Czym są badania okresowe pracowników?

Zarówno na pracowniku, jak i jego pracodawcy ciąży wiele obowiązków związanych ze stosunkiem pracy i realizowaniem codziennych zadań służbowych. Polski ustawodawca duża uwagę przykłada do kwestii dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Jakie wyróżniamy badania pracownicze?

Świetnym dowodem na to jest uregulowany w Kodeksie pracy obowiązek poddania się przez pracownika badaniom lekarskim. Co istotne, istnieje kilka rodzajów tych badań i każdy z nich jest stosowany w ściśle wskazanych okolicznościach. Można wyróżnić cztery podstawowe grupy badań: wstępne (m.in. przed przyjęciem do pracy), kontrolne (po powrocie do pracy po dłuższej przerwie spowodowanej chorobą), końcowe (po wygaśnięciu stosunku pracy, przeprowadzane na wniosek pracownika) oraz okresowe. W dzisiejszym artykule skupimy się na dokładnym omówieniu tych ostatnich.

Czym są badania okresowe pracowników?

Dbanie o zdrowie i bezpieczeństwo swoich podwładnych to jeden z najważniejszych obowiązków każdego pracodawcy. To właśnie on kieruje zatrudnionych na badania, a następnie za nie płaci. Ich wynik jest podstawą do podjęcia decyzji o tym, czy dany pracownik może wykonywać pracę na konkretnym stanowisku lub w określonych warunkach. Jest to szczególnie ważne jeśli mówimy o zatrudnieniu się w zakładzie, w którym wymagane są specjalne predyspozycje i idealny stan zdrowia. Badania okresowe pracowników przeprowadzane są w celu sprawdzenia, czy dana osoba jest gotowa do pracy. Dotyczą one wszystkich pracowników, a więc osoby pozostające w stosunku służbowym, które na co dzień w czasie pracy narażone są na działanie szkodliwych czynników. Badania powinny być przeprowadzone w godzinach pracy, a zatrudnionemu przysługuje za ten czas normalne wynagrodzenie, tak jakby wykonywał obowiązki zawodowe.

Badania okresowe - dla kogo?

Kodeks pracy dokładnie reguluję listę podmiotów, które są zobligowane do odwiedzenia lekarza medycyny pracy i uzyskania opinii na temat swojego zdrowia i gotowości do pracy. Mowa tutaj przede wszystkim o pracownikach, którzy zmieniają pracę; zostają przeniesieni na inne stanowisko; charakter pracy na dotychczasowym stanowisku diametralnie się zmienia. Badania okresowe są przeznaczone ponadto dla tych, którym kończy się ważność poprzedniego zaświadczenia od lekarza, a także pracowników powracających do pracy po zwolnieniu lekarskim, przekraczającym 30 dni.

Co ile lat przeprowadza się badania okresowe pracowników?

Badania okresowe pracowników w czasie pracy, jak sama nazwa wskazuje, są przeprowadzane co jakiś czas. Jeśli pracownik nie wyrazi na nie zgody, musi liczyć się nawet z rozwiązaniem umowy o pracę, ponieważ pracodawca nie może dopuścić go do wykonywania obowiązków zawodowych bez aktualnego orzeczenia lekarskiego. Jeśli chodzi o zakres oraz częstotliwość wykonywania badań okresowych, powinno się tego dokonywać nie częściej niż raz w roku i nie rzadziej niż raz na pięć lat. Wiele zależy tutaj od tego, na jaki okres wydane zostało poprzednie orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy. Dzięki temu lekarz może niejako na bieżąco monitorować stan zdrowia pracownika i dostrzec wszelkie zagrożenia wynikające z podejmowanej przez niego pracy. Bardzo często bywa bowiem tak, że dopiero po jakimś czasie stają się one widoczne i wówczas lekarz musi podjąć decyzję, czy dana osoba może nadal piastować to konkretne stanowisko. Tym bardziej, że badania okresowe nie zawsze są związane wyłącznie ze sferą fizyczną, a więc ogólną kondycją pracownika, ale także jego stanem psychicznym.

Jakie badania pracowników należy przeprowadzić?

Jakie badania okresowe pracowników należy wykonać? Tak naprawdę ustawodawca nie narzuca na lekarzy konieczności przeprowadzenia konkretnych badań, chyba że ma to związek ze specyficznym charakterem pracy na danym stanowisku. Chodzi między innymi o przypadki, gdy pracownik musi przejść badania wysokościowe itp. Większość badań okresowych wygląda jednak bardzo podobnie i sprowadza się do kontroli ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Mówimy więc głównie o badaniu krwi oraz moczu, sprawdzeniu ciśnienia oraz cukru krwi, badaniu okulistycznym, jak i laryngologicznym. Wśród dodatkowych badań, które obowiązują przy specyficznych stanowiskach lub zawodach można wyróżnić EKG serca, badanie neurologiczne, psychofizyczne czy wydolnościowe. To dlatego pracodawca w skierowaniu na badania okresowe musi dokładnie opisać charakter pracy. Na tej podstawie lekarz decyduje, jakie jeszcze badania wykonać.

Badania okresowe pracownika - gdzie przechowywać?

Zarówno samo skierowanie na badania, jak i orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy lub o istniejących przeciwwskazaniach powinno być sporządzone w co najmniej dwóch egzemplarzach. Po jednym z nich należy umieścić w aktach personalnych danego pracownika, co ma praktyczne znaczenie, ale jest także narzucone przez przepisy prawa pracy. W przypadku kontroli bowiem pracodawca musi mieć możliwość szybkiego odnalezienia i okazania wszelkich zaświadczeń lekarskich.