Czym są aktywa w firmie? Poznaj rodzaje aktywów

Każdy podmiot gospodarczy posiada zarówno swój majątek, jak i zobowiązania. Bez nich nie sposób istnieć na rynku i prowadzić interesy z innymi przedsiębiorstwami. W tym kontekście mówimy o tzw. aktywach i pasywach. W poniższym materiale skupimy się na pierwszych z nich, dokładnie wyjaśniając, czym są, jakie istnieją rodzaje, a także, co można z nimi zrobić.

Celem prowadzenia biznesu jest w pierwszej kolejności osiągnięcie zysku, dlatego jednym z najistotniejszych czynników w każdej firmie jest odpowiednie zbilansowanie aktywów oraz pasywów. Korzyść w znacznej mierze przynosi bowiem wzmocnienie i rozwój pierwszych, a zredukowanie do niezbędnego minimum drugich. O czym dokładnie mowa? Dlaczego aktywa są tak ważne? Aktywa co to jest? Czytajcie dalej!

Aktywa – co to?

Potencjał konkretnej działalności gospodarczej w znacznym stopniu określa się właśnie biorąc pod uwagę posiadane przez nią aktywa. Co to są aktywa? - zapytacie. Najpierw warto przyjrzeć się przyjętej definicji tego pojęcia. Najkrócej pisząc, aktywa to kontrolowane przez przedsiębiorstwo zasoby majątkowe o dokładnie określonej wartości, które uzyskano w wyniku przeszłych zdarzeń, a które pozwolą firmie na uzyskanie w przyszłości osiągnięcie korzyści ekonomicznych. Zgodnie z tym wyjaśnieniem można dojść do słusznego wniosku, że aktywa przedsiębiorstwa są skorelowane na osi czasu z przyszłymi zyskami i tak naprawdę dzięki nim firma jest w stanie zarobić.

Aktywa w przepisach prawa

Co ciekawe, znaczenia aktywów nie określają najważniejsze ustawy. W przepisach dotyczących na przykład rachunkowości, nie znajdziemy konkretnej definicji prawnej tego pojęcia. Na ten temat milczą także przepisy szczegółowe, takie jak liczne rozporządzenia czy zarządzenia. O aktywach mówi i pisze się bardzo ogólnie, ale pełnią one ogromną rolę w praktycznej sferze każdego biznesu. Warto dodać, że aktywa należy wykazać choćby w raportach i sprawozdaniach finansowych spółek. Jak już wspomniano, są one wówczas zestawiane w bilansie razem z pasywami.

Aktywa i pasywa

Aby zrozumieć istotę aktywów warto poznać także charakterystykę pasywów, jako ich rzeczywistego dopełnienia. Pasywa są bowiem określane jako źródła finansowania przedsiębiorstwa. Mówimy tak na przykład o zobowiązaniach finansowych, dzięki którym firma jest w stanie dokonać zakupu niezbędnych składników majątkowych, które staną się aktywami. Pasywa to także kapitał zakładowy, który wykorzystuje się do osiągnięcia przez podmiot gospodarczy rentowności i swoistego zabezpieczenia finansów całego przedsiębiorstwa do czasu, aż zacznie ono przynosić zysk. Pasywa można najogólniej podzielić na własne oraz zewnętrzne, nazywane najczęściej obcymi.

Rodzaje aktywów w przedsiębiorstwie

W tym kontekście definicja legalna tego zagadnienia nie jest aż tak istotna, jakby się mogło wydawać. Najważniejsze jest bowiem jego znaczenie w realnej gospodarce. Istnieją ściśle określone rodzaje aktywów. Możemy podzielić je między innymi na podstawie okresu użytkowania, możliwości zbycia, eksploatacji czy zmiany wartości na przestrzeni czasu. Zgodnie z ogólnym podziałem wyróżniamy aktywa trwałe oraz aktywa obrotowe.

Aktywa trwałe

Ten rodzaj aktywów to zasoby pozostające w przedsiębiorstwie dłużej niż 12 miesięcy od dnia sporządzenia bilansu. Ich cechą charakterystyczną jest także stosunkowo niski stopień płynności. Aktywa trwałe dzielimy na niematerialne i prawne, rzeczowe aktywa trwałe, a wielu zalicza do nich ponadto wszelkie inwestycje oraz należności długoterminowe, wynikające z dostaw towarów i usług. Jeśli chodzi o planowane inwestycje, aktywami w tym kontekście są przede wszystkim papiery wartościowe, udziały czy akcje w spółkach, a także lokaty bankowe, które w długotrwałej perspektywie przyniosą danemu przedsiębiorstwu korzyść majątkową.

Wartości niematerialne - o czym mowa?

Przez wartości niematerialne oraz prawne należy rozumieć nabyte przez podmiot gospodarczy i zaliczane do aktywów trwałych prawa majątkowe, które nadają się do gospodarczego wykorzystania przez okres dłuższy niż rok. W praktyce oznacza to wartości, które zostały nabyte i zaliczone na poczet majątku firmy w postaci aportu lub na przykład poprzez darowiznę. Co ważne, nie można tak potraktować aktywów, które przedsiębiorstwo wytworzyło samo we własnym zakresie. Zgodnie z ustawą o rachunkowości, do wartości niematerialnych i prawnych należą wszelkie prawa autorskie, pokrewne, koncesje i licencje, prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, a także ogólnie pojęte know-how. W wielu przypadkach do tego typu aktywów zalicza się również prawa i wartości oddane do użytkowania na podstawie stosownych umów, dzierżawy, leasingu itp.

Rzeczowe aktywa trwałe

Do aktywów trwałych oprócz wartości materialnych i prawnych należy zakwalifikować także tzw. rzeczowe aktywa, czyli środki, których użytkowanie potrwa dłużej niż 12 miesięcy, kompletnych, wykorzystywanych osobiście przez przedsiębiorstwo. Mowa oczywiście między innymi o wszelkiego typu nieruchomościach, maszynach, sprzęcie, środkach transportu i innych, a także żywym inwentarzu, a nawet ulepszeniach w obcych środkach trwałych.

Aktywa obrotowe

Do tego rodzaju aktywów zaliczamy wartości majątku, które przedsiębiorstwo zamierza zbyć przed upływem roku od ich uzyskania. W tej kategorii istnieją także podkategorie takie jak aktywa rzeczowe, finansowe, należności krótkoterminowe oraz rozliczenia międzyokresowe. We wszystkich przypadkach głównym kryterium jest korzystanie z nich krócej niż 12 miesięcy od dnia bilansu, po czym ich zbycie, przekazanie w formie darowizny itp. W praktyce aktywami obrotowymi są więc ruchome części majątku firmy.

Aktywa przykłady

Znamy już definicję, cechy charakterystyczne oraz podział aktywów. Wszystko to tworzy pewne wyobrażenie na temat aktywów przedsiębiorstwa. Jak widzimy, mogą być nimi zarówno nieruchomości oraz trwałe części majątku firmy, jak i na przykład towar, którym podmiot gospodarczy handluje, aby osiągnąć zysk. Temat aktywów jest jednak bardziej złożonym zagadnieniem, niż może wynikać z tego tekstu i w praktycznym wymiarze dochodzi bardzo często do odmiennych interpretacji różnych pojęć. Warto także na bieżąco śledzić przepisy prawa rachunkowego i pokrewne ustawy, aby nie przegapić licznych zmian, jakie wprowadza prawodawca.