Odprawa emerytalna: komu i kiedy przysługuje - informacje z 2025 roku

Odprawa emerytalna w 2025 roku – co warto wiedzieć?

Kiedy pracownik kończy swoją karierę zawodową i przechodzi na zasłużoną emeryturę, należy mu się odprawa emerytalna. Wypłata jej to obowiązek ostatniego pracodawcy danej osoby. Warto wiedzieć, komu i kiedy przysługuje odprawa emerytalna oraz jakie warunki należy spełnić, aby otrzymać to świadczenie. Jak oblicza się wysokość odprawy emerytalnej?

Odprawa emerytalna – co to jest?

Odprawa emerytalna jest świadczeniem pieniężnym, które należy się pracownikowi przechodzącemu na emeryturę, na podstawie przepisów Kodeksu pracy (art. 921). Wysokość odprawy emerytalnej, a także zasady jej obliczania, są określone przez prawo. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, pracodawca jest zobowiązany do wypłacenia odprawy emerytalnej, niezależnie od formy zatrudnienia pracownika. Pracodawca, który nie wywiązuje się z tego obowiązku, naraża się na odpowiedzialność prawną.

Warunki otrzymania odprawy emerytalnej

Odprawa emerytalna przysługuje każdemu pracownikowi, który spełnia określone warunki:

• Należy posiadać prawo do emerytury, czyli osiągnąć odpowiedni wiek (kobiety – 60 lat, mężczyźni – 65 lat).
• Pracownik musi zakończyć stosunek pracy z powodu przejścia na emeryturę.
• Odprawa emerytalna przysługuje raz w życiu – jeśli pracownik po przejściu na emeryturę podejmie pracę, nie nabędzie ponownie prawa do odprawy emerytalnej.

Wysokość odprawy emerytalnej

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, odprawa emerytalna wynosi co najmniej jednomiesięczne wynagrodzenie pracownika. Jednak pracodawca może wypłacić wyższą kwotę odprawy, co zazwyczaj jest regulowane wewnętrznymi dokumentami firmowymi, np. w regulaminie pracy czy układzie zbiorowym pracy. Warto sprawdzić, czy w danej firmie obowiązują dodatkowe przepisy dotyczące wysokości odprawy emerytalnej.

Jak obliczyć odprawę emerytalną?

Wysokość odprawy emerytalnej oblicza się na podobnej zasadzie, jak świadczenie urlopowe. Zgodnie z przepisami, należy uwzględnić stałe składniki wynagrodzenia, a także składniki zmienne. Oznacza to, że do obliczeń brane są:

• Stałe składniki wynagrodzenia (np. pensja podstawowa).
• Zmienne składniki, które są wypłacane regularnie, np. miesięczne premie.
• Zmienne składniki wypłacane rzadziej, np. premie półroczne.

W przypadku zatrudnienia u kilku pracodawców, pracownik ma prawo do odprawy od każdego z nich, a zasady obliczania odprawy pozostają takie same.

Kto może liczyć na wyższą odprawę emerytalną?

Dla niektórych grup zawodowych, takich jak urzędnicy państwowi i samorządowi, a także nauczyciele, przepisy przewidują wyższą odprawę emerytalną, uzależnioną od stażu pracy.

Przykłady:

• Urzędnicy państwowi i samorządowi:

  • Po 10 latach pracy – 2-miesięczne wynagrodzenie.
  • Po 15 latach pracy – 3-miesięczne wynagrodzenie.
  • Po 20 latach pracy – 6-miesięczne wynagrodzenie.

• Członkowie służby cywilnej (np. pracownicy urzędów wojewódzkich, policji):

  • Po 20 latach pracy w służbie cywilnej – odprawa wynosi 6-miesięczne wynagrodzenie.

• Nauczyciele:

  • Po stażu pracy poniżej 20 lat – odprawa równa się dwóm miesięcznym wynagrodzeniom.
  • Po stażu pracy powyżej 20 lat – odprawa wynosi 3-miesięczne wynagrodzenie.

Podsumowanie

Odprawa emerytalna to świadczenie przysługujące każdemu pracownikowi przechodzącemu na emeryturę, które ma na celu wsparcie finansowe po zakończeniu kariery zawodowej. Wysokość odprawy zależy od przepisów prawa oraz długości stażu pracy, a także zapisów w regulaminach firmowych. Dla niektórych grup zawodowych (np. urzędników czy nauczycieli) przepisy przewidują wyższe odprawy emerytalne. Pracodawca, który nie wywiązuje się z obowiązku wypłaty odprawy, naraża się na odpowiedzialność prawną.