Praca, zgodnie ze swoją definicją jest świadomą działalnością człowieka o charakterze fizycznym lub umysłowym. Jej wykonywanie w dużej mierze skupia się na dążeniu pracownika do wykonywania konkretnych zadań, a także osiągania założonych sobie celów. Obowiązki pracownika oraz pracodawcy w prawie polskim zostały zapisane w Kodeksie Pracy, który powinien być skrupulatnie przestrzegany przez obie strony podpisujące umowę o pracę. Współpraca pracodawcy i pracownika ma służyć interesom obu stron, a ze względu na niekompetencję lub wpływ innych czynników dochodzi do wadliwego wykonywania pracy. Co oznacza termin wadliwe wykonywanie pracy? Jakie są przyczyny niekompetencji pracowników, które prowadzą do nieprawidłowości w wykonywaniu swoich zadań?

Wadliwe wykonanie pracy – możliwe przyczyny niekompetencji

Najważniejszym, a zarazem podstawowym obowiązkiem każdego pracownika, jest punktualne stawianie się na miejscu pracy, a także sumienne wykonywanie zadań określonych w umowie o pracę. Pracownik, podpisując wiążącą umowę, decyduje się na stosowanie do poleceń przełożonych, które wykonywane powinny być w wymiarze godzin, określonych we wcześniej sporządzonej umowie. Obowiązkiem pracodawcy z kolei jest wypłacanie wynagrodzenia swojemu podwładnemu, które zgodnie z panującym prawem powinno być stosowne do:

  • ogólnie przyjętych wynagrodzeń, które obowiązują w danej firmie,
  • wykształcenie pracownika,
  • zakres wykonywanych przez niego obowiązków,
  • powierzoną mu odpowiedzialność materialną,
  • dyspozycyjność pracownika.

Wadliwe wykonywanie pracy jest zjawiskiem, które z różnych przyczyn jest spotykane w zakładach pracy lub przedsiębiorstwach. Zgodnie z 82 artykułem Kodeksu Pracy, wadliwe wykonywanie pracy polega na świadomym lub nieświadomym obniżeniu jakości świadczonej przez pracownika usługi lub produktu, które są reklamowane przez klientów lub odrzucane przez przełożonych. 

Jakie są główne przyczyny niekompetencji pracownika?

  • ogólna niekompetencja osoby, która deklaruje posiadanie odpowiednich umiejętności do wykonywania określonych w umowie o pracę zadań,
  • zbyt niskie klasyfikacje zawodowe pracownika,
  • brak sumienności w wykonywaniu pracy,
  • brak przykładania się do wykonywanych zadań,
  • lekkomyślność i niechęć do pracy,
  • zbyt niska produktywność,
  • niewypełnianie obowiązków określonych w umowie o pracę.

Niekompetentny pracownik zwykle ponosi odpowiedzialność za popełniony incydent, a najpoważniejszym skutkiem może być nawet rozwiązanie umowy o pracę. Warto pamiętać, że zatrudnianie pracowników o niskiej kompetencji lub braku kwalifikacji zawodowych może mieć poważne konsekwencje, do których należy także wypadek w miejscu pracy. 

Wadliwe wykonanie pracy – jakie mogą być konsekwencje?

Wadliwe wykonywanie pracy jest zjawiskiem, które jest kłopotliwe dla pracodawcy oraz jego przełożonych. Wadliwość produktu wykonanego przed pracownika lub świadczonej przez niego usługi może polegać na ich bezwartościowości lub obniżonej jakości, przez co są nieprzydatne do sprzedaży lub wykorzystania w życiu codziennym.

Jakie mogą być konsekwencje dla pracownika za wadliwie wykonaną pracę?

  • pracodawca może uznać, że dany pracownik nie otrzyma wynagrodzenia określonego w umowie o pracę lub pensja pracownicza zostanie obniżona o określoną sumę,
  • pracodawca może oczekiwać i żądać od pracownika usunięcia wadliwych cech towarów lub usługi, bez prawa do otrzymania dodatkowego wynagrodzenia za czas poświęcony naprawie. 

