Świadomy konsument doskonale zdaje sobie sprawę z tego, że popularna informacja sprzedawców brzmiąca „po odejściu od kasy reklamacji nie uwzględnia się”, nie jest zgodna z obowiązującym prawem.


Reklamacja - co to? 

Podstawą udanej transakcji, zarówno dla kupujących, jak i sprzedających, jest znajomość Ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta, a także głównych aktów, które są z nią związane, w tym: Ustawy z dnia 27 lipca 2002 roku o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu Cywilnego, a nade wszystko, wspomnianej właśnie Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks Cywilny. To przede wszystkim z Kodeksu Cywilnego dowiemy się, w jaki sposób reklamować wadliwe towary. Przepisy te zostały jednak zmienione 25 grudnia 2014 roku, przez wejście w życie ustawy o prawach konsumenta.


Reklamacja towaru przed 25 grudnia 2014 roku

W odniesieniu do reklamowania towarów, zmiany objęły głównie trzy kwestie: przedmiot reklamacji, przebieg reklamacji oraz terminy.


Do 24 grudnia 2014 roku reklamacja możliwa była z tytułu niezgodności towaru z umową (np. produkt nie nadawał się do celu, w jakim tego rodzaju produkty były używane, jego właściwości nie odpowiadały właściwościom, które cechują podobne produkty). Obecnie tytułem tym jest rękojmia (ustawowo nałożona na sprzedawców odpowiedzialność).


Przed zmianami reklamacja miała dwuetapowy charakter. Po jej pozytywnym rozpatrzeniu wobec towaru można było zastosować naprawę lub wymianę, dopiero po kolejnej reklamacji konsument mógł ubiegać się o obniżenie ceny lub zwrot pieniędzy. Aktualnie reklamujący sam wybiera, czego oczekuje od sprzedawcy: wymiany czy naprawy towaru, a jeśli to niemożliwe – obniżenia ceny lub zwrotu gotówki.


Wcześniej kupujący miał dwa miesiące, by zawiadomić sprzedawcę, iż stwierdził niezgodność towaru z umową, obowiązywał również okres sześciu miesięcy domniemania, że wada istniała już w chwili zakupu. Sprzedawca ponosił odpowiedzialność za towar przez dwa lata od dnia zakupu (lub od dnia wymiany produktu). Po zmianie przepisów domniemanie istnienia wady w chwili wydania towaru obejmuje rok, a odpowiedzialność za towar ciąży na sprzedawcy przez dwa lata.


Prawa konsumenta: reklamacja obecnie. Co mówią nowe przepisy o reklamacji

Zwrot wadliwego towaru możliwy jest na mocy działu II Kodeksu Cywilnego, dotyczącego rękojmi za wady. Zgodnie z art. 556 Kodeksu: „Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia)”. Wada fizyczna określa niezgodność sprzedanej rzeczy z umową. Ta niezgodność występuje w szczególności, gdy towar: nie ma właściwości, które powinien mieć ze względu na okoliczności lub swoje przeznaczenie; nie ma właściwości, które – zgodnie z zapewnieniem sprzedającego w postaci próbki lub wzoru – powinien mieć; nie może zostać wykorzystany w celu, o którym kupujący sprzedawcę poinformował w trakcie zawierania umowy, a sprzedawca odnośnie do tego przeznaczenia nie zgłosił zastrzeżeń; został wydany w stanie niekompletnym. Nieprawidłowe zamontowane czy uruchomienie towaru, jeżeli zostało dokonane przez sprzedawcę lub osobę wyznaczoną do tego przez sprzedawcę, a także jeśli zostało wykonane przez kupującego według otrzymanej instrukcji, również uznawane jest za wadę fizyczną.


Wadę fizyczną (lub jej przyczynę) stwierdzoną w ciągu roku od wydania rzeczy sprzedanej konsumentowi, uważa się za istniejącą w chwili sprzedaży.


Natomiast wada prawna dotyczy sytuacji, w której sprzedana rzecz „stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej, a także jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu”.


