Nauczyciele stanowią wyjątkową grupę pracowniczą w społeczeństwie. Ich praca posiada specyficzny charakter, a dodatkowo wiąże się z dużą odpowiedzialnością. Zgodnie z obowiązującym na terenie Polski Kodeksem pracy, nauczycielom przysługuje dodatkowa grupa spraw, ze względu na konieczność wykonywania zawodu obarczonego ryzykiem dla zdrowia psychicznego oraz fizycznego. Jednym z najważniejszych przywilejów pracowników trudniących się zawodem nauczyciela jest możliwość skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia. Czym jest urlop dla poratowania zdrowia dla nauczycieli? Co warto wiedzieć o tym specyficznym przywileju?


Urlop dla poratowania zdrowia – komu się należy?

Osoby będące w stosunku pracy z pracodawcą na podstawie podpisanej umowy o pracę na czas określony lub nieokreślony posiadają liczne obowiązki oraz przywileje, które zgodnie z polskim prawem spisane są w Kodeksie pracy. Kodeks pracy jest aktem normatywnym, które stanowią zbiór przepisów, które prawnie regulują prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, który są objęci stosunkiem pracy względem siebie. Osoby będące zatrudnione na stanowisku nauczyciela w publicznej szkole lub przedszkolu, które prowadzone są przez jednostki samorządu terytorialnego w pełni podlegają przepisom, które umieszczone są w karcie nauczyciela.

Specyficznym przywilejem, z którego w wyjątkowych sytuacjach, ściśle określonych w Karcie Nauczyciela, ma prawo skorzystać osoba pracująca na stanowisku nauczyciela jest tak zwany urlop dla poratowania zdrowia nauczyciela. To urlop zdrowotny, który udzielany jest pracownikom w przypadku, gdy nauczyciel podlegający umowie o pracę nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków zawodowych, z uwagi na medyczną konieczność wdrożenia leczenia choroby lub przeprowadzenia rekonwalescencji po przebytej chorobie. W przypadku posiadania niektórych chorób, jedyną opcją na powrót do pełnej sprawności psychicznej i fizycznej jest skorzystanie z urlopu dla poratowania zdrowia. 

Prawo do skorzystania z tego przywileju, zgodnie z zapisami obecnymi w Karcie Nauczyciela ma pracownik, który nieprzerwanie pełni swoją misję zawodową przez co najmniej siedem lat w wymiarze godzin nie niższym niż połowa obowiązkowego czasu. Do wypisania wniosku o urlop zdrowotny do dyrekcji szkoły lub innego pracodawcy prawo posiadają nie tylko nauczyciele, ale również:

  • nauczyciele akademiccy - ich staż pracy nie powinien być krótszy niż pięć lat, a czas jednorazowego trwania urlopu zdrowotnego może trwać dłużej niż pół roku,
  • sędziowie oraz prokuratorzy - zgodę na skorzystanie z tego przywileju musi zatwierdzić aktualny minister zdrowia, a czas wypoczynku zdrowotnego nie może być dłuższy niż pół roku,
  • policjanci - wniosek o urlop zdrowotny w przypadku policjantów zatwierdza komendant, a czas trwania wypoczynku nie może przekraczać pół roku.

Aby otrzymać zgodę o urlop zdrowotny, zarówno nauczyciele, jak i inni przedstawiciele zawodów publicznych muszą spełniać konkretne warunki, które są ściśle opisane w Karcie Nauczyciela oraz zapiskach mówiących o pracy policjantów, sędziów oraz prokuratorów.

Roczny urlop dla poratowania zdrowia dla nauczycieli – jakie są warunki? 

