Ryczałt czy VAT – co się bardziej opłaca?

Osoby, które rozpoczynają przygodę z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej często nie orientują się zbyt dobrze w kwestiach podatkowych. Tymczasem jako przedsiębiorcy muszą podjąć wiele ważnych decyzji, między innymi dotyczącymi wyboru formy opodatkowania ze względu na obowiązek podatkowy. Pojawiają się zatem pytania co lepsze - ryczałt czy VAT? Tymczasem są to podatki, które podatnicy płacą całkiem niezależnie od siebie. Dlatego w tym artykule omawiamy czym jest podatek VAT, a czym jest ryczałt i jakie są dla nich alternatywy.

Czym jest ryczałt?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to jeden z rodzajów podatku dochodowego. To uproszczona forma opodatkowania, gdzie przedsiębiorca uiszcza podatek od przychodu. Natomiast co ważne, nie ma w takim przypadku możliwości, aby pomniejszyć swój podatek o jego koszty uzyskania. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że nie każdy może podlegać takiej formie opodatkowania. Przykładów jest całkiem sporo, ale warto wymienić choćby te, które mogą dotyczyć sporej ilości osób. Chodzi między innymi o:

• sprzedaż akcesoriów i części do pojazdów mechanicznych;

• apteki;

• pośrednictwo finansowe;

• fotografię reklamową;

• usługi ochroniarskie i detektywistyczne;

• lombardy.

To oczywiście nie wyczerpuje całej listy, dlatego lepiej zajrzeć do przepisów, które podpowiedzą, czy dany pomysł na działalność może podchodzić pod ryczałt. Mowa o ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Należy również mieć na uwadze to, że ryczałt może mieć różne stawki. Najmniej, bo tylko 2% odprowadzają osoby, które sprzedają przetworzone artykuły zwierzęce lub roślinne, ale pod warunkiem, że są one z własnej hodowli, a przetwórstwo nie jest przemysłowe. Warto jednak sprawdzić, o jakie rośliny i zwierzęta chodzi.

Najwięcej z kolei, bo aż 20% zapłacą osoby wykonujące wolne zawody. Dotyczy to między innymi weterynarzy, lekarzy, techników dentystycznych, stomatologów, czy tłumaczy. Poza tymi wymienionymi stawkami mamy jeszcze pięć pośrednich. Tak w skrócie przedstawia się sytuacja z ryczałtem. Co natomiast trzeba widzieć o drugiej omawianej tutaj formie opodatkowania?

Czym jest VAT?

Podatek VAT to danina, będąca podatkiem od towarów i usług. Podatek od towarów i usług dotyczy sprzedawców i nabywców, ponieważ jest doliczany do wartości netto transakcji kupna-sprzedaży. Podstawę opodatkowania VAT tworzy wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usług otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze, które mają wpływ na cenę towarów.

Dla przedsiębiorców istotne jest jednak to, że już w momencie zakładania działalności gospodarczej trzeba podjąć decyzję, czy będziemy prowadzić firmę jako czynny podatnik VAT czy będzie się korzystać ze zwolnienia od podatku VAT.

Wady i zalety ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

Przedsiębiorcy, zastanawiając się nad tym, czy wybrać ryczałt, powinni poznać zalety i wady tej formy opodatkowania. Chodzi oczywiście o sytuacje, gdy profil przyszłej działalności nie wyklucza ryczałtu już na początku.

Zaletą ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest naliczanie podatku dochodowego od osiągniętych przychodów, a tym samym proste rozliczanie podatku ze względu na brak obowiązku prowadzenia pełnej księgowości. To pozwala obniżyć koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Atutem są też stałe stawki ryczałtu.

Wadą takiego rozwiązania jest brak możliwości odliczenia od podatku dochodowego kosztów uzyskania przychodów. Są też ograniczenia co do wysokości przychodów i rodzajów działalności, które mogą skorzystać z ryczałtu.

Zakładanie działalności gospodarczej - ryczałt i jego alternatywy

Alternatywą dla rozliczania się na podstawie ryczałtu są inne formy opodatkowania w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych - skala podatkowa, podatek liniowy i karta podatkowa. Dlatego też nie możemy stawiać pytania co wybrać - ryczałt czy VAT.

