Turkusowe zarządzanie – co warto o nim wiedzieć?

Turkusowy model zarządzania firmą – co to za koncepcja?

Turkusowy model zarządzania jest koncepcją, która szczegółowo opisana i spopularyzowana została w 2014 r. przez Frederica Laloux. Wiąże się ona przede wszystkim z płaską strukturą organizacji i zdecentralizowaną hierarchią. Turkusowe zarządzanie wywodzi się z koncepcji kolorystycznej wykreowanej przez Laloux, który przypisał każdemu etapowi rozwoju firmy inny kolor.

Wyróżniono więc pięć różnych stylów zarządzania:

1. Czerwony – styl całkowicie autorytarny, szef posiada tzw. władzę absolutną, a pracownicy ściśle wykonują polecenia kierownika, są od niego zależni, często odczuwają przed nim strach.
2. Bursztynowy – w organizacjach „tego koloru” funkcjonuje silna hierarchia, każda osoba ma swojego bezpośredniego przełożonego, przed którym odpowiada w sposób bezwzględny i postępuje zgodnie ze sztywnymi, ustalonymi zasadami.
3. Pomarańczowy – hierarchia jest dynamiczna, funkcjonują role podwładnych i przełożonych, ale podwładni mają większy zakres swobody, zachęcani są do kreatywności, liczy się przede wszystkim ich produktywność, a nie ścisłe wykonywanie instrukcji.
4. Zielony – w ramach takich organizacji funkcjonuje demokracja, wiele ważnych dla firmy decyzji podejmowanych jest wspólnie, pracownicy mają dużą decyzyjność.
5. Turkusowy – całkowity brak hierarchii, pracownicy posiadają swoje zadania do wykonania, a każdy z nich ponosi taką samą odpowiedzialność.

W ramach turkusowego modelu zarządzania organizacją, następuje więc całkowita rezygnacja z tradycyjnej hierarchii na rzecz samodzielnej kontroli pracowników, którzy jako zespół pracują ku wspólnemu celowi. Jest więc kolejnym krokiem po lean management w dążeniu do usunięcia struktury kierownictwa i ciągłym rozwoju pracowników.

Turkusowe zarządzanie firmą – kiedy się sprawdzi?

Taki koncept zarządzania sprawdzi się przede wszystkim w organizacjach, w których funkcjonująca hierarchia w zauważalny sposób przyczynia się do zmniejszenia produktywności. Wprowadzone zasady, raportowanie do przełożonych czy ciągła kontrola podwładnych przez kierowników sprawiają, że zarządzanie czasem staje się nieefektywne.

Aby zidentyfikować, czy turkusowe zarządzanie firmą sprawdzi się w danej organizacji, konieczne jest zrozumienie głównych założeń tego modelu. Możemy wyróżnić najważniejsze charakterystyki definiujące turkusowy system zarządzania. Są to, zgodnie z Laloux:

• cel ewolucyjny – turkusowe zarządzanie zakłada, że pracownicy chcą zrozumieć i działać zgodnie z celami organizacji, z jej docelowym stanem i kierunkiem, w jaki zmierza „samoistnie”, bez prób przewidywania czy zmiany organizacji;
• dążenie do pełni – firmy funkcjonujące w ramach modelu turkusowego, posiadają taki zestaw praktyk i zwyczajów, który służy do sprawienia, że pracownicy zastanawiają się co daje im wewnętrzne poczucie spełnienia, jak mogą do tego dążyć będąc częścią danej organizacji.
• samozarządzanie – turkusowy system zarządzania sprawia, że pracownicy, pozbawieni pozbawieni konieczności funkcjonowania w ramach struktury hierarchicznej działają w systemie opartym na wzajemnych relacjach i zaufaniu. Tym samym samodzielnie zarządzają oni swoimi obowiązkami i zadaniami, a także czasem (np. przy wykorzystaniu techniki Pomodoro).

Jeśli powyższe filary wydają się być atrakcyjnymi podwalinami dla konkretnej firmy, zdecydowanie warto rozważyć turkusowy model zarządzania.

Jak zorganizować płaską strukturę organizacyjną w przedsiębiorstwie?

