Upadłość firmy – jak i kiedy należy ją ogłosić?

Upadłość firmy to temat numer jeden w wielu telewizyjnych serwisach informacyjnych, kiedy dotyczy dużych przedsiębiorstw znanych na całym świecie lub w Polsce. Jednak warto mieć świadomość, że ten problem częściej dotyka mniejszych przedsiębiorców, o których nie zwykło się głośno mówić.

Ogłoszenie upadłości – podstawa prawna

Ogłoszenie upadłości to coraz częstsze zjawisko na polskim rynku. Jednak aby do tego doszło, należy przejść przez zawiły proces. Wszelkie informacje na ten temat można znaleźć w ustawie z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe (Dz.U. 2003 nr 60 poz. 535). Dowiemy się z niej, jakie obowiązują zasady wspólnego dochodzenia roszczeń od dłużników będących przedsiębiorcami lub osobami fizycznymi, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Ponadto reguluje ona konsekwencje ogłoszenia upadłości oraz zasady umarzania zobowiązań osoby fizycznej. Ustawa reguluje postępowanie upadłościowe, które dotyczy przedsiębiorców, osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, spółek akcyjnych bez działalności gospodarczej, wspólników osobowych spółek handlowych odpowiadających za zobowiązania przedsiębiorstwa całym swoim majątkiem, a także wspólników spółki partnerskiej.

Kiedy można ogłosić upadek firmy? Odpowiedź jest prosta. Gdy dłużnik stał się niewypłacalny. Jednocześnie zaznacza się, że powinien mieć on możliwość oddłużenia.

Kto ma prawo ogłosić upadłość firmy?

Wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć dłużnik. W takiej sytuacji mają one obowiązek dostarczyć wszelkie niezbędne dokumenty poświadczające niewypłacalność. Szczegółowe informacje na ten temat zostaną uwzględnione w dalszej części artykułu. Ponadto takie prawo przyznaje się również wspólnikom odpowiadającym bez ograniczenia za zobowiązania spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej oraz komandytowo-akcyjnej. Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna, której przyznaje się zdolność prawną na podstawie innych rozporządzeń, wniosek może złożyć także każdy, kto posiada prawo do ich reprezentowania lub prowadzenia spraw.

Dodatkowo istnieje zapis o prawie do złożenia wniosku przez organ założycielski w sprawie niewypłacalności przedsiębiorstwa państwowego. Kiedy sprawa dotyczy jednoosobowej spółki Skarbu Państwa, proces upadłościowy może zostać wszczęte na wniosek pełnomocnik rządu, państwowej osoby prawnej, organu lub innej jednostki uprawnionej. Na koniec warto wspomnieć, że taką możliwość mają oczywiście również wierzyciele, wobec których przedsiębiorca nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań.

Kiedy powinno się ogłosić upadłość?

Jeżeli jest podstawa do stwierdzenia upadłości przedsiębiorstwa, wówczas dłużnik ma obowiązek zgłosić odpowiedni sprawę w sądzie w ciągu maksymalnie trzydziestu dni. W innym przypadku może zostać on obciążony odpowiedzialnością. Ponadto wierzyciel ma prawo do wniesienia o odszkodowanie. Dlatego warto wiedzieć, w jakich sytuacjach należy złożyć wniosek o postępowanie upadłościowe. Jak już wspomnieliśmy na początku, powinno się to zrobić, kiedy występuje niewypłacalność przedsiębiorstwa. Oznacza to, że nie jest on zdolny do wywiązywania się ze swoich zobowiązań pieniężnych. Mowa tu o sytuacjach, gdy:

• opóźnienie w opłatach przekracza trzy miesiące,
• wartość zobowiązań przewyższa majątek dłużnika przez dłuższy czas niż 24 miesiące.

Należy przy tym zaznaczyć, że drugi z warunków zachodzi, kiedy zobowiązania dłużnika, pomijając rezerwy oraz zaległości wobec jednostek powiązanych, są wyższe niż wartości aktywów. Podkreśla się jednak, że stan ten powinien być niezmienny dłużej niż 24 miesiące. Dodatkowo warto pamiętać, że pod uwagę brane są jedynie aktywne zaległości. Nie uwzględnia się przyszłych, pod warunkiem zawieszającym oraz tych, które wynikają z pożyczki od wspólników lub akcjonariuszy.

