Różnice między umową zastępczą a umową czasową

Umowa o pracę na czas określony, podobnie jak umowa na zastępstwo są często stosowane przez pracodawców. Choć na pierwszy rzut oka są one do siebie bardzo podobne, to istnieją między nimi pewne istotne różnice. Czym charakteryzuje się każda z tych umów, jakie niosą konsekwencję dla pracodawców i pracowników, a także kiedy ich zawarcie jest korzystne? Odpowiadamy!

Podobieństwa pomiędzy umową na zastępstwo a umową na czas określony

Umowa o pracę na zastępstwo, podobnie jak umowa na czas określony, jest pełnoprawną umową o pracę. Podpisując ją, pracownik zyskuje wszelkie prawa pracownicze, a pracodawca ma obowiązki wynikające z zatrudnienia, takie jak: badania lekarskie, akta osobowe, szkolenia BHP. Pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego, nadgodzin itp. Umowa na zastępstwo jest kontraktem na czas określony, lecz koniec jej trwania jest specyficzny – kończy się bowiem w momencie powrotu zastępowanego pracownika na stanowisko pracy albo z datą wygaśnięcia, czy rozwiązania. Może być poprzedzona umową na okres próbny i rozwiązana za porozumieniem stron. Obowiązują ją przepisy takie jak przy zatrudnieniu na podstawie umowy na czas określony. Możliwe jest również rozwiązanie jej w trybie natychmiastowym z winy pracownika lub pracodawcy. W takim przypadku zalecane jest oświadczenie woli ze wskazaniem przyczyny rozwiązania i informacją o sposobie odwołania się do sądu pracy.

Różnice pomiędzy umowami na zastępstwo i na czas określony

Podstawową różnicą jest powód zawarcia umowy. Umowa na czas określony ma na celu związanie stosunkiem pracy na konkretny czas. Czas jej trwania może być różny, od kilku miesięcy do kilku lat, a po upływie tego okresu umowa automatycznie wygasa, chyba że zostanie przedłużona lub przekształcona w umowę na czas nieokreślony.

Umowa na zastępstwo jest zawierana w celu zatrudnienia pracownika na czas nieobecności innego pracownika. Najczęściej stosowana jest w przypadkach, gdy pracownik przebywa na urlopie macierzyńskim, wychowawczym, chorobowym lub innym długotrwałym zwolnieniu. Umowa ta trwa do momentu powrotu zastępowanego pracownika. Treść umowy jest zatem inna niż w przypadku umowy na czas określony, gdyż zawiera informacje, że jest to praca na zastępstwo pracownika, na czas jego usprawiedliwionej nieobecności. Podaje się stanowisko, rodzaj pracy i przewidywany czas nieobecności pracownika. Z powodu ochrony danych osobowych niewskazane jest jednak podawanie jego imienia i nazwiska oraz przyczyny nieobecności. Umowa na zastępstwo ma czas pracy uzależniony od długości nieobecności zastępowanej osoby, nie musi mieć więc konkretnych ram czasowych. Warto też wiedzieć, że chociaż rodzaj i stanowisko pracy są identyczne w przypadku pracownika zastępowanego i zastępującego, to warunki zatrudnienia mogą być różne. Wymiar czasu i wysokość wynagrodzenia pracowników zatrudnionych tymczasowo nie muszą być takie same jak nieobecnych pracowników, gdyż mogą być one uzależnione na przykład od doświadczenia, stażu pracy i innych kryteriów.

Wypowiedzenie umowy na zastępstwo

Różne są także sposoby wypowiedzenia umowy. Prawo nie przewiduje możliwości wypowiedzenia umowy na czas określony, chyba, że została ona zawarta na czas dłuższy niż 6 miesięcy lub w kontrakcie umieszczono taką klauzulę. Jeżeli spełniono te warunki, okres wypowiedzenia wynosi dwa tygodnie. W przypadku umowy na zastępstwo są to tylko 3 dni, bez względu na czas trwania umowy. Zgodnie z ustawą o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunku pracy, tak jak inne umowy, może zostać również rozwiązana umowa na zastępstwo – okres wypowiedzenia wyniesie wtedy 3 dni. W umowach na czas określony są to 2 tygodnie. Wypowiedzenie umowy na zastępstwo może nastąpić w dowolnym momencie bez podania przyczyny, a pracownik nie ma możliwości zakwestionowania tego przed sądem pracy. Różnice występują także w przypadku roszczeń pracownika. Zgodnie z Kodeksem pracy, w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę niezgodnego z prawem, pracownikowi nie przysługuje przywrócenie do pracy, a tylko odszkodowanie. Zwykła umowa na czas określony daje pracownikowi większe możliwości, gdyż poza przywróceniem do pracy, może on w takiej sytuacji domagać się uznania bezskuteczności wypowiedzenia. Istnieje jednak wyjątek od tej zasady – pracownik znajdujący się w okresie ochronnym stosunku pracy, pracownica w ciąży oraz rodzic w czasie urlopu macierzyńskiego, mogą żądać przywrócenia do pracy, zgodnie z art.50 § 5 Kodeksu pracy. Umowy na czas określony zawierane po raz trzeci są równoznaczne z zawarciem ich na czas nieokreślony. Umowa na zastępstwo nie niesie ze sobą takich konsekwencji, bez względu na to, ile razy została powtórzona.