Kluczem do zbudowania takiej firmy, w której turkusowy model zarządzania przynosi korzyści, jest efektywnie funkcjonująca płaska struktura organizacyjna. Pozwala ona na szybki przepływ informacji i reakcji na ewentualne zmiany zachodzące w firmie i jej otoczeniu.

Struktura płaska organizacji charakteryzuje się dużą rozpiętością. W celu jej efektywnego funkcjonowania konieczne jest określenie konkretnych obowiązków każdego pracownika. Brak zwierzchnictwa oznacza brak kontroli, dlatego podstawą jest zdefiniowanie obszaru odpowiedzialności każdego ze współpracowników, w taki sposób by ich praca mogła się uzupełniać.

Zorganizowanie płaskiej struktury organizacyjnej w przedsiębiorstwie wymaga przede wszystkim stopniowego wdrażania pracowników, nadania im dużej (lub całkowitej) autonomii i wspomniane już konkretne określenie zadań.

Turkusowa firma i turkusowy styl zarządzania – wady i zalety tego rozwiązania

Jak każda koncepcja zarządzania, turkusowa firma i turkusowy styl zarządzania, to rozwiązanie posiadające szereg zarówno zalet, jak i wad. Do najczęściej wskazywanych zalet funkcjonowania turkusowej firmy należą m.in.:

• Przyjazna atmosfera – pracownicy są nastawieni pozytywnie do współpracowników oraz samej pracy. Brak szefa często sprzyja mniej stresującemu funkcjonowaniu w ramach organizacji, a co za tym idzie, lepszemu samopoczuciu. Bliskie relacje ze współpracownikami wiążą się z produktywnością i sprzyjają takim koncepcjom jak ekonomia współdzielenia.
• Zaangażowanie pracowników – są oni zmotywowani do jak najlepszego wykonywania swoich obowiązków, przede wszystkim ze względu na wysokie poczucie odpowiedzialności. Ze względu na brak ciągłej kontroli i zwierzchnictwa pracownicy zwiększają swoją produktywność, czują, że są odpowiedzialni za to, co robią i przykładają dużą uwagę do właściwego zorganizowania czasu pracy.
• Rozwój pracowników – ścisła współpraca z innymi oraz wymiana zdań wspomaga zwiększanie kreatywności i pozwala na czerpanie z wiedzy bardziej doświadczonych współpracowników.
• Nadanie firmie zwiększonej dynamiki, wdrażanie innowacji – brak hierarchii oznacza zmniejszenie liczby szczebli koniecznych do wdrożenia pomysłów i ograniczenie biurokracji.
• Generowanie oszczędności.

Pomimo wymienionych powyżej (oraz wielu innych) korzyści, które niesie ze sobą turkusowy system zarządzania, wiąże się on także z wyzwaniami i wadami.

• Trudność we wprowadzeniu modelu zarządzania – w przypadku turkusowego zarządzania firmą, ze względu na jego specyfikę, konieczne jest staranne zaplanowanie wdrożenia. Może to wiązać się z oporem pracowników wobec zmian oraz początkowym ich zagubieniem, spadkiem efektywności czy zwiększeniem współczynnika rotacji.
• Brak poczucia odpowiedzialności – mimo, że odpowiedzialność zazwyczaj wskazywana jest jako charakterystyczna cecha pracowników turkusowych organizacji, mogą również pojawić się jednostki, u których brak będzie indywidualnej odpowiedzialności za działania. Przyczynia się do tego możliwość „ukrycia się” za grupą i brak indywidualnej oceny pracowników.
• Brak kontroli nad pracownikami – w wielu organizacjach lepiej sprawdzi się wdrożenie precyzyjnej kontroli czasu pracy i innych rozwiązań pozwalających na weryfikację pracowników i tego czy efektywnie zarządzają swoim czasem.

Turkusowa firma i turkusowy styl zarządzania to nowoczesna, innowacyjna koncepcja, która stawia czoła światowym trendom i wyzwaniom, z którymi mierzą się współczesne firmy. Pozwala na zwiększenie wydajności pracowników i ich zaangażowania oraz na wzrost dynamiki i innowacyjności organizacji. Sprawdzi się zwłaszcza w organizacjach, w których istnieje duży problem z wymianą idei czy z biurokracją.