowanych jako pełnoprawni konsumenci. Otóż rękojmia sama w sobie przewiduje odpowiedzialność przedsiębiorcy za wady fizyczne lub prawne, które istniały już w momencie sprzedaży towaru. Korzystając z niej, konsument nie musi udowadniać, że dana wada istniała bądź była zauważalna w momencie wydania rzeczy. Prawo to jest jednak zarezerwowane dla osób fizycznych, nieprowadzących działalności gospodarczej. Jeśli kupujemy "na firmę", sprzedawca może domagać się udowodnienia, że wada istniała w chwili wydania towaru. Przedsiębiorca ma natomiast 14 dni na rozpatrzenie reklamacji od momentu, gdy klient zdecyduje się ją złożyć. Może on domagać się:

naprawy rzeczy,
obniżenia ceny,
wymiany rzeczy na nową.

Istnieje także możliwość odstąpienia od umowy, jednak wyłącznie w przypadku, gdy wada jest na tyle poważna, że całkowicie uniemożliwia korzystanie z danej rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem. Czas trwania rękojmi wynosi natomiast:

2 lata od momentu wydania rzeczy,
5 lat w przypadku nieruchomości,
rok w przypadku rzeczy używanych.

Jeśli jednak sprzedawca umyślnie nie powiadomił kupującego o istnieniu wady, rękojmia udzielana jest na czas nieokreślony. Gwarancja na firmę powoduje natomiast, że przedsiębiorca może domagać się swoich praw na takich samych zasadach, jak konsument. Reklamacja towaru odbywa się więc dokładnie w taki sam sposób, obowiązują także identyczne terminy. Co ciekawe, gwarancja dla przedsiębiorcy obejmuje również inny przypadek, a mianowicie zakup towaru na odległość. Ma on możliwość odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni, odsyłając towar sprzedawcy.

Ile trwa rękojmia dla firm? Z czym jest często mylona?

Gwarancja dla przedsiębiorców nie jest dokładnie tym samym, co rękojmia. Drugi z wymienionych terminów dotyczy konsumentów oraz osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, zarejestrowaną w CEiDG. W przypadku rękojmi obowiązują dokładnie takie same terminy, jak w przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności, a więc 2 lata, 5 lat lub rok. Możliwe jest także udzielenie rękojmi na czas nieokreślony, jeśli sprzedawca ma świadomość istnienia wady rzeczy, a nie poinformuje o niej kupującego. Okres rękojmi dla firm jest więc określony w przepisach Kodeksu Cywilnego. Tymczasem zupełnie czym innym jest gwarancja, choć te terminy często mylą nawet doświadczeni przedsiębiorcy. Gwarancja jest bowiem całkowicie dobrowolnym zobowiązaniem producenta do naprawienia wad fizycznych na własny koszt. To właśnie tychże wad może ona dotyczyć, nie mówimy tutaj natomiast o wadach prawnych. Przedsiębiorca udziela jej na dowolnie wskazany przez siebie okres - może to być rok, dwa lata, a nawet dziesięć lat, w zależności od możliwości i potrzeb. Rękojmia a zakup na firmę to temat budzący wiele kontrowersji, jednak problematyczne bywa również rozumienie terminu gwarancji. Przedsiębiorca, który jej udziela, może w pewien sposób warunkować to, czy poniesie koszty naprawy we własnym zakresie, czy obarczy nimi klienta. Dobrym przykładem będą producenci sprzętu komputerowego, którzy zastrzegają, że jeśli klient dokona naprawy w innym miejscu bądź wymieni części na nieoryginalne, straci gwarancję. Nie ma tutaj znaczenia, czy jest on osobą fizyczną czy przedsiębiorcą. Gwarancja w przypadku zakupu na firmę powinna być dokładnie uregulowana w umowie, ewentualnie ogólnych warunkach sprzedaży, jakie przedstawi producent.

Faktura a gwarancja – okres gwarancji przy zakupie na firmę, czy na pewno rozumiemy go prawidłowo?

Faktura to podstawowy dokument, służący do rozliczeń pomiędzy przedsiębiorcami. Wystawia ją sprzedawca, odbiorcą natomiast jest kupujący. Faktura sama w sobie potwierdza fakt zawarcia transakcji, a więc na przykład zakupu towaru. Faktura VAT a gwarancja może rodzić wiele nieporozumień na linii przedsiębiorca-przedsiębiorca. Przede wszystkim gwarancję należy w tym aspekcie odróżnić od rękojmi. Prawo rękojmi dla firm obowiązuje także w przypadku, gdy zakup potwierdzony został fakturą VAT. Niemniej jednak przedsiębiorca może również udzielić dodatkowej gwarancji, która jest niezależna od rękojmi. Zapis jej dotyczący często znajduje się na fakturze. Należy go traktować jako pełnoprawne oświadczenie, a więc i zobowiązanie do naprawy sprzętu na swój koszt. Zakup na fakturę a gwarancja nie niesie za sobą żadnych konsekwencji w zakresie okresu jej obowiązywania. Oznacza to, że przedsiębiorca w dalszym ciągu samodzielnie wyznacza okres, w jakim wykona naprawę gwarancyjną. Zazwyczaj więcej szczegółów na ten temat można znaleźć w umowach handlowych. Przepisy zakładają, że jeśli okres gwarancji nie został podany, a sprzedawca wydał oświadczenie jej dotyczące, to wynosi on rok od momentu wydania rzeczy kupującemu. Nie ma natomiast znaczenia data wystawienia faktury, zwłaszcza w kontekście faktur zaliczkowych.