Jakie wyróżniamy rodzaje urlopów pracowniczych?

Rodzaje urlopów pracowniczych – jakie wyróżniamy

Nie da się pracować bez przerwy. Każdy potrzebuje wytchnienia, podczas którego może oddać się ulubionym czynnościom, spędzając czas wolny ściśle według swoich upodobań. Pracownicy, którzy pracują na podstawie umowy o pracę, mają prawo do określonej liczby dni wolnych, płatnych. Nie da się jednak jednoznacznie określić długości i zasad przyznawania urlopu jednakowo dla wszystkich grup pracowniczych. Każdemu pracownikowi przysługuje określona liczba dni urlopu, która jest zależna od kilku czynników. Przede wszystkim długość urlopu zależy od stażu pracy, poza tym jest ona odmienna dla innych grup pracowniczych, bowiem nie każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę podlega regulacjom ogólnym, np. nauczyciele są zatrudniani na etat na podstawie umów o pracę, jednak ścisłe regulacje dotyczące ich zatrudnienia, w tym także i przysługującą długość urlopu, znaleźć można w Karcie Nauczyciela. Co więcej, pulę dni wolnych od pracy można zwiększyć, jeżeli pojawią się ku temu sprzyjające okoliczności, do tego typu urlopów zaliczyć można m.in.:

• urlop ojcowski,
• urlop rodzicielski,
• urlop na poszukiwanie pracy,
• urlop szkoleniowy,
• urlop okolicznościowy.

Na jakich zasadach można skorzystać z poszczególnych urlopów?

Dni wolne można podzielić na takie, które przysługują obligatoryjnie wszystkim, jako możliwość odpoczynku po trudach pracy – jest to urlop wypoczynkowy, a także na urlop dodatkowy. Z reguły dni wolne od pracy określa się z wyprzedzeniem, dzięki czemu każdy pracownik może skorzystać z dni wolnych w wybranym przez siebie terminie, a praca całej placówki, dzięki dobrej organizacji nie ucierpi. Dodatkowo do dyspozycji pracownika są także dni wolne, które mu przysługują w razie pojawienia się określonych okoliczności. Są to dni wolne, które można uzyskać z tytułu narodzenia dziecka, śmierci najbliższych osób czy własnego ślubu. Z dodatkowych dni wolnych mogą także skorzystać rodzice nowo narodzonego dziecka, przez określony czas od dnia narodzin, osoby szkolące się czy takie, które nie będą przedłużały umowy o pracę i mają dzięki temu możliwość uczestniczenia w rozmowach o kolejną posadę. Rodzaje urlopów można podzielić na kilka grup, w zależności od sytuacji życiowej pracownika, inne rodzaje urlopów pracowniczych będą przysługiwały rodzicom małych dzieci (rodzic może skorzystać z np. urlopu opiekuńczego), a inne dla osób bezdzietnych. Rodzaje urlopów dla rodziców są różne, rodzice mogą korzystać z wielu przywilejów, przede wszystkim przy najmłodszych dzieciach. Jaka jest długość poszczególnych urlopów?

Czas, jaki jest wolny od świadczenia pracy na rzecz pracodawcy, bo w taki sposób definiuje się urlop, może przyjmować różną długość w zależności od jego rodzaju. Jeżeli chodzi o przysługujący wszystkim urlop wypoczynkowy - rodzaje urlopów wypoczynkowych, a właściwie jego długość jest uzależniona ściśle od stażu pracy – osoby, które mają mniej niż 10 lat pracy, otrzymują 20 dni urlopu wypoczynkowego, a pracownicy ze stażem dłuższym niż 10 lat 26 dni wolnych. Do stażu pracy wlicza się okres studiów, jeżeli pracownik na studiach nie był, zalicza się do niego okres trwania nauki w szkole średniej. Jeżeli chodzi o długość urlopu wypoczynkowego, nie wlicza się tu dni wolnych od pracy, jedynie dni robocze dlatego, jeżeli pracownik otrzymał dwa tygodnie urlopu, realnie wykorzystał 10 dni ze swojej puli dni wolnych. Kiedy zatrudniony wykorzystał w danym roku pełną pulę urlopu, a w tym roku uzyskał prawo do wyższego wymiaru, powinien sprawdzić, na czym polega urlop uzupełniający. Wtedy pracownik może wykorzystać dni, o które zwiększył się wymiar jego urlopu.

