Wynagrodzenie nauczycieli – ile zarabia nauczyciel?

Nauczyciele odgrywają niezwykle ważną rolę w kształtowaniu młodych umysłów, a tym samym ich praca ma ogromne znaczenie dla przyszłości naszego społeczeństwa. Jednak wynagrodzenia nauczycieli od lat zdają się nie odzwierciedlać istotnej roli pracowników systemu edukacyjnego dla kraju, jak i związanych z tym zajęciem trudów i wyzwań. Dlatego wysokość pensji nauczycieli w Polsce od dawna budzi kontrowersje. 

Ile zarabiają nauczyciele?

Choć o wynagrodzeniach nauczycieli mówi się sporo, to często nie wiemy, ile tak naprawdę zarabia nauczyciel. Wszystko dlatego, że pensja nauczyciela zależy od wielu czynników, takich jak poziom wykształcenia, przepracowane lata, doświadczenie zawodowe, zakres godzinowy czy zajmowane stanowisko. Na pensję nauczycieli wpływają też różnego typu dodatki do wynagrodzenia zasadniczego.

Wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli

Wynagrodzenie zasadnicze dla nauczycieli jest regulowane przez Ministra Edukacji Narodowej. Jest ono zależne od poziomu wykształcenia i stopnia awansu zawodowego.

Nauczyciel z tytułem magistra i przygotowaniem pedagogicznym zarabia:

• jako nauczyciel początkujący – 3690 zł brutto,
• jako nauczyciel mianowany – 3890 zł brutto,
• jako nauczyciel dyplomowany – 4550 zł brutto.

Nauczyciel z tytułem magistra, ale bez przygotowania pedagogicznego, z tytułem licencjata, z dyplomem ukończenia kolegium nauczycielskiego lub z dyplomem nauczycielskiego kolegium języków obcych zarabia:

• jako nauczyciel początkujący – 3600 zł brutto,
• jako nauczyciel mianowany – 3700 zł brutto,
• jako nauczyciel dyplomowany – 3960 zł brutto.

Warto zaznaczyć, że nauczyciele chcący uzyskać kolejne awanse muszą odbyć odpowiedni staż oraz spełnić wymagania określone w znowelizowanej Karcie nauczycieli. Aby zostać nauczycielem mianowanym, trzeba przepracować minimum 3 lata i 9 miesięcy, choć okres ten w niektórych przypadkach może być skrócony o rok. Do awansu konieczne jest też przeprowadzenie oceny pracy nauczyciela oraz uzyskanie pozytywnego wyniku z przeprowadzonego egzaminu. Następny awans – na nauczyciela dyplomowanego, wymaga przepracowania przynajmniej kolejnych 3 lat. O przyznaniu awansu decyduje też analiza dorobku zawodowego nauczyciela starającego się o awans. Innymi słowy, osiągnięcie najwyższego możliwego wynagrodzenia wymaga przepracowania przynajmniej 6 lat i 9 miesięcy w zawodzie oraz spełnienia określonych kryteriów.

Oczywiście, żeby dowiedzieć się, ile zarabia nauczyciel na rękę w ramach wynagrodzenia zasadniczego, od podanych kwot musimy odjąć koszty pracownika, czyli składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy. W przypadku nauczycieli zarabiających maksymalną możliwą kwotę, czyli 4550 zł brutto otrzymujemy kwotę 3432 zł netto, a w przypadku tych nauczycieli, którzy zarabiają najmniej, czyli 3600 zł brutto, wynagrodzeniem netto będzie kwota 2784 zł. Dla porównania przypomnijmy, że minimalne wynagrodzenie od 1 stycznia 2023 r. wynosi 3490 zł brutto, czyli 2709,48 zł netto.

Dodatki dla nauczycieli

Do wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela wchodzą następujące dodatki:

• dodatek za wysługę lat, wynoszący 1% wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy, ale nieprzekraczający 20%,
• dodatek z tytułu pracy w trudnych lub uciążliwych warunkach, na przykład za pracę z młodzieżą z upośledzeniem umysłowym, z zaburzeniami psychicznymi czy też z tzw. trudną młodzieżą, wysokość takiego dodatku jest zróżnicowana według zasad obowiązujących w określonych szkołach i placówkach oświatowych,
• dodatek funkcyjny za pełnienie funkcji wychowawcy klasy, który wynosi minimalnie 300 zł,
• dodatek funkcyjny za pełnienie funkcji dyrektora lub wicedyrektora placówki, który w zależności od rodzaju szkoły lub placówki edukacyjnej może wynosić od 10 do 100% zasadniczego wynagrodzenia, 
• dodatek motywacyjny, przyznawany uznaniowo przez dyrektora szkoły, przy czym jego wysokość może być uwzględniona w regulaminie wynagrodzenia placówki edukacyjnej,
• dodatek wiejski, wynoszący 10% wynagrodzenia zasadniczego, który otrzymują nauczyciele pracujący na terenie wsi lub miasta liczącego do 5 tys. mieszkańców, na którym występuje deficyt kadr.

Do zarobków nauczycieli można także zaliczyć trzynaste pensje, nagrody jubileuszowe oraz wypłaty z funduszu nagród za szczególne osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze. Trzynastka przysługuje nauczycielowi corocznie po przepracowaniu całego roku kalendarzowego w danej placówce. Nagroda jubileuszowa jest przyznawana po przepracowaniu określonej liczby lat i wynosi:

• za 20 lat pracy – 75% wynagrodzenia miesięcznego,
• za 25 lat pracy – 100% wynagrodzenia miesięcznego,
• za 30 lat pracy – 150% wynagrodzenia miesięcznego,
• za 35 lat pracy – 200% wynagrodzenia miesięcznego,
• za 40 lat pracy – 250% wynagrodzenia miesięcznego. 

Z kolei, jeśli chodzi o nagrody z funduszu nagród, to ich wysokość (oczywiście, o ile zostaną nauczycielowi przyznane) zależy od ustalenia organów decyzyjnych, na przykład kuratorów oświaty lub Ministerstwa Edukacji i Nauki.

Do wspomnianych dodatków dochodzi jednorazowe świadczenie na start dla nauczyciela początkującego wynoszące 1000 zł. Nauczyciele mogą też liczyć na wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i za doraźne zastępstwa. Pensję nauczyciela powiększają też dodatkowe świadczenia urlopowe nauczycieli, w tym „gwiazdkowe”.

Średnie wynagrodzenie nauczycieli

Przyjmuje się, że średnie wynagrodzenia nauczycieli, po uwzględnieniu wszelkich dodatków i świadczeń, wynoszą dla nauczyciela początkującego – 120% zasadniczego wynagrodzenia, dla nauczycieli mianowanych – 144% zasadniczego wynagrodzenia, a dla nauczycieli dyplomowanych – 184% zasadniczego wynagrodzenia. Nie da się ukryć, że nie są to kwoty zachęcające do pracy w sektorze oświaty. Dlatego też podwyżki dla nauczycieli są bardzo oczekiwane.

Kiedy podwyżki wynagrodzeń nauczycieli?

Podwyżki dla nauczycieli są uwzględnione w projekcie budżetu na 2024 r. Według zapowiedzi nauczyciele podobnie jak szeroko rozumiana budżetówka mogą w przyszłym roku liczyć na 12,3% podwyżki.