Warto zauważyć jednak, że odpowiedzialność z tytułu rękojmi nie obowiązuje, jeśli kupujący wiedział o istniejącej wadzie w momencie zawierania umowy.


Pobierz darmowy wzór odstąpienia od umowy!

Pobierz wzór odstąpienia od umowy w formacie DOC (Word).

Pobierz wzór odstąpienia od umowy w formacie PDF, gotowy do druku.




Reklamacja: zwrot pieniędzy czy wymiana?

Przed wprowadzonymi zmianami istniała dwuetapowa procedura reklamacyjna. Obecnie konsument ma większą liczbę możliwości. Po pierwsze, może od razu zażądać obniżenia ceny albo złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy sprzedawca może niezwłoczne i bez zbędnych niedogodności dla kupującego wymienić wadliwy towar na nowy lub usunąć wadę. Ten wyjątek nie ma jednak zastosowania, gdy do naprawy lub wymiany produktu już, bezskutecznie, doszło. Obniżenie ceny rzeczy z wadą musi być proporcjonalne do wartości rzeczy bez wady. Konsument nie może też odstąpić od umowy, jeśli stwierdzona wada nie jest istotna.


Po drugie, konsument może zażądać wymiany towaru na nowy lub usunięcia wady, chyba że jest to niemożliwe albo koszty tego byłyby nadmierne. Wówczas zastosować trzeba obniżenie ceny lub odstąpienie od umowy.


Dostarczenie wadliwej rzeczy do miejsca oznaczonego w umowie sprzedaży lub do miejsca, gdzie rzecz wydano kupującemu, odbywa się na koszt sprzedawcy. Sprzedawca ma obowiązek przyjęcia wadliwej rzeczy w przypadku wymiany na nową lub wobec odstąpienia od umowy.


Reklamacja - ile czasu ma sprzedawca na decyzję?


Na odniesienie się do żądania obniżenia ceny, wymiany lub naprawy, sprzedający ma 14 dni. Jeśli w tym terminie nie ustosunkuje się do reklamacji, uznaje się ją za rozpatrzoną pozytywnie. Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi w przypadku wad fizycznych trwa dwa lata.


Ponadto w przypadku wady prawnej kupujący może złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy lub obniżeniu ceny, ale może także żądać naprawienia szkody, którą poniósł, zawierając umowę i nie wiedząc o istniejącej wadzie (nawet, jeśli szkoda ta następuje ze względu na okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności sprzedawca).


Podkreślić trzeba, że jeśli sprzedawca odrzuca faktyczne przesłanki do reklamacji, konsument może dochodzić swoich praw. Pomoże w tym m.in. powiatowy rzecznik konsumenta. Przy Wojewódzkich Inspekcjach Handlowych funkcjonują także Polubowne Sądy Konsumentów. Jeżeli takie działania okażą się nieskuteczne, pozostaje wkroczenie na drogę sądową.


Rękojmia czy gwarancja?

Podstawą złożenia reklamacji może być także gwarancja, czyli dobrowolne, złożone przez gwaranta, oświadczenie dotyczące jakości towaru. Okres ochrony gwarancyjnej, jak i obowiązki gwaranta (którym nie musi być sprzedawca towaru – może być nim jego producent, dystrybutor czy importer) są określone w oświadczeniu gwarancyjnym.


Uprawnienia gwarancyjne są niezależne od uprawnień, które wskazuje rękojmia. Jeżeli zgłoszenie gwarancyjne okaże się nieskuteczne, można posłużyć się reklamacją z tytułu rękojmi. O ile jednak kwestie związane z rękojmią są ściśle uregulowanie prawne, tak w odniesieniu do gwarancji przedsiębiorcy mają dowolność. Dochodzenie roszczeń z tytułu rękojmi może więc okazać się łatwiejsze. Gwarancja może być natomiast skuteczna, jeśli została udzielona na dłużej niż dwa lata, gdy mija już termin odpowiedzialności za towar sprzedawcy.