Rodzaje urlopów po urodzenia dziecka są różne, część przeznaczona jest dla matki, a część dla ojca, a częścią rodzice mogą dzielić się wspólnie. W przypadku narodzin dziecka jego rodzicom przysługuje spora pula dni wolnych. Urlop ojcowski, który mężczyzna może wykorzystać niezależnie od urlopu macierzyńskiego, trwa 14 dni. Urlop rodzicielski to 32. tygodnie w przypadku narodzin jednego dziecka albo 34. w przypadku porodu mnogiego – można go dzielić między oboje rodziców. Rodzaje urlopów macierzyńskich to grupa dni wolnych przeznaczona wyłącznie dla matek. Urlop na poszukiwanie pracy to dni wolne, których liczba uzależniona jest długości trwania wypowiedzenia. Jeżeli obowiązujący pracownika okres wypowiedzenia wynosi miesiąc, wtedy otrzymuje 2 dni na poszukiwanie nowego miejsca zatrudnienia, w przypadku trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia albo likwidacji, lub upadłości pracodawcy, ten urlop przedłuża się do 3 dni. Urlop szkoleniowy przysługuje pracownikowi w różnym wymiarze, w zależności od okoliczności. Najważniejszym kryterium, które pozwala z niego skorzystać, jest to, że podniesienie kwalifikacji pracownika, musi mieć miejsce za zgodą pracodawcy albo z jego inicjatywy. Urlop okolicznościowy w zależności od powodu jego uzyskania wynosi od 1 do 2 dni.

Kiedy przysługuje urlop wypoczynkowy?

Rodzaje urlopów po studiach są uzależnione od sytuacji życiowej pracownika. Urlop wypoczynkowy co do zasady należy się każdemu pracownikowi po przepracowaniu każdego roku kalendarzowego, czyli za okres od 1 stycznia dla 31 grudnia. Problem z określeniem jego długości występuje najczęściej na początku pracy, kiedy długość stażu pracy jest niewielka. Dlatego właśnie przyjmuje się, że za każdy przepracowany miesiąc, pracownikowi przysługuje 1/12 pełnej puli dni urlopowych. Obecnie można wygodnie składać wnioski urlopowe w formie elektronicznej, bez konieczności osobistego stawiennictwa u pracodawcy.

Prawo do urlopu okolicznościowego – kiedy i komu przysługuje?

W przypadku zaistnienia szczególnych okoliczności, które zdarzają się bardzo rzadko i są opisane w Kodeksie Pracy, można skorzystać z dodatkowych dni wolnych. Urlop okolicznościowy można uzyskać z powodu bardzo ważnych wydarzeń. Są to narodziny dziecka, własny ślub czy śmierć najbliższej rodziny.

Urlop na żądanie – kiedy można go wziąć?

Istnieje także urlop na żądanie, są to maksymalnie cztery dni w roku, kiedy to pracownik może niespodziewanie nie przyjść do pracy i uprzedzić o tym fakcie, jedynie telefonicznie w chwili rozpoczęcia pracy. Jest to rozwiązanie, które może pomóc pracownikowi w razie nagłego wypadku, niespodziewanej sytuacji losowej, pozwala to bez konsekwencji nie stawić się w pracy. Koniecznie jednak w dniu rozpoczęcia takiego urlopu, zatrudniony musi powiadomić pracodawcę o swojej nieobecności.

Najmniej popularną formą urlopu jest urlop bezpłatny. Niestety w trakcie tego zwolnienia od wykonywania obowiązków przez pracownika nie zostaje mu wypłacone wynagrodzenie.