Kim jest pracownik transgraniczny?

Dla wielu osób praca poza granicami naszego kraju jest jedną z możliwości na wyższy zarobek i dynamiczniejszy rozwój zawodowy. Szczególną grupą osób zatrudnionych w jednym z sąsiadujących z Polską państw są tzw. pracownicy transgraniczni. Kogo konkretnie możemy określić tym mianem i jak na tych pracowników patrzy polski prawodawca?

Wyższe wynagrodzenie, komfort pracy, atrakcyjne świadczenia i wiele różnego rodzaju dodatkowych możliwości - wszystko to sprawia, że coraz więcej osób wyjeżdża do pracy w innym kraju. Dla większości z nich rozwiązanie takie jest świadomym i w pełni akceptowalnym wyborem, który pociąga za sobą wiele wymiernych korzyści. Wielu decyduje się na pracę w innym państwie, ponieważ mieszka niedaleko granicy. Grupę taką nazywamy pracownikami transgranicznymi.

Kim jest pracownik transgraniczny?

Najprościej tłumacząc to osoby pracujące w jednym kraju, ale mieszkające w innym, które każdego dnia dojeżdżając do swojego zakładu pracy muszą przekroczyć granicę państwową. Pracownik transgraniczny bardzo często nazywany jest także pracownikiem przygranicznym i nie ma w tym żadnego błędu, ponieważ obu pojęć można używać zamiennie. Znalazło to także odzwierciedlenie w przepisach unijnych oraz oficjalnej dokumentacji wykorzystywanej na przykład przez urzędy celne. Nazwa “pracownik transgraniczny” jest tak naprawdę zarezerwowana dla osób, których podróże zamykają się w granicach Unii Europejskiej, nie możemy więc mówić tak w przypadku pracowników realizujących swoje cele zawodowe poza tym obszarem.

Pracownicy transgraniczni, kto to - definicja legalna

Zgodnie z przyjętymi normami unijnymi, a także odpowiadającymi im przepisami polskiego prawa, pracownik transgraniczny musi podróżować z pracy oraz do pracy w innym kraju minimum raz w tygodniu, a najlepiej jeśli odbywa się to w każdy dzień roboczy. Prawodawca wskazuje, że aby określać tak danego pracownika, musi on posiadać centrum interesów życiowych w jednym kraju, a mieć status pracownika w przedsiębiorstwie funkcjonującym na terytorium innego państwa. Najczęściej pracownikami transgranicznymi są osoby zamieszkujące miejscowości zaraz przy granicy obu krajów, jak na przykład Cieszyn, który znajduje się zarówno po polskiej, jak i czeskiej stronie.

Jakie przepisy prawa obowiązują pracowników transgranicznych?

Jak już wspomniano, pracownicy transgraniczny podlegają krajowemu oraz wewnątrzwspólnotowemu porządkowi prawnemu, a więc muszą reagować na wszelkie zmiany w przepisach UE. Warto zastanowić się nad tym, co należy rozumieć przez określenie “centrum interesów życiowych”, które jest tutaj niezwykle istotne. Według ogólnie przyjętej interpretacji mowa przede wszystkim o rzeczywistym miejscu zamieszkania danej osoby, w którym spędza czas poza pracą. Pod uwagę może być brane także to, czy pracownik ma w danym kraju rodzinę, znajomych oraz na ile jest związany z tym konkretnym miejscem. W większości przypadków można w bardzo łatwy sposób wykazać, czy dana osoba ma prawo nosić miano pracownika przygranicznego.

Pracownik transgraniczny - dualizm prawny

Jest to bardzo ważne z uwagi na wymienione już uregulowania prawne. Pracownik transgraniczny podlega bowiem ustawodawstwu obydwu krajów, w których funkcjonuje. W praktycznym wymiarze dochodzi tutaj więc do swoistego dualizmu prawnego z podziałem na poszczególne kategorie. O czym dokładnie mowa? Przede wszystkim trzeba zdać sobie sprawę z tego, że w kontekście prawa pracy, kwestii ubezpieczeniowych oraz podatkowych pracownik transgraniczny podlega prawu państwa, w którym jest zatrudniony. W wielu sytuacjach osoba taka uzyskuje rezydenturę podatkową w tym samym kraju, w którym zarabia pieniądze. To samo dotyczy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne, choć mogą zajść tutaj pewne wyjątki, ale wszystko zależy od indywidualnych okoliczności. Jeśli z kolei mówimy o regulacjach związanych z codziennym funkcjonowaniem, w tym innymi zobowiązaniami skarbowymi, wtedy pracownik odpowiada przed polskimi organami.

Ubezpieczenie pracownika transgranicznego?

Jedną z najważniejszych spraw, jakich musi dopilnować pracownik transgraniczny, jest zapewnienie sobie odpowiedniego ubezpieczenia oraz rejestracja do systemu w jednym z krajów. Najczęściej wszystkie formalności realizuje za daną osobę jej pracodawca, oczywiście o ile strony podpiszą stabilną i dającą najwięcej korzyści umowę o pracę. Wówczas z tego tytułu odprowadzane są co miesiąc odpowiedniej wysokości składki, a pracownik nie musi obawiać się o to, że w razie takiej konieczności pozostanie bez opieki medycznej czy świadczeń chorobowych. Ubezpieczenie w innych krajach UE działa na podobnych zasadach co w Polsce, choć oczywiście mówimy o innych stawkach. Poza tym, normy unijne dopuszczają także możliwość podwójnego ubezpieczenia, a więc prawo do rejestracji zarówno w państwie zamieszkania oraz w kraju zatrudnienia. W dłuższej perspektywie oznacza to, że pracownik transgraniczny będzie mógł w przyszłości uzyskać oddzielną emeryturę w każdy z państw, w którym był ubezpieczony przez minimum rok. Ponadto, osoba taka ma uprawnienie do świadczeń rodzinnych, a więc zdobycia środków finansowych dla członków rodziny mieszkających poza granicami państwa, w którym pracownik jest zatrudniony.

Transgraniczny pracownik - co jeszcze trzeba wiedzieć?

Przed podjęciem się pracy na terytorium innego kraju UE warto dokładnie przeanalizować swoją sytuację, a w razie wątpliwości zasięgnąć porady eksperta. W większości przypadków nie należy się jednak niczego obawiać, ponieważ prawo europejskie zapewnia mnóstwo korzyści pracownikom transgranicznym. Konieczne jest jednak spełnienie wymienionych już wcześniej warunków oraz dopilnowanie wszelkiego typu formalności, w tym przede wszystkim tych związanych z prawidłowym ubezpieczeniem siebie oraz rodziny. Rozwiązanie to jest szczególnie atrakcyjne dla osób, które mieszkają blisko granicy z innym państwem. Z całą pewnością warto spróbować swoich sił i czerpać korzyści jakie na tej płaszczyźnie daje obecność Polski w Unii Europejskiej.