Analiza finansowa przedsiębiorstwa – na czym polega?

Czy analiza finansowa to część analizy ekonomicznej firmy?

Analiza finansowa firmy to część analizy ekonomicznej, która dostarcza wielu cennych informacji o stanie danego przedsiębiorstwa. Istota analizy finansowej polega na obserwacji poszczególnych obszarów finansów, a następnie na wyciągnięciu wniosków na temat aktualnej kondycji firmy. To z kolei umożliwia podjąć bardziej przemyślane decyzje w zakresie dalszego rozwoju, planowanych inwestycji czy optymalizacji kosztów.

Ponadto analiza przedsiębiorstwa służy inwestorom, którzy korzystają z niej w celu sprawdzenia, na ile efektywnie prowadzona jest działalność. To natomiast pozwoli im podjąć decyzje co do dalszych strategii inwestycyjnych. Do grona podmiotów zainteresowanych wynikami firmy należy zaliczyć również instytucje kredytujące. Dzięki danym dostarczonym w ramach analizy finansowej podejmują one bowiem decyzję co do udzielenia finansowania.

Jakie wyróżniamy etapy analizy finansowej?

Wyróżnia się dwa etapy analizy finansowej. Pierwszy z nich to analiza wstępna sprawozdań finansowych, które stanowią źródła analizy finansowej. Dostarcza ona podstawowych informacji na temat struktury oraz dynamiki finansowej danej firmy. Na analizę wstępną składa się analiza pionowa oraz analiza pozioma. Analiza pionowa pozwala sprawdzić, jaki był udział aktywów trwałych, a jaki aktywów obrotowych we wszystkich aktywach przedsiębiorstwa, a także, jaki udział w pasywach miał kapitał własny, a jaki zobowiązania oraz rezerwy na zobowiązania. Ponadto za pomocą analizy pionowej można ustalić, jaki był udział poszczególnych przychodów oraz kosztów w całości tych składników. Wówczas otrzymujemy kompletny obraz struktury finansów danego przedsiębiorstwa. Analiza pozioma pozwala natomiast na sprawdzenie tego, w jaki sposób zmieniały się wartości w poszczególnych pozycjach bilansu.

Drugi etap to analiza wskaźników sprawozdań finansowych. Jej zadaniem jest rozwinięcie wyników analizy wstępnej poprzez zbadanie czterech obszarów działalności przedsiębiorstwa. Narzędzia analizy finansowej wskaźnikowej to następujące wskaźniki:

• wskaźnik rentowności,
• wskaźnik płynności,
• wskaźnik rotacji należności,
• wskaźnik zadłużenia.

Pierwszy ze wskaźników dostarcza nam informacji na temat tego, na ile zyskowne jest przedsiębiorstwo. Jest to zatem wskaźnik ogólnej sytuacji finansowej. Zazwyczaj w tym zakresie bada się rentowność w obszarze sprzedaży, aktywów oraz kapitału własnego. Wskaźnik płynności wskazuje, czy przedsiębiorstwo posiada zdolność do regulowania swoich bieżących zobowiązań. Wyróżnia się wskaźniki płynności bieżącej, płynności przyspieszonej oraz wskaźnik środków pieniężnych. Rotacja należności daje obraz tego, czy firma nie ma problemów z terminowym regulowaniem oraz ściąganiem należności. Wskaźnik rotacji należności wskazuje bowiem, po ilu średnio dniach jednostka otrzymała należne jej od kontrahentów kwoty, natomiast wskaźnik rotacji zobowiązań - po ilu średnio dniach jednostka spłacała swoje zobowiązania. Ostatni wskaźnik to zadłużenie. Wskazuje on, na ile aktywa jednostki są pokrywane przez kapitał obcy. Jeżeli wskaźnik ten jest wysoki, to firma jest zadłużona, zatem w literaturze podkreśla się, że wskaźnik ten nie powinien być większy niż 66%.

