Umowa zlecenie to jedna z form umowy cywilnoprawnej, która uregulowana jest Ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks Cywilny.


Czym jest umowa zlecenie?




Zgodnie z art. 734 Kodeksu Cywilnego:


„§ 1. Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.

2. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa”.


Umowa zlecenie określa więc stosunki pomiędzy osobą dającą zlecenie oraz osobą, która je przyjmuje do realizacji. Co do zasady, wykonanie zlecenia odbywa się za wynagrodzeniem – wyjątkiem jest sytuacja, w której brak wynagrodzenia wynika np. z zawartej umowy. Wynagrodzenie powinno odpowiadać pracy, która została wykonana. Może również wynikać z obowiązujących taryf czy stawek, które ustalono.




Umowa zlecenie: podstawowe informacje



W odniesieniu do relacji pomiędzy dającym zlecenie i przyjmującym je warto wskazać, że:


  • osoby, które zawodowo wykonują czynności dla innych w ramach zleceń, a które zlecenia przyjąć nie chcą, powinny o tym niezwłocznie poinformować dającego zlecenie; podobnie jest z osobami, które dających zlecenie zawiadomiły o gotowości załatwienia danego rodzaju czynności;
  • przyjmujący może odstąpić od wskazanego przez dającego zlecenie sposobu wykonania czynności bez zgody tej osoby, jeśli nie ma możliwości uzyskania jej, a gdy można przypuszczać, że zleceniodawca, wiedząc o sytuacji, taką zgodę wyraziłby.

Podkreślić także należy, że zlecenie może zostać powierzone przez przyjmującego osobie trzeciej wyłącznie „gdy wynika to z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności”. Niezbędne jest w takim przypadku poinformowanie zleceniodawcy o swoim zastępcy. Dzięki temu zleceniobiorca będzie odpowiedzialny tylko za brak należytej staranności wobec wyboru zmiennika. Dodatkowo zastępca odpowiada za wykonanie zlecenia również względem zleceniodawcy. Kiedy przyjmujący zlecenie odpowiada za czynności swojego zastępcy jak za własne, odpowiedzialność staje się solidarna.



Jeśli do powierzenia wykonania zlecenia doszło bez uprawnień, a w tym czasie rzecz należącą do zleceniodawcy utracono lub uszkodzono, zleceniobiorca odpowiedzialny jest także za przypadkowe uszkodzenie lub utratę. Wyjątkiem jest sytuacja, w której doszło do tego, gdy przyjmujący zlecenie wykonywał osobiście.


Wskazać warto, iż zleceniobiorca powinien informować zleceniodawcę o przebiegu prac, a po realizacji zlecenia lub wcześniejszym rozwiązaniu zawartej umowy złożyć mu stosowne sprawozdanie. Ponadto powinien zwrócić mu wszystko, co w trakcie wykonywania zlecenia dla niego pozyskał. Istotne jest to, że zleceniobiorca nie może wykorzystywać rzeczy i pieniędzy zleceniodawcy we własnym interesie. Wszelkie kwoty pieniężne, które przyjmujący zlecenie ponad potrzebę zatrzymuje, powinny zostać obarczone odsetkami ustawowymi.


Niemniej, zgodnie z art. 742 Kodeksu: „Dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, wraz z odsetkami ustawowymi; powinien również zwolnić przyjmującego zlecenie od zobowiązań, które ten w powyższym celu zaciągnął w imieniu własnym”. W uzasadnionych przypadkach zleceniodawca powinien też udzielić przyjmującemu zlecenie odpowiedniej zaliczki.


Zapłata należna jest zleceniobiorcy po realizacji zadania, chyba że w umowie lub przepisach szczególnych postanowiono inaczej.


Wypowiedzenie i wygaśnięcie umowy zlecenie



Zleceniodawca może wypowiedzieć umowę zlecenia w każdym czasie, jego obowiązkiem jest jednak zwrócenie zleceniobiorcy kosztów, które poniósł on w celu odpowiedniego wykonania czynności. Ponadto powinien on wypłacić zleceniobiorcy część wynagrodzenia, adekwatną do dotychczas podjętych czynności. Jeżeli do wypowiedzenia doszło bez istotnego powodu, obowiązkiem dającego zlecenie jest naprawienie szkody.


Zleceniobiorca również może wypowiedzieć umowę w każdym czasie. W przypadku płatnego zlecenia i wypowiedzenia umowy bez ważnego powodu, to na przyjmującym zlecenie spoczywa odpowiedzialność za szkodę.


Warto dodać, iż uprawnienia do wypowiedzenia umowy zlecenia z ważnych powodów nie można zrzec się z góry.