Podatek dochodowy opłacany według skali podatkowej, czyli na zasadach ogólnych pozwala między innymi na korzystanie z ulg podatkowych i z możliwości odliczania od podatku kosztów uzyskania przychodów. Z drugiej strony w przypadku wyższych dochodów opodatkowanie podatkiem dochodowym w tej formie może być nieopłacalne. Korzystając z podatku liniowego upraszczamy obliczenia związane z należnościami podatkowymi, ze względu na jednolitą stawkę podatku. Jednak w tym przypadku, podobnie jak przy ryczałcie nie ma możliwości korzystania z ulg podatkowych i odliczania kosztów uzyskania przychodów. Jest to też forma opodatkowania mało korzystna dla osób o niższych dochodach. Z kolei karta podatkowa zapewnia minimum formalności i minimum dokumentacji podatkowej, ale jednocześnie nakłada ograniczenia co do rodzaju działalności i wysokości przychodów, co oznacza, że nie każdy może korzystać z tej formy opodatkowania.

Podatek VAT - wady i zalety

Podobne porównanie warto zrobić, gdy chodzi o VAT. Podatnikiem VAT można zostać, lecz wcale nie trzeba, zatem poznanie za i przeciw na pewno pomoże w podjęciu decyzji.

Kiedy warto być czynnym podatnikiem VAT?

Zaletą jest sam status VAT-owca, który ułatwia współpracę z innymi VAT-owcami. Jeśli zakupią oni od nas jakiś towar, to będą mogli odliczyć naliczony podatek. Z powodu możliwości odliczeń ma się większe szanse w przetargach, gdyż podawany koszt usługi jest w kwocie netto, a ceny towarów są dla płatników VAT niższe. Zatem warto być czynnym podatnikiem VAT, jeśli dokonuje się sprzedaży przede wszystkim dla podmiotów, które również są czynnymi podatnikami VAT.

Czynnym podatnikiem podatku VAT warto być także wtedy, gdy sprzedaż będzie opodatkowana stawką poniżej 23% VAT, a z kolei zakupy stawką 23% VAT. Czynnym płatnikiem podatku VAT warto być również wtedy, gdy planuje się duże inwestycje. Wszystko dlatego, że w takim wypadku nadwyżka VAT naliczonego od zakupów zostanie zwrócona.

Oczywiście mimo zalet, wiążą się z tym pewne niedogodności, w tym konieczność prowadzenia szczegółowej dokumentacji, składania deklaracji VAT, pilnowania ewidencji. Bardzo uważać należy także na dokładność, gdy chodzi o rozliczenia z urzędem. Wszelkie nieprawidłowości mogą się wiązać z karami finansowymi. Trzeba być również na bieżąco z wszystkimi wchodzącymi w życie przepisami.

Kiedy warto korzystać ze zwolnienia z VAT?

Osoby fizyczne prowadząc działalność gospodarczą mogą skorzystać ze zwolnienia z VAT. Jest to opłacalne wtedy, gdy dokonuje się sprzedaży przede wszystkim podmiotom również zwolnionym z podatku VAT. Jest to też dobry pomysł jeśli nie planuje się dokonywać znacznych wydatków i inwestycji.

Każdy przypadek jest inny

Opłacalność każdego z rozwiązań, zarówno na gruncie podatku dochodowego, jak i w zakresie podatku od towarów i usług, zależna jest od danej sytuacji. Obydwa podatki są niezależne od siebie, więc można na przykład rozliczać się z podatku w formie ryczałtu i jednocześnie występować jako płatnik VAT, jak i można być ryczałtowcem korzystając ze zwolnienia z VAT. Na tych samych zasadach można rozliczać podatek dochodowy według innych form opodatkowania, będąc lub nie będąc czynnym podatnikiem VAT.

Podatek VAT i zwolnienie z niego a różne formy opodatkowania dochodu od osób fizycznych

Jak widać, powinno się dobrze przemyśleć sprawę, konkretnie pod kątem własnej działalności. Łączenie ryczałtu z podatkiem VAT, podobnie jak ze zwolnieniem z opłacania podatku VAT ma swoje wady i zalety. Podobnie jak łączenie podatku VAT lub zwolnienia z niego z inną niż ryczałt formą opodatkowania. Przy uwzględnieniu wszystkich niezbędnych szczegółów można podjąć dobrą decyzję. Oczywiście w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej można zmienić formę opodatkowania, podobnie jak można zmienić status podatnika z podatnika VAT czynnego, na podatnika VAT zwolnionego od podatku od towarów i usług. W pierwszym przypadku można to zrobić raz w roku, do 20 stycznia. Dodatkowo należy zmienić formę opodatkowania, gdy dokonało się transakcji, która ryczałt wyklucza. Wtedy też należy powiadomić o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego. Natomiast w zakresie VAT, zmian aktualizacyjnych można dokonać w terminie 7 dni od dnia, w którym podjęto decyzję o zmianie. Można to zrobić wypełniając formularz VAT-R.