Kiedy już przeanalizujemy konkretne wskaźniki, warto wykonać prognozy finansowe, przy czym prognozy te powinny obejmować okres od 3 do 5 lat. Najczęściej prognozy te początkowo sporządza się na pierwsze dwa lata, a następnie na każdy kolejny rok. W planach warto zachować pewną rezerwę, ponieważ nie wszystkie sytuacje można przewidzieć, jak chociażby nagły zastój spowodowany chorobą pracowników. Jeżeli wiesz, że kluczowy pracownik planuje wziąć urlop rodzicielski czy inny dłuższy urlop, to koniecznie weź to pod uwagę przy układaniu planu działania.

Analiza wstępna, bieżąca, następcza – rodzaje analizy finansowej

Wyróżnia się trzy rodzaje analizy finansowej:

• analiza wstępna,
• analiza bieżąca,
• analiza następcza.

Cele analizy finansowej są nieco inne w przypadku każdego z powyżej wymienionych rodzajów. Inny jest również zakres analizy finansowej. Analiza wstępna przeprowadzana jest bowiem przed rozpoczęciem jakichkolwiek działań. Ma ona być podstawą do sporządzenia planu działania. Ponadto daje obraz tego, czy przedsiębiorstwo jest efektywne i powinno nadal działać.

Analiza bieżąca pozwala usystematyzować kontrolę procesów biznesowych, które zachodzą w firmie. Ten rodzaj analizy ma na celu szybkie wykrycie nieprawidłowości podejmowanych decyzji, aby można było je zweryfikować.

Z kolei analiza następcza polega na ocenie rezultatów działań podejmowanych w przeszłości. Dzięki niej można zatem sprawdzić, które z decyzji nie były korzystne dla firmy, a także dlaczego. W konsekwencji możliwe będzie wyciągnięcie odpowiednich wniosków na przyszłość, aby nie popełnić ponownie tego samego błędu. Ponadto kiedy wiemy, jaka jest w firmie kondycja finansowa, zadania zarządu można odpowiednio ukierunkować, co pozwoli osiągnąć większe zyski. Może konieczne okaże się wypowiedzenie umowy najmu na nierentowny magazyn, przeprowadzenie działań mających na celu optymalizację podatkową lub weryfikacja polityki zatrudnienia? Jedno jest pewne - decyzje te będzie znacznie łatwiej podjąć, jeżeli właściwie przeprowadzi się analizę finansową przedsiębiorstwa.

Jakie metody ogólne i szczegółowe analizy finansowej warto przeprowadzić?

Wyróżnia się dwie główne metody analizy finansowej - metody ogólne oraz metody szczegółowe. Pierwsze z nich warto wykorzystać, jeżeli zjawiska oraz procesy finansowe mają złożony charakter, bowiem ich zadaniem jest określenie wzajemnych zależności oraz kierunku badań. W ramach metod ogólnych wyróżnia się:

• metodę indukcyjną (od zjawisk szczegółowych przechodzi do uogólnień oraz wniosków);
• metodę dedukcyjną (od zjawisk ogólnych przechodzi do zjawisk szczegółowych);
• metodę redukcji (najpierw formułuje tezy, następnie weryfikuje je, a na końcu wyciąga wnioski i podsumowuje poczynione ustalenia).

Metody szczegółowe pozwalają natomiast poszerzyć badania analityczne, ocenić stan zjawisk oraz znaleźć ich przyczynę. Wśród nich najczęściej wykorzystywane są:

• metoda porównań - polega na porównaniu ze sobą dwóch wielkości, wśród których jedna to przedmiot porównań, a druga - podstawa porównania, w rezultacie ustala się różnice pomiędzy zjawiskiem, które jest badane, a zjawiskiem, które jest podstawą porównania.
• metoda badań przyczynowych - polega na pogłębionym badaniu wskaźników ekonomicznych, na podstawie których ustala się wpływ określonych czynników na różnice ujawnione w ramach analizy porównawczej.