Źródła finansowania przedsiębiorstw – jakie wyróżniamy?

Jaka jest istota finansowania przedsiębiorstw?

Każda firma, bez względu na to, w jakiej branży działa oraz na jaką skalę prowadzi działalność gospodarczą, musi dysponować pewnym budżetem. Pozwala on z jednej strony zabezpieczyć bieżącą płynność finansową, a z drugiej strony umożliwia dokonywanie różnego rodzaju inwestycji. Finansowanie przedsiębiorstw to temat, który dotyczy nie tylko światowych korporacji, lecz również małych, lokalnie działających firm. Przedsiębiorcy mogą pozyskiwać pieniądze na rozwój firmy w dowolny sposób, jednak to, z jakich dokładnie źródeł finansowania korzystają, nie jest obojętne na przykład z punktu widzenia inwestorów bądź pożyczkodawców.

Źródła finansowania firmy możemy podzielić na własne oraz obce. Własne, jak sama nazwa wskazuje, stanowią fundusze przedsiębiorstwa. Tymczasem źródła obce pochodzą od podmiotów trzecich, na przykład specjalizujących się w udzielaniu finansowania, choć nie tylko. Formy finansowania przedsiębiorstw należy dobierać w taki sposób, aby zapewnić sobie płynność zarówno krótko, jak i długoterminową. Bardzo istotne jest więc korzystanie z finansowania własnego, jednak coraz więcej uwagi poświęca się również roli kapitału obcego nawet w przypadku dobrze prosperujących, niemalże samowystarczalnych firm. Formy finansowania działalności gospodarczej odczytać można przede wszystkim z bilansu firmy - stanowi on przedmiot zainteresowania analityków, którzy na jego bazie obliczają wartość różnego rodzaju wskaźników. Służą one do oceny sytuacji finansowej, w jakiej znajduje się konkretne przedsiębiorstwo, a więc i poniekąd do oceny jego wiarygodności.

Znane źródła finansowania działalności gospodarczej

Źródła pochodzenia kapitału przedsiębiorstwa zależeć będą w dużej mierze od przyjętej przez firmę strategii oraz jej możliwości. Nie sposób założyć i prowadzić firmę, nie posiadając kapitału własnego. Mowa tutaj głównie o kwotach, które inwestuje się "na start", a które stanowią podstawowe fundusze przedsiębiorstwa. Ten typ finansowania własnego popularny jest zwłaszcza w przypadku przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Finansowanie biznesu może też przybrać formę kapitału obcego, czyli różnego rodzaju pożyczek, kredytów, leasingów bądź innych zobowiązań o charakterze finansowym.

Obce źródła finansowania

Źródła finansowania majątku przedsiębiorstwa mogą pochodzić od podmiotów trzecich, niezwiązanych z firmą. Mówimy tutaj o finansowaniu obcym, potocznie nazywanym także "zwrotnym". Nazwa potoczna dobrze obrazuje charakter tego rodzaju kapitału - nie są to bowiem środki własne przedsiębiorstwa - trzeba je zwrócić po upływie określonego (najczęściej w umowie) terminu. Kapitał obcy można podzielić na długoterminowy oraz krótkoterminowy. Metody finansowania o charakterze krótkoterminowym zakładają, że zobowiązanie zostanie zwrócone w ciągu roku, licząc od dnia bilansowego. Tymczasem finansowanie obce długoterminowe przewiduje konieczność zwrotu kapitału po upływie roku. Wśród obcych źródeł finansowania wyróżnia się między innymi:

• obligacje,
• kredyty,
• pożyczki,
• leasingi,
• zobowiązania z tytułu dostaw i usług,
• zobowiązania z tytułu wynagrodzeń i inne wobec pracowników,
• zobowiązania wobec jednostek budżetowych.

