Zarządzanie firmą bez szefa, czyli holakracja – na czym polega?

Co to jest holakracja?

Zarządzanie firmą jest wieloaspektowym zadaniem, które powinno być powierzone w ręce doświadczonej osoby. Wymaga ono zrozumienia pracy na różnych płaszczyznach i odpowiedniego skoordynowania działań poszczególnych pracowników w dążeniu do wspólnego celu. Nowe spojrzenie na sposób zarządzania organizacją rzuca holakracja. Koncepcja opracowana przez HolacracyOne podpowiada niespotykany dotąd sposób planowania i koordynowania pracy całego przedsiębiorstwa, odrzucając strukturę hierarchiczną. 

Co to jest holakracja? Jest to system zarządzania przedsiębiorstwem, który powstał przed 2010 rokiem. Pojęcie wywodzi się od angielskiego słowa holacracy, a za twórcę tej koncepcji uznaje się Briana Robertsona. Opracował on system zarządzania, który odrzuca strukturę hierarchiczną oraz tradycyjny podział stanowisk w imię demokratycznej całości. Zamiast pionowego podziału pracy mowa tu o poziomym modelu przedsiębiorstwa, w którym mamy do czynienia z krótkimi ścieżkami decyzyjnymi oraz odpowiedzialnością za swoje działania. Przypomina to turkusowe zarządzanie, które także dąży do pozbycia się hierarchii stanowisk.

O koncepcji zmierzającej do odrzucenia standardowego podziału pracy zrobiło się głośno w ostatnim czasie. Wszystko za sprawą publikacji Briana Robertsona, jaka pojawiła się na rynku stosunkowo niedawno. Książka poświęcona pojęciu, jakim jest holakracja, ma wyjaśniać ideę tego podejścia do zarządzania oraz opisywać jej możliwe drogi rozwoju. W holakracji chodzi o to, by każdy pracownik mógł podejmować decyzje sam i brał za nie odpowiedzialność. Jednocześnie powinien on dążyć do wypracowania wspólnego celu razem ze współpracownikami. Koncepcja zakłada, że w firmie nie ma ważniejszych i mniej ważnych osób, a każdy jest sobie równy. Jest tu miejsce zarówno na gig economy, jak i tradycyjne zatrudnianie na czas nieokreślony - elastyczna struktura daje spore pole do popisu do organizacji pracy.

Jaką rolę pełnią pracownicy w zarządzaniu holakracyjnym?

Działanie holakracji opiera się na kręgach i rolach. Kręgi stanowią rodzaj zespołu złożonego z równorzędnych sobie współpracowników, który jest skupiony wokół danego zadania i w pewien sposób zastępuje tradycyjnie postrzeganą hierarchię organizacyjną. W ramach jednego kręgu może funkcjonować kilka mniejszych zespołów, jednak istotą jest by każdy z nich posiadał autonomię oraz pracowników pełniących poszczególne role. W firmach, w których funkcjonuje holakracja, role rozdziela się pomiędzy zatrudnionych, jednak nie przyjmują one formy standardowych stanowisk pracy. Oznacza to, że nie trzeba sztywno trzymać się przypisanej roli, lecz można podejmować się kilku zadań jednocześnie, wykorzystując swój talent i doświadczenie.

Każda rola w holakracji posiada swój opis, który jest na tyle dynamiczny, że łatwo dopasować go do nowych celów, obszarów i zadań. Nie ma także konieczności tworzenia sztywnych grafików pracy, a zarządzanie ludźmi zmienia swoją postać dzięki udzielonej im autonomii. Każdy zna obszar swojej odpowiedzialności i nie ma możliwości przerzucenia jej na inną osobę. Pracownicy wiedzą, jak efektywnie zarządzać czasem w pracy, co robić by osiągnąć cel w ramach danego kręgu oraz jak zaangażować się w realizację innej roli, wykorzystując posiadaną wiedzę i umiejętności. Nie ma podwładnych i przełożonych, a każdy w holakracji jest kierownikiem dla samego siebie. Wydaje się więc, że wady nie powinny występować. Niektórzy doszukują się w tym sposobie zarządzania kłopotów z delegowaniem zadań i wypracowywaniem wspólnych celów. Jak to wygląda w praktyce?