Umowa na zastępstwo a urlop wypoczynkowy i inne uprawnienia

Prawo do urlopu wypoczynkowego obowiązuje bez względu na rodzaj zawartej umowy. Przy pierwszym zatrudnieniu nalicza się go proporcjonalnie każdego miesiąca. Jeżeli jest to praca kolejna, pracownik ma prawo do wykorzystania urlopu w całości. Okres ochronny kobiet w ciąży w czasie umowy na czas określony przedłuża się do czasu porodu, o ile rozwiązanie ma nastąpić po upływie 3 miesięcy ciąży. Umowa na zastępstwo wyłącza taką ochronę – gdy zastępowany pracownik wraca do pracy, umowa wygasa, bez względu na stopień zaawansowania ciąży. Prawo do urlopu macierzyńskiego i wychowawczego obowiązuje tylko w czasie trwania umowy. Jak wygląda zależność: umowa na zastępstwo a zwolnienie lekarskie? W przypadku zwolnienia chorobowego, wynagrodzenie chorobowe przysługuje, gdy pracownik ma nieprzerwany okres 30 dni obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Należy się także, gdy pomiędzy okresami ubezpieczeniowymi nie było przerwy dłuższej, niż 30 dni lub było to spowodowane urlopem bezpłatnym, wychowawczym, czy też czynną służbą wojskową. W takich przypadkach sumuje się okresy ubezpieczenia zdrowotnego. Wyjątkiem jest także ponad dziesięcioletni staż pracy pracownika.

Kiedy warto zastosować umowę na zastępstwo?

Umowa na zastępstwo jest najczęściej stosowana w sytuacjach nagłych lub przewidywalnych długotrwałych nieobecności pracowników, tak aby nie dezorganizować pracy z powodu niewypełnionych obowiązków nieobecnego pracownika zatrudnionego na umowę o pracę. Jest to elastyczne rozwiązanie, które pozwala pracodawcy na szybkie zastąpienie nieobecnych pracowników bez konieczności angażowania się w długoterminowe zobowiązania. Jest to rozwiązanie korzystne dla pracodawcy – może on dzięki temu uzupełnić braki kadrowe, a także sprawdzić w ten sposób pracownika przed zatrudnieniem go na innych zasadach, ale oczywiście nie da się ukryć, że umowa o pracę na zastępstwo nie jest w pełni korzystna dla pracownika, gdyż nie zapewnia stabilizacji zatrudnienia. Z drugiej strony pracownik zatrudniony w celu zastępstwa nieobecnego pracownika zyskuje szansę poznania firmy i zdobycia nowych doświadczeń zawodowych, uzyskując jednocześnie pełne uprawnienia pracownicze między innymi do urlopu wypoczynkowego i świadczeń socjalnych. Taki pracownik ma też szansę na stałe zatrudnienie po zakończeniu umowy na zastępstwo. Nie ma bowiem przeciwwskazań, by pracodawca kontynuował współpracę z taką osobą już na tradycyjnych zasadach .

Kiedy warto zawierać umowę o pracę na czas określony?

Umowa na czas określony jest bardziej uniwersalna i może być stosowana w różnych sytuacjach, takich jak sezonowe zwiększenie zapotrzebowania na pracowników, realizacja konkretnego projektu lub czasowe zastąpienie pracownika, choć nie na zasadzie zastępstwa. Jest to również popularna forma zatrudnienia w okresie próbnym. Taka umowa o pracę pozwala pracodawcom na zachowanie elastyczności w zarządzaniu zasobami ludzkimi. Pracownicy zyskują z kolei pewną stabilizację i przewidywalność zatrudnienia, przy zachowaniu sporej elastyczności w planowaniu kariery zawodowej. Naturalnie pracownik zatrudniony na umowę o pracę na czas określony musi się liczyć z zakończeniem stosunku pracy po wygaśnięciu umowy, choć nie da się ukryć , że umowa o pracę na czas nieokreślony również nie jest gwarantem stałego zatrudnienia, gdyż w każdej chwili można ją wypowiedzieć, oczywiście zachowując okres wypowiedzenia umowy.

Zarówno umowa o pracę na zastępstwo, jak i umowa na czas określony mają swoje zalety i wady, zarówno dla pracodawców, jak i pracowników. Wybór odpowiedniego typu umowy zależy od konkretnych potrzeb i sytuacji w firmie. Umowa na zastępstwo jest idealna w przypadkach nagłych lub długotrwałych nieobecności pracowników, natomiast umowa na czas określony jest bardziej uniwersalna i elastyczna, pozwalając na dostosowanie zasobów ludzkich do zmieniających się potrzeb firmy. W każdym przypadku ważne jest dokładne zrozumienie i przestrzeganie przepisów prawa pracy, aby zapewnić sprawiedliwe i zgodne z prawem warunki zatrudnienia.

Agencja pracy tymczasowej

Wiele firm w celu zatrudnienia pracownika na zastępstwo podejmuje współpracę z agencją pracy tymczasowej. Każda agencja pracy tymczasowej ma w swojej bazie kandydatów, którzy zostają zaprezentowani konkretnej firmie i pomaga w zatrudnianiu pracowników tymczasowych. To na barkach agencji spoczywa wówczas znalezienie odpowiedniego pracownika tymczasowego, który będzie posiadał odpowiednie kwalifikacje.