Finansowanie działalności firmy kapitałem obcym to dla wielu podmiotów jedyny sposób na to, aby poczynić większe wydatki inwestycyjne. Należy jednak pamiętać, że żadne przedsiębiorstwo nie może bazować wyłącznie na zewnętrznych źródłach finansowania. Oznaczałoby to, że jest ono niemal całkowicie zadłużone - kapitał obcy to w rzeczywistości dług, jaki właściciel ma do spłacenia. Z drugiej strony, umiarkowane korzystanie z kapitału pożyczkowego może znacząco poprawić kondycję finansową firmy, a także wybrane wskaźniki analizy finansowej. Warto wziąć pod uwagę nie tylko źródła finansowania firmy wykazywane w bilansie, lecz również te, które bilansu nie obciążają. Mowa tutaj między innymi o faktoringu, który z bilansowego punktu widzenia pozostaje neutralnym sposobem finansowania firmy.

Wewnętrzne źródła finansowania

Źródła kapitału własnego w ujęciu bilansowym mogą przyjmować inne nazwy w zależności od tego, jaką formę prawną ma konkretne przedsiębiorstwo. Niemniej jednak najogólniej można podzielić je na kapitał wewnętrzny oraz zewnętrzny. Klasyfikacja źródeł finansowania w tym ujęciu może być nieco myląca, dlatego należy pamiętać, że cały czas mówimy o kapitale własnym, a nie obcym. Kapitał wewnętrzny to w rzeczywistości zysk, jaki wypracowała spółka i który pozostaje do jej dyspozycji. Jak łatwo spostrzec, ten rodzaj kapitału dotyczy głównie dobrze prosperujących firm, które działają na rynku już od pewnego czasu. Wypracowany zysk mogą przeznaczyć na inwestycje, nagrody dla pracowników czy też zatrzymać jako kapitał wewnętrzny. Tymczasem przez kapitał zewnętrzny należy rozumieć wpłaty, które wnoszone są przez właścicieli lub udziałowców. Finansowanie wewnętrze jest tak samo istotne jak finansowanie zewnętrzne przedsiębiorstwa. Daje bowiem odpowiednią stabilizację finansową, przez co firma zyskuje w oczach inwestorów oraz potencjalnych kapitałodawców (w kontekście pozyskania kapitału obcego). Niski poziom kapitałów własnych powoduje obniżenie niektórych wskaźników, jednocześnie wskazując na duże zadłużenie firmy.

Jakie są zasady finansowania działalności gospodarczej? Co należy wykazywać w bilansie?

Metody finansowania przedsiębiorstw nie są jednolite - właściciele firm sami decydują, po jakie kapitały zdecydują się sięgnąć. Niemniej jednak należy wziąć pod uwagę pewien balans pomiędzy kapitałami obcymi a własnymi. Zasadą jest bowiem, że nie można nadmiernie zadłużać firmy, gdyż traci ona wtedy kredyt zaufania w oczach potencjalnych kontrahentów czy inwestorów. Ponadto w pewnym momencie dostępne do tej pory źródła finansowania działalności mogą ulec wyczerpaniu - żadna instytucja nie będzie skora udzielić kolejnego kredytu lub leasingu. Pod uwagę warto wziąć takie aspekty, jak:

• wskaźnik płynności,
• wskaźnik ogólnego zadłużenia,
• wskaźnik pokrycia obsługi długu,
• wskaźnik rentowności.

Pierwszy z nich pokazuje, czy przedsiębiorstwo jest wypłacalne. Wskaźnik ogólnego zadłużenia wskazuje, jaki procent kapitałów stanowi dług. Wskaźnik pokrycia obsługi długu pozwala sprawdzić, czy firma jest wiarygodna pod kątem kredytowania, natomiast wskaźnik rentowności informuje jakie są efekty działania w kontekście wypracowywania zysku. Przedsiębiorcy muszą mieć na uwadze, że w rocznym bilansie należy wykazać niemal wszystkie źródła finansowania zgodnie z ich klasyfikacją oraz terminami zapadalności. Sposoby finansowania działalności gospodarczej wykazujemy w pasywach. Wyjątkiem jest tutaj faktoring, który ze względu na swoją specyfikę nie obciąża bilansu przedsiębiorstwa. Z drugiej strony, firmy korzystające z faktoringu powinny wspomnieć o tym na przykład w informacji dodatkowej, która stanowi załącznik do bilansu, a zarazem integralną część pełnego sprawozdania finansowego.