Czym jest NIP europejski? Kto jest zobowiązany do posiadania go?

Chyba nikomu nie trzeba wyjaśniać, jak ważną rolę przy większości transakcji odgrywa NIP. To tak naprawdę główny element, oprócz nazwy, po którym jesteśmy w stanie dość łatwo i szybko zweryfikować autentyczność danego przedsiębiorcy. Niewielu wie jednak, że prócz tradycyjnego NIP-u, którym można posługiwać się na co dzień, istnieje europejski NIP. O czym dokładnie mowa?

NIP europejski – co to?

Przedsiębiorcy, którzy prowadząc działalność gospodarczą na terenie Polski zamierzają przeprowadzać transakcje z podmiotami zarejestrowanymi w innych krajach Unii Europejskiej powinni dokładnie poznać pojęcie NIP UE. Europejski NIP ma bowiem zastosowanie przy wszelkich operacjach wewnątrzwspólnotowych, a przedsiębiorca, który go nie posiada, może mieć poważne problemy na przykład przy rozliczaniu podatku od towarów i usług VAT. NIP UE wygląda podobnie jak zwykły Numer Identyfikacji Podatkowej, tyle tylko, że jest poprzedzony skrótem określającym dany kraj. W przypadku naszego państwa przedrostek to PL.

NIP unijny - co warto wiedzieć?

Świat jeszcze nigdy nie był tak dostępny i tak mały jak dzisiaj. Obowiązek posiadania europejskiego NIP-u dotyczy zarówno handlu towarowego, jak i kupna, a także sprzedaży usług transgranicznych. Ma to szczególne znaczenie współcześnie, gdy coraz więcej transakcji odbywa się pomiędzy podmiotami gospodarczymi funkcjonującymi w różnych państwach UE. Mowa nie tylko o dużych operacjach finansowych, ale każdej transakcji objętej koniecznością posiadania NIP UE.

Kto jest zobowiązany do posiadania NIP

Operacji finansowych wewnątrz Unii Europejskiej mogą dokonywać czynni podatnicy VAT, ale także przedsiębiorcy zwolnieni z podatku od towarów i usług. Mimo to, między obiema grupami istnieje spora różnica jeśli chodzi o konieczność wyrobienia unijnego NIP-u. Zgodnie z przepisami bezwzględny obowiązek rejestracji do VAT-UE dotyczy czynnych podatników VAT przed zawarciem przez nich transakcji dotyczącej wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów, świadczenia usług, w stosunku do których rozliczenie z tytułu podatku VAT spoczywa na nabywcy usługi, a także nabycia usług przy których to polski podatnik jest zobligowany do rozliczenia podatku VAT z tytułu zawartej transakcji.

Zwolnienie z VAT a europejski NIP

Co z przedsiębiorcami, którzy korzystają z podmiotowego lub przedmiotowego zwolnienia z VAT? W ich przypadku konieczność rejestracji do VAT-UE występujemy wyłącznie w ściśle określonej sytuacji, na przykład gdy zachodzi wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. Jak się jednak okazuje istnieje wyjątek od tej reguły. Ustawodawca określił bowiem, że jeśli wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów nie przekracza w danym roku kwoty 50 000 złotych podatników, który korzysta ze zwolnienia z VAT nie ma obowiązku rejestracji do VAT-UE. Kolejny przypadek, gdy przedsiębiorca zwolniony z VAT musi zarejestrować się w VAT-UE następuje wówczas, gdy mamy do czynienia z wewnątrzwspólnotowym świadczeniem usług, w stosunku do których rozliczenie z tytułu podatku VAT spoczywa na nabywcy lub w stosunku do których zastosować należy artykuł 28b ustawy o VAT. Co ważne, nadanie europejskiego NIP-u przedsiębiorcy zwolnionemu z obowiązku uiszczania podatku VAT nie powoduje zniesienia tego obowiązku. Właściciel firmy może więc pozostać tzw. nievatowcem, nawet z przyznanym VAT-UE.

Jak uzyskać VAT-UE?

Jak więc widzimy, posiadanie unijnego Numeru Identyfikacji Podatkowej wiąże się z rejestracją do tzw. VAT-UE. Co dokładnie należy zrobić? Aby dokonać rejestracji trzeba złożyć odpowiedni wniosek o nadanie numeru NIP UE. Mowa o formularzu VAT-R z wypełnioną częścią C.3., która dotyczy transakcji wewnątrzwspólnotowych. Taki dokument należy złożyć we właściwym urzędzie skarbowym, to znaczy tym, w którym rozliczamy się jako przedsiębiorcy. Można to zrobić osobiście lub wysłać pocztą tradycyjną albo elektroniczną, tyle tylko, że wówczas trzeba posiadać podpis kwalifikowany.

Deklaracja VAT-UE - o czym mowa?

Każdy przedsiębiorca, który posiada NIP UE i dokonał jakiejkolwiek transakcji przy jego użyciu zobligowany jest sporządzić swoistą deklarację. Dokument taki nie jest tym samym co deklaracja podatkowa, lecz swego rodzaju podsumowaniem wszystkich wewnątrzwspólnotowych operacji w danym miesiącu. Należy złożyć go w swoim urzędzie skarbowym - zazwyczaj robi to wynajęta przez firmę księgowa. Informacje zawarte w deklaracji nie są wiążące, lecz pełnią wyłącznie charakter sprawozdania przedstawionego fiskusowi. Pozwala to na uporządkowanie kwestii finansowych i operacyjnych zachodzących pomiędzy podmiotami z różnych krajów Unii Europejskiej.

VAT-EU a VAT-UE - jaka jest różnica?

Bardzo często na dokumentach księgowych przy NIP UE widnieje przedrostek EU. Co to oznacza? W myśl art. 132 ust. 1 ustawy o VAT podmioty zagraniczne świadczące usługi telekomunikacyjne, usługi nadawcze lub usługi elektroniczne na rzecz osób prywatnych (nieprowadzących działalności gospodarczej) mających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu na terytorium Unii Europejskiej mogą złożyć w państwie członkowskim identyfikacji zgłoszenie informujące o zamiarze skorzystania z procedury szczególnej rozliczania VAT. Prefiks EU oznacza więc, że fakturę wystawił podmiot gospodarczy zarejestrowany poza Unią Europejską, ale korzystający ze wspomnianego przepisu. Jak należy potraktować taką sprzedaż? Z całą pewnością nie jako nabycie wewnątrzwspólnotowe, lecz import produktu lub usługi pochodzący od kontrahenta spoza UE.