Co więcej, wedle art. 747 Kodeksu: „W braku odmiennej umowy zlecenie nie wygasa ani wskutek śmierci dającego zlecenie, ani wskutek utraty przez niego zdolności do czynności prawnych. Jeżeli jednak, zgodnie z umową, zlecenie wygasło, przyjmujący zlecenie powinien, gdyby z przerwania powierzonych mu czynności mogła wyniknąć szkoda, prowadzić te czynności nadal, dopóki spadkobierca albo przedstawiciel ustawowy dającego zlecenie nie będzie mógł zarządzić inaczej”. Odmiennie jest w odniesieniu do zleceniobiorcy: co do zasady umowa wygasa ze względu na jego śmierć lub utratę pełnej zdolności do czynności prawnych.


Ponadto po dwóch latach przedawniają się zarówno roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności (a także zwrot poniesionych wydatków), które przysługują osobom stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa zajmującym się czynnościami danego rodzaju (dotyczy to też roszczeń z tytułu udzielonych zaliczek), jak i roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania albo nauki, jeśli przysługują one osobom, które zawodowo zajmują się tego rodzaju czynnościami lub utrzymują zakłady przeznaczone na ten cel.


Umowa zlecenie w praktyce



Umowa zlecenie nie jest równoznaczna z nawiązaniem stosunku pracy. Ten może zostać uregulowany jedynie zawartą na podstawie Kodeksu Pracy pisemną umową o pracę. W praktyce jednak bardzo często formalne wykonywanie zlecenia zastępuje świadczenie pracy, wobec czego istotniejsze stały się takie kwestie, jak oskładkowanie umów tego rodzaju, urlopy oraz zwolnienia lekarskie.


  • Umowa zlecenie – składki. Umowa tego rodzaju stanowi tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Oznacza to, że niezbędne jest naliczanie oraz odprowadzanie od wynagrodzenia wynikającego z takiej umowy składek na ubezpieczenia (emerytalne, rentowe i wypadkowe obowiązkowo, chorobowe dobrowolnie). Wynika to również ze zgłoszenia umowy, dokonanego do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy zleceniobiorca posiada równocześnie inny tytuł do ubezpieczenia, który jest równy lub wyższy niż minimalne krajowe wynagrodzenie. W tym przypadku konieczne jest opłacanie tylko składki zdrowotnej. Zgłaszać do ubezpieczeń nie trzeba również studentów, którzy nie ukończyli 26. roku życia.
  • Umowa zlecenie – urlop. Prawo do urlopu przysługuje co do zasady osobom, które zatrudnione są w oparciu o umowę o pracę. Urlopy w przypadku osób wykonujących czynności w ramach umowy zlecenia nie są prawnie uregulowane. Kwestia ta może jednak zostać poruszona w zawartej pomiędzy zleceniodawcą a zleceniobiorcą umowie, zarówno w odniesieniu do urlopów bezpłatnych (bezpłatnych przerw w wykonywaniu czynności), jak i odpłatnych.
  • Umowa zlecenie a L4. Zleceniobiorca, na swój wniosek, może podlegać również ubezpieczeniu chorobowemu, co jest równoznaczne z potrącaniem stosownych składek od wynagrodzenia na ten cel. Prawo do zasiłku chorobowego nabywane jest po upływie 90 dni nieprzerwanego okresu ubezpieczenia (do tego okresu wlicza się m.in. poprzednie ubezpieczenie, jeżeli przerwa pomiędzy nimi nie była dłuższa niż 30 dni lub wynikała z urlopu wychowawczego, bezpłatnego czy odbywania czynnej służby wojskowej). Od pierwszego dnia ubezpieczenia zasiłek choroby przysługuje natomiast m.in. absolwentom szkół, objętych ubezpieczeniem lub tych, którzy przystąpili do niego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły czy osobom ubezpieczonym obowiązkowo, dotychczas co najmniej przez dziesięć lat podlegających już ubezpieczeniu chorobowemu. Oznacza to, że osoby pracujące w ramach umowy zlecenia również – po spełnieniu odpowiednich wymogów – mogą korzystać z L4.


Pobierz darmowy wzór umowy zlecenie!

Pobierz wzór umowy zlecenie w formacie DOC (Word).

Pobierz wzór umowy zlecenie w formacie PDF, gotowy do druku.

Umowa zlecenie – omówienie wzoru



Uniwersalny wzór dla umowy zlecenie nie został zaprezentowany przez ustawodawcę. Biorąc jednak pod uwagę ogólne zasady dotyczące konstruowania umów, w tego rodzaju dokumencie powinny znaleźć się takie informacje, jak: dane stron umowy (zleceniodawcy oraz zleceniobiorcy), przedmiot zlecenia, wynagrodzenie (lub postanowienie, że umowa zostanie wykonana nieodpłatnie), data rozpoczęcia i zakończenia obowiązywania umowy, postanowienia dodatkowe (np. forma zapłaty) oraz podpisy obydwu stron.