Czy w holakracji występuje nowy system zarządzania?

Koncepcję opracowaną przez Robertsona można postrzegać różnie. Dla niektórych holakracja tworzy nowy system zarządzania, już poprzez samo odrzucenie hierarchii stanowisk i stworzenie poziomej struktury organizacyjnej. Dla innych koncepcja jest tylko rozwinięciem zwinnego zarządzania i nie wnosi nic nowatorskiego do technik koordynowania działalności przedsiębiorstwa. Nie da się jednak ukryć, że holakracja nosi znamiona innowacji - cechy te można dostrzec między innymi w obszarze decyzyjności.

Gdy standardowe zarządzanie przenosi odpowiedzialność za decyzje na barki kierowników, w holakracji występuje demokratyczne wytyczanie celów i kierunków działania. Pracownicy wchodzący w skład danego koła wspólnie podejmują ważne decyzję i pozostawiają sposób realizacji zadań każdemu z pracowników – polegając na przypisanej im roli, autonomii i odpowiedzialności. Każdy zatrudniony może pracować tak, jak chce - liczy się efekt działania, transparentność oraz osiąganie wspólnych celów. W ramach danej roli można stosować technikę pomodoro bądź nieustannie wykonywać swoje zadania. Ważne, by organizacja działała płynnie, a role realizowane były na zasadzie transparentności i z poszanowaniem cudzej autonomii.

Oprócz tego innowacyjną cechą holakracji jest decentralizacja, polegająca na tym, że całość procesów zachodzących w firmie odbywa się w obrębie kół i nie skupia się na osobie szefa. Obecność prezesa nie jest konieczna do nadawania kierunków działań, a także zatwierdzania decyzji, ponieważ kompetencje ku temu posiadają poszczególne kręgi. Holakracja kładzie zdecydowany i mocny nacisk na równość, autonomię oraz brak relacji nadrzędności. Widać to na niemal każdym obszarze funkcjonowania firmy.

Holakracja jako nowy sposób na zwinną firmę

Holakracja ma w swojej istocie wiele wspólnego z lean management, czyli zwinnym zarządzaniem. Pozwala na szybką reorganizację firmy oraz dostosowanie jej do nowych warunków gospodarczych. Dzięki temu zachowuje ona sporą elastyczność w podziale zadań, a także przydzielaniu odpowiedzialności poszczególnym pracownikom. Model organizacji szybko dopasować można do charakteru określonego przedsięwzięcia, bez ponoszenia znacznych nakładów tak, jak ma to miejsce w tradycyjnie zarządzanych przedsiębiorstwach. W jakich firmach sprawdzi się holakracja? Wiele zależy od specyfiki ich działalności, a także rozmiarów.

Trudno oczekiwać, by brak podziału stanowisk i hierarchii znalazł swoje odzwierciedlenie w firmach produkcyjnych, gdzie konieczne jest jasne rozdzielenie zadań oraz klasyczne zarządzanie pracownikami. Kłopot może stanowić także wdrożenie jej w organizacjach zatrudniających wiele osób. Sprawdzi się ona jednak w mniejszych firmach, które potrzebują furtki do szybkiego wprowadzania zmian i skracania czasu decyzyjności. To są między innymi: firmy IT, agencje marketingowe, czy realizujące projekty HR, handlowe. Warto skorzystać z istoty koncepcji jaką jest holakracja. Jest to nowy sposób na zwinną firmę, która pozwoli być o krok przed konkurencją.

Bez względu na to, czy interesują Cię nowe trendy i kierunki rozwoju w zarządzaniu, a może dużym przedsiębiorstwem handlowym, zwróć uwagę na pojęcie holakracji. Innowacyjna koncepcja zrządzanie spłaszcza strukturę organizacyjną firmy i powoduje, że każdy pracownik jest sobie równy. Nie ma przełożonych i podwładnych, a organizacja radzi sobie bez odgórnego zatwierdzania decyzji przez szefa.