Urlop nauczycielski, którego celem jest poprawa stanu zdrowia wymaga przygotowania odpowiedniego wniosku. Wniosek o świadczenie urlopowe należy przedłożyć do dyrektora placówki, który po jego rozpatrzeniu kieruje pracownika na badania lekarskie. Kwestie badań lekarskich ściśle reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia, a samo badanie musi zostać przeprowadzone przez lekarza medycyny pracy. Po uzyskaniu skierowania, nauczyciel ma trzydzieści dni na zgłoszenie się na konsultację, a urlop dla poratowania zdrowia dla pracownika jest udzielany w celu:

  • konieczności przeprowadzenia leczenia uzdrowiskowego lub też rehabilitacji uzdrowiskowej,
  • konieczności przeprowadzenia leczenia choroby, która zagraża nauczycielowy wystąpieniem schorzenia zawodowego,
  • konieczności przeprowadzenia leczenia choroby, na której pojawienie się wpływają czynniki środowiskowe pracy, a także sposób jej wykonywania.

Po przeprowadzeniu badań z zakresu medycyny pracy, nauczyciel otrzymuje orzeczenie lekarskie, które upoważnia go do skorzystania z przywileju urlopu dla poratowania zdrowia. Zgodnie z informacjami obecnymi w Karcie Nauczyciela, aby otrzymać zgodę dyrekcji szkoły na skorzystanie z urlopu zdrowotnego osoba zatrudniona musi spełniać konkretne warunku, do których należą:

  • czas trwania umowy o pracę podpisanej przez nauczyciela powinien być nieokreślony,
  • nauczyciel zobligowany jest do wykonywania swoich zawodowych obowiązków przez okres co najmniej siedmiu lat w wymiarze godzin nie niższym niż połowa obowiązkowego wymiaru zajęć,
  • nauczyciel powinien być zatrudniony w całkowicie pełnym wymiarze zajęć,
  • osoba zatrudniona powinna uzyskać specjalne orzeczenie wystawione przez lekarza medycyny pracy, który potwierdza potrzebę skorzystania przez pracownika z urlopu dla poratowania zdrowia. 

Koszty badań lekarskich, których przeprowadzenie jest niezbędne do wydania orzeczenia lekarskiego ponosi placówka zatrudniająca pracownika. Lekarz, wydając orzeczenie, ściśle określa w nim czas trwania wypoczynku, który jest niezbędny do przeprowadzenia rekonwalescencji.

Jakie wynagrodzenie przysługuje za urlop dla poratowania zdrowia?

Zgodnie z najnowszymi przepisami obowiązującymi na terenie Polski, podczas przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia, nauczyciel zachowuje prawo do pobierania comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Dodatkowo, w trakcie trwała urlopu zdrowotnego osoba zatrudniona na stanowisku nauczyciela posiada prawo do otrzymywania dodatku pieniężnego, które jest należne za tak zwaną wysługę lat oraz innych świadczeń pracowniczych, o których mowa w kodeksie pracy oraz karcie nauczyciela.

Warto również podkreślić, że wszelkie koszty wynikające z przebywaniem nauczyciela na urlopie zdrowotnym spoczywają na barkach samorządów, które odpowiadają za funkcjonowanie i pracę konkretnej placówki oświatowej.

Urlop nauczyciela dla poratowania zdrowia – ile razy można skorzystać z urlopu?

Urlop dla poratowania zdrowia jest przywilejem, z którego może skorzystać osoba zatrudniona na tym właśnie stanowisku. Aby otrzymać zgodę na skorzystanie z niego, osoba zatrudniona musi spełniać konkretne warunki, a celem urlopu jest przeprowadzenie skutecznej rekonwalescencji i odzyskanie zdrowia, niezbędnego do wypełniania obowiązków zawodowych.

Ogólny, łączny czas trwania wszystkich urlopów dla poratowania zdrowia dla nauczyciela nie może być dłuższy niż trzy lata. Wynika z tego, że każda osoba zatrudniona na stanowisku nauczyciela, po spełnieniu warunków może trzykrotnie skorzystać z rocznego urlopu zdrowotnego. W przypadku udzielenia urlopu wypoczynkowego o charakterze zdrowotnym na okres poniżej jednego roku, osoba zatrudniona posiada możliwość przejścia na niego więcej niż trzy razy.


Zawód nauczyciela jest bardzo trudny i wymagający. Aby osoba pracująca na tym stanowisku mogła cieszyć się zdrowiem, Karta Nauczyciela umożliwia mu skorzystanie z urlopu dla poratowania zdrowia, który daje szansę na pełną rekonwalescencję organizmu.