Kontrola skarbowa to procedura, na którą przedsiębiorcy patrzą z niekłamanym lękiem. Zdarzają się przypadki, w których z powodu uchybień po stronie podatnika, błędów księgowych oraz sytuacji losowych, urzędnik skarbowy będzie chciał wyjaśnić wskazane nieprawidłowości. O czym każdy przedsiębiorca koniecznie musi wiedzieć, gdy przyjdzie zmierzyć mu się z kontrolą skarbową?

Nawet jeśli przedsiębiorca jest pewny, że dopełnia wszystkich swoich obowiązków podatkowych zgodnie z prawem, może spodziewać się wyrywkowej kontroli. Sprawdź, jakie są obowiązki prawa przedsiębiorcy podczas kontroli skarbowej. 

Jak wygląda kontrola skarbowa?

By w ogóle kontrola skarbowa wynikająca z ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców mogła wejść w życie, prowadzący działalność gospodarczą powinien być wcześniej o takiej kontroli powiadomiony. Zawiadomienie podatnika wysłane listownie z Urzędu Skarbowego wpływa od 7 do 30 dni przed terminem wszczęcia postępowania kontrolnego. Jeśli przedsiębiorca wypełni wniosek, może przyspieszyć procedurę kontroli skarbowej, co rzadko się zdarza, ponieważ każdy właściciel firmy chce w takiej sytuacji odpowiednio przygotować się. Kontrola urzędu skarbowego nigdy nie należy do czynności łatwych, przysparza przedsiębiorcy sporo stresu, ale można się do niej odpowiednio przygotować. 

Książka kontroli

Książka kontroli to obowiązek leżący po stronie podatnika wynikający z art. 57 ustawy Prawo przedsiębiorców. Urząd kontroli skarbowej sprawdzi w książce kontroli protokoły poprzednich inspekcji. W rezultacie to właśnie książka kontroli jest dokumentem potwierdzającym weryfikacje ksiąg podatkowych, które odbyły się wcześniej, ich liczbę oraz czas trwania. Książka kontroli przedsiębiorcy może być zbiorem dokumentów, którą przechowuje się w siedzibie firmy lub jeśli zostało to wskazane, w biurze rachunkowym obsługującym prowadzoną działalność gospodarczą. Książka kontroli może być prowadzona również elektronicznie. 

Kontrola skarbowa - rodzaje

Kontrola skarbowa to według definicji rodzaj kontroli państwowej oraz finansowej. W ramach kontroli wyróżnia się postępowanie przygotowawcze, opracowanie operacyjne oraz postępowanie podatkowe. Ustawa o kontroli skarbowej wynika została ogłoszona z 28 września  1991 r. – ustawa o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2015 r. poz. 553) wraz z późniejszymi zmianami. Przyglądając się rodzajom kontroli skarbowej możemy wyróżnić też: 

  • kontrola celno skarbowa – jest to kontrola, którą przeprowadzają naczelnicy urzędów celno-skarbowych na podstawie przepisów ustawy o KAS. W kontroli celno skarbowej nie stosuje się przepisów wynikających z ustawy Prawo przedsiębiorców. Jednym z głównym różnic będzie więc brak limitu prowadzonych kontroli oraz nieograniczony czas trwania kontroli celno-skarbowej.
  • kontrola krzyżowa – jest to termin powszechnie używany przez przedsiębiorców, w praktyce oznacza czynność sprawdzającą dokonywaną przez skarbówkę. Może zdarzyć się, że kontrolowana jest tylko część danych dokumentów firmy, a w wyniku tej kontroli i odkryciu dodatkowych nieprawidłowości, zostanie sprawdzona gruntownie cała dokumentacja przedsiębiorstwa. 

Co musisz zrobić przed kontrolą skarbową?

