Koszty postępowania sądowego

Koszty postępowania sądowego – czym są?

Zgodnie z definicją, koszty postępowania sądowego są to wszelakiego rodzaju płatności, jakie należy uiścić na rzecz Skarbu Państwa w związku z wszczęciem, prowadzeniem i zakończeniem postępowania cywilnego w danej sprawie. Możemy się ubiegać o zwrot kosztów postępowania sądowego, ale to, czy uda się nam je odzyskać, będzie przede wszystkim zależało od wyniku rozprawy.

Istnieje kilka sposobów uiszczenia opłaty sądowej:

• Przelew bankowy na konto sądu - numery kont bankowych można znaleźć na stronie internetowej każdego sądu. Podczas wpisywania tytułu przelewu należy uzupełnić następujące dane: numer wydziału sądu, rodzaj sprawy oraz strony (uczestnicy) pozwu.
• Znaki Opłaty Sądowej - znaki (o określonej wartości), które należy przykleić na pismo złożone do sądu. Takie znaki można zakupić w kasie sądowej albo w niektórych bankach.
• Dokonanie wpłaty w kasie sądowej - przy wykonywaniu wpłaty należy mieć przy sobie gotowy pozew, ponieważ posłuży on do wypełnienia pokwitowania przez pracowników kasy sądowej. Pokwitowanie należy dołączyć do pozwu.

Kto ponosi koszty postępowania sądowego?

W samym postępowaniu sądowym każda strona jest zobowiązana do poniesienia kosztów sądowych, a o ostatecznych kosztach procesu decyduje sąd w orzeczeniu, które kończy sprawę w danej instancji. Według ogólnej zasady koszty sądowe ponoszone są przez przegraną stronę. Innymi słowy, strona przegrywająca jest zobowiązana do pokrycia wszystkich kosztów, które musiała ponieść strona wygrywająca. Warto jednak podkreślić, że nie w każdej sytuacji przegrany jest zobowiązany do uregulowania wszystkich kosztów.

Od tej reguły istnieją pewne wyjątki:

• Trudna sytuacja życiowa i finansowa przegranego, w wyniku czego sąd może zdecydować o pokryciu tylko części kosztów procesu, albo o całkowitym zwolnieniu z opłaty.
• W sytuacji, gdy obie strony zawarły ugodę w trakcie toku postępowania, sąd podejmie decyzję o zniesieniu wzajemnych kosztów, o ile w ugodzie nie było wspomniane inaczej.
• Zwrot kosztów należy się pozwanemu, nawet w sytuacji przegrania sprawy, jeśli pozwany nie dał powodu wytoczenia pozwu lub uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu.

Jakie są rodzaje kosztów sądowych?

Zgodnie z Polskim prawem istnieją następujące rodzaje opłat sądowych:

• Stała - jest to opłata pobierana w sprawach o prawa niemajątkowe oraz w niektórych sprawach dotyczących praw majątkowych, które są określone w Ustawie. W zależności od sprawy wysokość opłaty stałej wynosi od 30 zł do 5000 zł.
• Stosunkowa - pobierana jest w sprawach dotyczących praw majątkowych, z wyjątkiem tych, gdzie obowiązuje opłata stała. Wynosi ona 5% wartości przedmiotu sporu (WPS) albo wartości zaskarżenia. Wysokość opłaty waha się od 30 zł do 100000 zł w zależności od sprawy.
• Tymczasowa - jest to rodzaj opłaty stosunkowej i dotyczy spraw, w których nie da się ustalić wartości przedmiotu sporu w chwili wszczęcia sprawy. Kwota opłaty tymczasowej mieści się w granicach 30 - 1000 zł, a w sprawach dochodzeniowych w postępowaniu grupowym, kwota mieści się w przedziale 300 - 10000 zł.
• Podstawowa - pobierana jest w sprawach, które nie przewidują innych rodzajów opłaty. Wysokość opłaty podstawowej wynosi przynajmniej 30 zł

Ile wynoszą koszty postępowania sądowego?

Koszty postępowania sądowego w sprawach cywilnych różnią się także od rodzaju prowadzonej sprawy i będzie to:

• 100% opłaty sądowej - pozew, pozew wzajemny oraz wniosek o wszczęcie postępowania nieprocesowego
• 75% - zarzut od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym,
• 50% - sprzeciw od wyroku zaocznego oraz sprzeciw od wniosku o uchylenie europejskiego nakazu zapłaty,
• 25% - pozew oraz elektroniczny pozew w postępowaniu nakazowym,
• 20% - interwencja uboczna oraz zażalenia,

Jeśli wysokość opłaty po wyliczeniu odpowiednich proporcji będzie niższa niż opłata minimalna, to wtedy należy uiścić zgodnie z prawem opłatę minimalną. Na przykład, jeśli 5% wynosi mniej niż 30 zł, to zgodnie z prawem i tak należy zapłacić 30 zł.

Koszty sądowe a koszty uzyskania przychodów

Kwestią dyskusyjną jest ewentualna możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu koszty postępowania sądowego. Koszt uzyskania przychodów, zgodnie z Ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, to wydatek pieniężne poniesiony w celu uzyskania przychodów albo w celu utrzymania i zabezpieczenia źródła przychodów.

Zgodnie z katalogiem kosztów, koszty sądowe nie są zaliczane do kosztów, które nie są kosztami uzyskania przychodów. W tej sytuacji każdy indywidualny przypadek powinien być rozważany osobno.

W praktyce, aby taki koszt został uznany za koszt uzyskania przychodu, musi on spełnić następujące trzy założenia:

• Musi być rzetelnie udokumentowany.
• Nie może być wymieniony w katalogu wydatków niestanowiących Koszty Uzyskania Przychodów.
• Musi zostać poniesiony w celu uzyskania przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, na prośbę jednego podatnika, dokonał interpretacji indywidualnej na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 17 ustawy o CIT, wedle którego opłaty na sąd zagraniczny można podciągnąć pod koszty działalności. W skład wszystkich opłat wchodziły takie składowe jak: obsługa prawna przez kancelarie, noclegi, delegacje, oraz tłumaczenia (pisemne i ustne). Według art. 16 ust. 1 pkt 17 ustawy o CIT, wyłączone z katalogu kosztów uzyskania przychodów są jedynie koszty egzekucyjne, natomiast koszty poniesione w innej fazie postępowania można jak najbardziej zaliczyć jako koszty uzyskania przychodów. Oczywiście takich interpretacji indywidualnych jest więcej, jeśli chodzi o powiązanie kosztów uzyskania przychodów z kosztami postępowania sądowego.