Warto wiedzieć, że żądanie naprawienia towaru mogą jedynie zgłaszać osoby, które wciąż pozostają ze sobą powiązane stosunkiem umowy o pracę. Jeśli z pracownikiem odpowiedzialnym za popełnienie incydentu rozwiązano umowę o pracę nie można wymagać od niego naprawienia jakości towaru lub poprawy świadczonej przez niego usługi.

Zbiorowe konsekwencje z powodu jednego pracownika – czy to legalne?

Samo stwierdzenie przez pracodawcę wadliwości wykonanych towarów lub nieprawidłowo świadczonych usług przez pracownika nie jest wystarczającym czynnikiem do uznania przez przełożonego o konieczności poniesienia przez niego konsekwencji w postaci obniżenia wynagrodzenia lub wykonania pracy mającej na celu naprawę nieprawidłowości. Nie w każdym przypadku zła jakość pracy pracownika wynika z jego winy, a czynnikami pozwalającymi nałożyć odpowiedzialność finansową lub inną na konkretną osobę są:

  • niepodważalne wykazanie przez pracodawcę winy pracownika,
  • wykazanie związku przyczynowo skutkowego między wadliwymi efektami pracy, a działaniem pracownika. 

Zbiorowe konsekwencje dla zespołu z powodu wadliwie wykonywanej pracy przed danego pracownika są wciąż wymierzane w wielu zakładach pracy i przedsiębiorstwach. Czy to legalna praktyka, a takie postępowanie dla pracodawcy jest zgodne z zapiskami w Kodeksie Pracy, obowiązującymi na terenie Polski? Aby nałożyć odpowiedzialność na członków swojego zespołu, pracodawca jest zobligowany do udowodnienia i udokumentowania winy konkretnego pracownika, który umyślnie dopuścił się zaniedbania.

W każdym przypadku winę oraz konsekwencje działania można nałożyć gdy:

  • osoba związana z firmą lub przedsiębiorstwem umową o pracę w sposób świadomy używała wadliwych materiałów, komponentów lub narzędzi, które obniżały jakość efektów pracy, a także gdy pracownik nie wiedział o niskiej jakości materiałów lub narzędzi, ale bez problemów mógł sprawdzić ich przydatność do użytku,
  • pracownik nie wykazywał chęci do pracy, a jego postępowanie było nienależyte, niesumienne i lekceważące w stosunku do powierzonych mu zadań, opisanych w podpisanej umowie o pracę,
  • pracownik nie poświęcił swojemu zadaniu odpowiedniego czasu, który warunkuje jakość towarów lub usługi, które leżą w gestii konkretnej osoby.

Jeśli pracodawca nie jest w stanie za powstałe nieprawidłowości przypisać winy konkretnemu pracownikowi, zgodnie z obowiązującym prawem powinien on wypłacić pełnie, niepomniejszone wynagrodzenie. Konsekwencje wadliwego wykonania pracy można przypisać jedynie konkretnej osobie, która umyślnie przyczyniła się do takiego występku.

Czy czas poświęcony na naprawę zadania jest liczony jako czas pracy?

Literatura pracy oraz liczne orzecznictwa sądowe posiadają wiele rozbieżności, które mówią o czasie spędzanym przez pracownika na naprawie wad lub niskiej jakości świadczonych usług. Niemniej jednak, artykuł 82 Kodeksu pracy wyraźnie informuje, że czas spędzany przez winnego pracownika na usuwaniu wad świadczonych przez siebie usług lub wykonywanych towarów nie jest wliczany do ewidencji pracy. Dodatkowo, za naprawę umyślnie wyrządzonych strat dla pracodawcy, które wynikają z wcześniej wyrządzonych nieprawidłowości nie przysługuje wynagrodzenie. Każdy pracodawca powinien pamiętać o sporządzeniu notatki pracowniczej, która obejmuje czas naprawy szkód przez pracownika, jako odrębną kategorię w ewidencji pracy - całkowicie nieodpłatną. 

Praca jest niepodważalną wartością, niezbędną w każdym społeczeństwie. Prawidłowe wykonywanie zadań jest obowiązkiem każdego pracownika, a nieprawidłowości w świadczeniu pracy powinny zostać ujawniane oraz odpowiednio karane.