Donos do urzędu skarbowego to jedna z częstych form aktywizujących późniejszą kontrolę skarbową. Od 2018 roku funkcjonuje całodobowy Krajowy Telefon Interwencyjny Krajowej Administracji Skarbowej. Jest to kanał komunikacji służący przyjmowaniu przez Krajową Administrację Skarbową informacji na temat naruszeń przepisów prawa podatkowego. Niestety bywa wykorzystywany w celach wywołania problemów u niektórych przedsiębiorców. Jednak każde zgłoszenie jest odpowiednio sprawdzane przez KAS.

Donos do urzędu skarbowego konsekwencje

Urząd skarbowy donos – niestety, według wielu dostępnych danych Polacy nadgorliwie korzystają z możliwości anonimowego zgłoszenia podatnika do KAS, niejednokrotnie po to, by zaszkodzić niewinnej osobie. Fiskus zapewnia, że każdy donos jest odpowiednio weryfikowany i służy jako sygnał do wszczęcia procedury kontroli skarbowej. Wydaje się, że donos podpisany imieniem i nazwiskiem osoby zgłaszający byłby bardziej wiarygodny i oszczędziłby urzędnikom niepotrzebnej pracy przeznaczonej na weryfikację zasadnych i fałszywych zgłoszeń. 

W jakim miejscu nastąpi kontrola skarbowa?

Kontrola skarbowa przeprowadzana jest w siedzibie firmy.  Przedsiębiorca powinien udostępnić miejsce pracy organom kontrolnym, np. poprzez wydzielenie odpowiedniej przestrzeni, w której sprawdzane dokumenty będą bezpieczne. Zdarza się jednak często, że kontrola nie może zostać przeprowadzona w siedzibie podatnika. Wynika to przede wszystkim z charakteru prowadzonej działalności gospodarczej. W przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych często miejscem przechowywania dokumentacji firmy jest siedziba biura rachunkowego prowadzącego wszystkie księgi podatkowe przedsiębiorcy. W takich sytuacjach dokumentacja zazwyczaj wydawana jest urzędnikom urzędu skarbowego, którzy dokonują kontroli już w budynku urzędu.  

Jakie są prawa przedsiębiorcy podczas kontroli skarbowej?

Podczas kontroli skarbowej przedsiębiorca ma prawo brać czynny udział w działaniach urzędników państwowych. Może gromadzić, przedstawiać i udostępniać materiały dowodowe, które wyjaśnią wykryte nieprawidłowości. Gdy urzędnicy skończą kontrolę i przekażą podatnikowi raport z kontroli skarbowej, przedsiębiorca ma prawo do złożenia zastrzeżeń i stosownych wyjaśnień. Co więcej, może również wnieść sprzeciw wobec sposobu przeprowadzenia kontroli skarbowej. 

Czego należy unikać podczas kontroli skarbowej?

Przede wszystkim nie należy spoufalać się z urzędnikiem dokonującym kontroli skarbowej. Należy pamiętać, że jest to osoba wykonująca obowiązki służbowe według ściśle określonych procedur. Próba wejścia w bardziej towarzyskie relacje może zostać negatywnie odebrana. Tym bardziej nie należy chwalić się swoją zaradnością w optymalizacji podatkowej, ponieważ może skłonić to urzędników do przeprowadzenia dodatkowych, wnikliwych kontroli. Przede wszystkim nie należy jednak unikać kontroli i nie odpowiadać na otrzymywane pocztą pisma. 

Kontrola skarbowa a JPK

Warto wiedzieć, że pliki JPK podlegają takim samym procedurom kontroli jak tradycyjne dokumenty firmowe. Organ podatkowy lub kontroli celno-skarbowej podczas przeprowadzanej kontroli może wezwać podatnika do wyjaśnienia nieprawidłowości poprzez przedstawienie dowodu zawartych w księgach podatkowych, które są w formie elektronicznej. Oczywiście organ kontrolujący wyznacza termin na odpowiedź podatnika, który nie może być krótszy niż 3 dni.