Według najnowszych danych Biura Informacji Kredytowej, w I kwartale problem ten dotknął aż 222 przedsiębiorstwa. W porównaniu z ubiegłym rokiem można zauważyć niewielki wzrost. Wiele osób powie, że bankructwo firmy jest efektem złego zarządzania. Jednak wbrew pozorom na taki stan rzeczy składa się wiele czynników. Najwięcej postępowań upadłościowych lub restrukturyzacyjnych dotyczy handlu, transportu oraz budownictwa. Jednym z powodów takiej sytuacji jest niewypłacalność kontrahentów, która prowadzi do zatoru płatniczego. Jednocześnie trudno powiedzieć, ile z prowadzonych postępowań było skutkiem wyłącznie tego zjawiska.

Jak i gdzie należy złożyć wniosek o upadłość przedsiębiorstwa?

Skoro już wiemy kto i kiedy może złożyć wniosek o ogłoszenie bankructwa, teraz wyjaśnijmy, jak to zrobić. Bez względu na to, kto decyduje się na taki krok, należy udać się do wydziału gospodarczego sądu rejonowego, który odpowiada lokalizacji działalności gospodarczej. We wniosku powinny znaleźć się:

• wszystkie niezbędne dane jednoznacznie identyfikujące spółkę lub osobę fizyczną,
• adres siedziby przedsiębiorstwa, jeżeli posiada ono oddziały, powinna być to lokalizacja głównego ośrodka,
• okoliczności przemawiające za wszczęciem postępowania upadłościowego i ich uprawdopodobnienie,
• informacje o prawie, jakiemu podlega dłużnik – czy jest to polskie prawo czy innego państwa członkowskiego,
• dane o tym, czy dłużnik jest spółką publiczną.

Następnie podmiot składający wniosek ma obowiązek wnieść zaliczkę na wydatki związane z postępowaniem. Powinny one opiewać na kwotę równą jednokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracownika w sektorze przedsiębiorstw na trzeci kwartał roku poprzedniego. Informacje te znajdziemy na stronie Głównego Urzędu Statystycznego. Dowód wpłaty należy dołączyć do składanego wniosku. Jeżeli wnioskodawcą jest wierzyciel, to wystarczy.

Jednak w przypadku dłużników powinno się również dołączyć: wykaz majątku, bilans sporządzony w okresie trzydziestu dni od dnia złożenia wniosku, spis wierzycieli i informacji na temat zobowiązań, oświadczenia o spłatach zaległości w ciągu sześciu miesięcy przed złożeniem wniosku, spis podmiotów zobowiązanych wobec przedsiębiorstwa oraz wszelkie dane na ich temat, wykaz tytułów egzekucyjnych i wykonawczych, informacje o postępowaniach sądowych, administracyjnych, sądowo-administracyjnych oraz prowadzonych w sądach polubownych dotyczących majątku przedsiębiorstwa, a także dane adresowe reprezentantów spółki, osoby prawnej i likwidatorów.

Upadłość firmy – konsekwencje

Kiedy wniosek zostanie złożony, sąd rozpoczyna swoje działania, podczas których przedsiębiorstwo może nadal funkcjonować. Jednocześnie ma ono obowiązek opłacania zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Urzędu Skarbowego. Jednak wszystko zależy od tego, jaka część jego majątku zostanie zabezpieczona na rzecz przyszłego zaspokojenia należności wierzycieli. Sytuacja zmienia się, kiedy rozpoczyna się postępowanie upadłościowe, wówczas majątek firmy staje się masą upadłościową. Jeżeli nastąpi ostateczny podział, przedsiębiorca powinien liczyć się z wykreśleniem z Krajowego Rejestru Sądowego. Jak widać, domniemanie niewypłacalności i upadłość przedsiębiorstwa dzieli długa, zawiła droga.