Jak prawidłowo odwołać się od decyzji ZUS? – postępowanie odwoławcze

Decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) nie zawsze przypadają płatnikom składek do gustu. Wiele razy przepisy polskiego prawa są interpretowane inaczej przez ZUS niż przez płatników składek. Co zrobić w takiej sytuacji? Czy przysługuje prawo do odwołania się lub złożenia zażalenia? Na te pytania odpowiadamy w poniższym artykule.

Choć niektórzy twierdzą, że z urzędnikami nie da się wygrać, takie myślenie jest błędne i może prowadzić do rezygnacji z walki o swoje prawa. Warto pamiętać, że każdy obywatel ma prawo do złożenia odwołania od decyzji ZUS, a wiele przypadków pokazuje, że jest to skuteczna forma obrony swoich interesów.

Odwołanie od decyzji ZUS - Czy to możliwe?

Odwołania od decyzji ZUS regulują przepisy zawarte w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Płatnik składek może także odwołać się na podstawie norm zawartych w Kodeksie postępowania cywilnego (KPC). Istotne jest, że odwołanie jest bezpłatne, ponieważ sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych zostały zwolnione z opłat sądowych, co oznacza, że każdy ma prawo do złożenia odwołania, niezależnie od sytuacji finansowej.

Jak się odwołać od decyzji ZUS?

Odwołanie składa się do oddziału ZUS, który wydał zaskarżoną decyzję. Adresatem odwołania jest zawsze sąd właściwy do rozpatrzenia sprawy. Odwołanie nie musi być pisemne, choć forma pisemna jest zalecana, ponieważ może być złożone ustnie do protokołu, który następnie podpisujemy. Dokumentacja trafia do sądu, który rozpoczyna proces sądowy.

Co musi zawierać odwołanie od decyzji ZUS?

Odwołanie od decyzji ZUS powinno zawierać:

oznaczenie zaskarżonej decyzji,
określenie oraz uzasadnienie zarzutów,
wnioski,
podpis osoby ubezpieczonej lub jej przedstawiciela ustawowego/pełnomocnika.

Dodatkowo, w przypadku bardziej skomplikowanych spraw, takich jak renta czy decyzje lekarza orzecznika ZUS, można zażądać przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych.

Termin na złożenie odwołania

Na złożenie odwołania od decyzji ZUS płatnik składek ma miesiąc od dnia doręczenia decyzji. Jeśli decyzja została doręczona za zwrotnym poświadczeniem odbioru, termin liczy się od daty wskazanej na tym potwierdzeniu. W przypadku listów zwykłych przyjmuje się, że przesyłka została doręczona w ciągu tygodnia od wysłania.

Warto zaznaczyć, że zgodnie z przepisami obowiązującymi w 2025 roku, termin na odwołanie od decyzji ZUS nie może być przywrócony, chyba że wystąpiły przeszkody, które uniemożliwiły działania w wyznaczonym czasie.

Odwołanie w przypadku braku decyzji ZUS

Odwołanie możliwe jest również w sytuacji, gdy ZUS nie wyda decyzji w terminie dwóch miesięcy od momentu złożenia wniosku. Należy jednak pilnować terminów, ponieważ nie ma możliwości ich przywrócenia.

Właściwość sądu

Zgodnie z przepisami KPC, sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozpatrują sądy okręgowe, z wyjątkiem spraw o zasiłki chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze oraz inne sprawy wskazane w ustawie, które są rozpatrywane przez sądy rejonowe.

Tryb postępowania po wniesieniu odwołania

Po złożeniu odwołania, sprawa trafia do ZUS, który ponownie rozpatruje decyzję. Jeśli ZUS uzna rację płatnika, sprawa kończy się na tym etapie, a decyzja zostaje zmieniona. W przeciwnym razie, ZUS ma 30 dni na przesłanie akt sprawy do sądu. Jeśli decyzja sądu pierwszej instancji nie będzie satysfakcjonująca, możliwe jest wniesienie apelacji do sądu drugiej instancji. W przypadku wyroku drugiej instancji przysługuje skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego.

Koszty odwołania

Za odwołanie od decyzji ZUS nie są pobierane opłaty. Jednakże, w przypadku apelacji, skargi kasacyjnej lub skargi o stwierdzenie niezgodności z prawomocnym orzeczeniem, należy uiścić opłatę w wysokości 30 zł.

Odwołanie się od decyzji ZUS - wzór

Pisaliśmy już o elementach, jakie muszą znaleźć się w odwołaniu. Ponadto, w sieci można znaleźć gotowy wzór odwołania od decyzji ZUS lub skorzystać z pomocy prawnika. Jak jednak widzimy, walka o swoje prawa nie jest tak skomplikowana, jak się może wydawać. Nawet bez wiedzy prawniczej i obycia w sądach płatnicy są w stanie poradzić sobie z formalnościami, a wielu z nich wychodzi z tych pojedynków zwycięsko. Ważne jest bowiem to, aby mieć solidne podstawy i argumenty świadczące na naszą korzyść.