Czasami wystarczy rozliczanie się wyłącznie z przychodów, jednak w określonych warunkach niezbędna jest pełna księgowość. Kiedy konieczne jest przejście na nią?


Różnice między prowadzeniem książki przychodów i rozchodów, karty podatkowej lub ryczałtu, a zatem tzw. uproszczonej księgowości, a ewidencjonowaniem w postaci pełnej księgowości są na tyle duże, że przedsiębiorcy za wszelką cenę unikają tej formy rozliczania się z urzędem podatkowym. Czasami są jednak na nią skazani, ponieważ regulują to przepisy prawa rachunkowego.


Dla kogo uproszczona księgowość?

Z wariantami uproszczonej księgowości można spotkać się zdecydowanie częściej. Przeznaczona jest ona dla osób fizycznych, spółek jawnych, spółek partnerskich oraz spółek cywilnych. Aby korzystać jedynie z książki przychodów i rozchodów lub którejś z pozostałych form uproszczonej księgowości, nie można przekraczać rocznego przychodu wysokości 2 mln EUR, oczywiście w przeliczeniu na złotówki. Od jakiej dokładnie kwoty wprowadza się pełną księgowość? Limit na 2019 rok ustalano w październiku 2018 roku, zatem przyjęto kurs z tamtego okresu. W efekcie każda firma, która w 2019 roku przekroczy pułap 8 559 000 zł, w kolejnym zobowiązana będzie do prowadzenia pełnej księgowości.


Prowadzenie uproszczonej księgowości jest łatwiejsze, a zatem również tańsze, kiedy zleca się to zadanie biurom rachunkowym. Poza działalnościami stricte gospodarczymi uproszczona księgowość dotyczy większości organizacji, stowarzyszeń, fundacji, związków zawodowych czy partii politycznych.




Na czym polega pełna księgowość?

Pełna księgowość należy do najbardziej rozbudowanej, a zarazem skomplikowanej formy rozliczania się z przychodów przedsiębiorstwa. W przeciwieństwie do uproszczonej księgowości, niemal każde zdarzenie gospodarcze w firmie musi być odpowiednio zewidencjonowane. Dlaczego wymagana jest aż tak duża szczegółowość? Pełna księgowość skierowana jest do dużych oraz najbardziej dochodowych przedsiębiorstw, które obracają kwotami znacznie wyższymi niż większość jednoosobowych działalności gospodarczych. Aby zapobiec próbom przeprowadzenia nieuczciwych operacji finansowych, państwo wymaga od firm transparentności. Pełna księgowość ma zapewnić przejrzysty obraz sytuacji finansowej, z którego mogą skorzystać zarówno organa państwowe sprawujące opiekę nad praworządnością firm, jak również osoby i podmioty związane z danym przedsiębiorstwem, jak np. udziałowcy czy inwestorzy. W związku z tym do pełnej księgowości, oprócz limitu kwotowego, obliguje również charakter prowadzonej działalności oraz posiadanie siedziby na terytorium Polski. Oto, kiedy pełna księgowość jest obowiązkowa:


  • w przypadku spółek handlowych,
  • kiedy jednostka funkcjonuje na zasadach prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów,
  • kiedy pełną księgowość muszą prowadzić również samorządy, a zatem gminy, powiaty, województwa i ich związki,
  • w przypadku jednostek oraz zakładów budżetowych, a także funduszy celowych,
  • w przypadku osób zagranicznych, oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej,
  • w przypadku jednostek działających dzięki otrzymanym subwencjom lub dotacjom.

Najważniejsza różnica dotycząca charakteru prowadzonej księgowości odczuwalna jest w tzw. pełnych księgach, czyli ujmowania operacji gospodarczych w księgach rachunkowych, w skład których wchodzą:


  • dzienniki,
  • księga główna,
  • księgi pomocnicze,
  • zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych,
  • wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz).

Tak pokaźny wykaz to jeszcze nie wszystko, ponieważ dodatkowo przedsiębiorca zobligowany jest do przygotowywania regularnie sprawozdań finansowych, takich jak: bilans, rachunek zysków i strat, informacja wprowadzająca do sprawozdania, a także dodatkowe informacje i objaśnienia.


Przejście z księgi przychodów i rozchodów na księgi rachunkowe

Moment, w którym przychód firma w danym roku przekracza ustawową sumę 8 559 000 zł w 2019 roku, oznacza złożony proces przejścia z księgi przychodów i rozchodów na pełne księgi. Pierwszym krokiem jest zamknięcie księgi przychodów i rozchodów. Aby dopełnić wszelkich formalności, niezbędne jest podsumowanie wszystkich kolumn księgi, przeprowadzenie remanentu, a zatem spisu z natury towarów i materiałów oraz ustalenie wyniku z prowadzonej działalności na dzień 31 grudnia. W międzyczasie powinno nastąpić zgłoszenie do urzędu skarbowego, do czego przedsiębiorca zobowiązany jest do 20. dnia następującego po miesiącu, w którym przedsiębiorca osiągnął pierwszy przychód w nowym roku. Po dokonaniu podsumowań następuje ustalenie dochodu lub straty.



Zalety i wady pełnej księgowości

Podsumowując, prowadzenie pełnej księgowości to zbiór zasad, który narzuca na przedsiębiorcę znacznie więcej obowiązków. Niemniej ich realizacja nie oznacza, że rozbudowana forma ewidencji przychodów i rozchodów to jedynie uciążliwy obowiązek – ma to swoje zalety. Większa dokładność i dbałość o szczegóły pozwala lepiej przeanalizować obrót pieniędzy w firmie. Dzięki tym informacjom możliwe jest optymalne zaplanowanie wydatków i inwestycji oraz przewidzenie kwestii podatkowych na przyszłość. Pełna rachunkowość to także większa przejrzystość, co pomaga zbudować zaufanie do marki, a także przyciągnąć inwestorów i klientów. Mimo wszystko przedsiębiorcy nie praktykują pełnej księgowości, jeśli nie przekroczyli ustawowego limitu kwotowego. Wiąże się to głównie ze skomplikowanymi zasadami, wymagającymi prowadzenia wszystkich ewidencji oraz przygotowywania sprawozdań. Pełna księgowość wymaga specjalistycznej pomocy, co z kolei generuje koszty zatrudnienia księgowego lub usług biura rachunkowego.