Przejęcie pracowników przez innego pracodawcę – jakie są następstwa?

Kiedy następuje przejęcie pracownika przez innego pracodawcę? Co mówią na ten temat przepisy?

Kwestię przejęcia pracownika przez innego pracodawcę reguluje art. 23 Kodeksu Pracy (KP). Pierwszy paragraf tego przepisu mówi o tym, że w przypadku przejścia części lub całości zakładu pracy na innego pracodawcę, staje się on na mocy prawa jedną ze stron w dotychczasowym stosunku pracy. Warto zaznaczyć, że jest to przepis bezwzględnie obowiązujący, co oznacza brak możliwości wprowadzenia jakichkolwiek zmian w tej kwestii przez porozumienia z poprzednim pracodawcą czy indywidualnie z pracownikami.

Przejęcie pracowników następuje z mocy prawa - oznacza to, że żadna ze stron umowy o pracę nie musi podejmować jakichkolwiek dodatkowych czynności. Technicznie rzecz biorąc, w stosunku pracy nie zmienia się zupełnie nic. Oznacza to, że pracodawca, który przejął zakład, nie jest w stanie dokonać jakichkolwiek zmian w ustalonych warunkach pracy - bez względu, czy otrzymał na to zgodę pracowników, czy też nie.

Zmiana właściciela firmy – jaki ma wpływ na pracowników?

Jak wspomniano wcześniej, art. 23 KP mówi o tym, że po zmianie właściciela firmy, nowy pracodawca automatycznie wstępuje we wszystkie stosunku pracy z zatrudnionymi dotychczas pracownikami. Nowy właściciel firmy nie zawiera więc oddzielnych umów o pracę. Wyjątkiem jest sytuacja omówiona w paragrafie piątym tego artykułu. Zgodnie z treścią tego paragrafu, z dniem zmiany właściciela firmy, nowy pracodawca ma obowiązek zaproponować nowe warunki płacy i pracy pracownikom, którzy dotychczas świadczyli pracę na podstawie umowy innej niż umowa o pracę.

Nie dotyczy to jednak umów cywilnoprawnych - te nie podlegają w ogóle pod przepisy Kodeksu Pracy. Paragraf piąty mówi o innych rodzajach zatrudnienia - powołania, mianowania, wyboru czy spółdzielczej umowy o pracę. Te rodzaje zatrudnienia przewidują bowiem inne zasady podczas zmiany właściciela firmy.

Przeniesienie urlopu do nowego pracodawcy

O ile w przypadku zmiany miejsca pracy nie jest możliwe przeniesienie urlopu, o tyle w przypadku przejęcia pracowników przez innego pracodawcę, sytuacja jest zupełnie inna. Kluczową informacją jest fakt, że po zmianie właściciela firmy ważne pozostają również porozumienia oraz regulaminy, które stanowią źródła prawa pracy. Niektóre firmy przyznają etatowcom uprawnienia urlopowe korzystniejsze niż te przewidziane przez kodeks pracy - one też pozostają w mocy po zmianie właściciela firmy.

Nie ma możliwości wprowadzenia do kontraktu, na mocy którego następuje przejęcie, zapisów które ograniczają skutki przejęcia wynikające z kodeksu pracy. Pracownicy przejmowani przez innego pracodawcę nie muszą więc martwić się o swoje uprawnienia urlopowe, bowiem nic w tej kwestii się nie zmienia. Urlop nabyty przez pracownika u dotychczasowego pracodawcy, wciąż będzie możliwy do wykorzystania na zasadzie ciągłości.

Przejęcie pracowników przez innego pracodawcę a odprawa

W ciągu dwóch miesięcy od przejęcia pracowników przez innego pracodawcę, pracownik ma prawo z 7-dniowym uprzedzeniem, bez wypowiedzenia, rozwiązać stosunek pracy. W takiej sytuacji rozwiązanie umowy powoduje skutki opisane w przepisach prawa pracy. Zdarza się, że przejęcie przez nowego pracodawcę pracownicy, tłumacząc decyzję pogorszeniem warunków pracy, wnoszą o wypłatę odprawy wskazanej w ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn ich niedotyczących.

Co do zasady, odprawa ta jednak nie przysługuje pracownikowi. Prawo do odprawy może być wyjątkowo rozważone tylko w przypadku, gdy wystąpiła poważna zmiana warunków pracy na niekorzyść pracownika. Warunki te rozumiane są na przykład jako odebranie premii, czy obniżenie wynagrodzenia (nawet jeśli podwyżka była pracownikowi dana przed samym przejęciem przedsiębiorstwa), a nie jako gorsze narzędzia pracy czy mniej nowoczesny system informatyczny.

Przejęcie pracowników przez nowego pracodawcę a ZUS

Po przejęciu pracowników przez nowego pracodawcę, konieczne jest przerejestrowania ubezpieczonych zatrudnionych pracowników. Poprzedni pracodawca ma obowiązek ich wyrejestrować, a nowy właściciel firmy musi ich zarejestrować w swoim przedsiębiorstwie, pamiętając aby nie było ani jednego dnia przerwy w ubezpieczeniu.

Aby dokonać przeniesienia ubezpieczonych pracowników, niezbędne jest złożenie przez dotychczasowego pracodawcę w ZUS formularza ZUS ZWUA, podając jako przyczynę kod 800, czyli wyrejestrowanie pracownika będące skutkiem przejścia zakładu pracy lub jego części na innego właściciela w trybie art. 23 Kodeksu Pracy.

W przypadku, gdy pracownik dopisywał do swojego ubezpieczenia zdrowotnego członka lub członków rodziny - należy ich również wyrejestrować. Pracodawca, który przejął firmę, musi zgłosić przejętych pracowników z użyciem formularza ZUS ZUA. Niezwykle istotnym jest, aby data widniejąca na obu dokumentów była taka sama - pozwoli to zachować ciągłość ubezpieczenia. Jeśli pracownik ubezpieczał również swoich członków rodziny, nowy właściciel przedsiębiorstwa musi zgłosić ich, wypełniając formularz ZUS ZCNA. Niezwykle pomocnym narzędziem w takiej sytuacji jest skorzystanie z Elektronicznego Obiegu Dokumentów, który usprawni cały proces, dzięki digitalizacji papierowych dokumentów.

Przejęcie pracownika z agencji pracy tymczasowej

Agencja pracy tymczasowej uznawana jest za pracodawcę pracownika tymczasowego, którego zgodnie z zawartą umową o pracę może skierować do wykonywania obowiązków pracowniczych w innym podmiocie, czyli u pracodawcy użytkownika. Agencje pracy tymczasowej wykonują więc obowiązki pracodawcy, takie jak zawieranie umów, zgłaszanie do ubezpieczenia społecznego, wypłacanie wynagrodzeń czy odprowadzanie składek na ubezpieczenie społeczne. Oznacza to, że przejęcie pracownika z agencji pracy tymczasowej nie wpływa bezpośrednio na jego umowę, a na umowę zawartą między agencją pracy, a pracodawcą. Obowiązek dopełnienia formalności niezbędnych po zmianie właściciela spoczywa więc na agencji pracy.