13 emerytura – kto może ją otrzymać?

Od ponad roku większość polskich emerytów może liczyć na dodatkowe świadczenie zwane “trzynastką”. To jedno z rozwiązań wprowadzonych przez obecnie rządzących, mające wspomóc budżet domowy milionów reprezentantów naszego społeczeństwa, którzy pracowali kilkadziesiąt lat, aby w jesieni swojego życia zyskać spokój i komfort finansowy. Trzynasta emerytura wypłacana jest automatycznie, ale mimo to, aby ją otrzymać, należy spełnić określone w ustawie kryteria.

Los polskich emerytów nie jest usłany różami jeśli chodzi o finanse. Wielu z nich nie może odłożyć niczego na czarną godzinę. Wysokie koszty życia, lekarstw, opieki medycznej sprawiają, że Polki i Polacy w jesieni życia muszą zaciskać pasa, żeby starczyło im na wszystkie niezbędne wydatki. 13 emerytura ma być świadczeniem, które choć w minimalnym stopniu pomoże w szczególności tym, którym nie starcza środków do przysłowiowego "pierwszego".

Czym jest 13 emerytura?

Trzynasta emerytura została ustanowiona w ramach programu Emerytura Plus na początku 2019 roku. Pierwsze świadczenia trafiły na konta emerytów w maju. Już wówczas mówiło się, że tzw. trzynastka nie będzie jednorazowym wsparciem, lecz cyklicznie wypłacanym świadczeniem pieniężnym, które z biegiem lat ma być jeszcze powiększane. Jak zapowiedziano, tak zrobiono. W następnych latach bowiem Zakład Ubezpieczeń Społecznych przelał na konta uprawnionych do 13. emerytury płatników kolejne świadczenia. Ustawodawca zmienił także wtedy charakter świadczenia z jednorazowego na dodatkowe roczne, a przy okazji przyjęto projekt ustawy, w którym znalazł się zapis o 14. emeryturze (pełna kwota dla osób, których świadczenie nie przekracza 2,9 tys. zł brutto).

Dla kogo trzynasta emerytura?

Według danych udostępnionych przez ZUS, z "trzynastki" rokrocznie korzysta blisko 10 milionów świadczeniobiorców. Kto dostaje 13. emeryturę i na jakich zasadach? Uprawnione do dodatkowego świadczenia pieniężnego są osoby, które posiadają prawo do emerytury – w tym emerytury pomostowej, okresowej emerytury kapitałowej i emerytury częściowej, renty z tytułu niezdolności do pracy – w tym renty dla inwalidów wojennych i wojskowych, a także rent wypadkowych, czy też renty socjalnej oraz rodzinnej. Ponadto, na liście świadczeniobiorców znajdują się ci, którzy pobierają rentę szkoleniową, rodzicielskie świadczenie uzupełniające, świadczenie pieniężne przysługujące cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych, nauczycielskie świadczenia kompensacyjne, jak i świadczenia i zasiłki przedemerytalne.

Trzynasta emerytura dla kogo – szczegółowe wytyczne

Trzynastka dla emerytów jest więc przeznaczona dla osób, które korzystają z prawa do wyżej wymienionych świadczeń. Co jednak w przypadku, gdy na dzień 31 marca emerytura lub renta znajduje się w stanie zawieszenia? Niestety, ale w tych okolicznościach "trzynastka" nie będzie mogła zostać wypłacona. Kolejne pytanie dotyczy tego, kiedy 13. emerytura trafi na konto świadczeniobiorców? Jak wyjaśnia ZUS, dodatkowe roczne świadczenie pieniężne wypłacane jest wraz ze świadczeniami wypłacanymi za kwiecień danego roku. W przypadku świadczeń i zasiłków przedemerytalnych trzynastą emeryturę przelewa się w maju wraz z tymi świadczeniami.

Podwójna 13 emerytura?

Wielu emerytów zastanawia się także nad możliwością dublowania się świadczeń. Do tego rodzaju sytuacji dochodzi, gdy trzynasta emerytura przysługuje osobom, którzy są uprawnione do dwóch świadczeń: emerytury z ZUS oraz KRUS. Jak się okazuje, jeśli jednak dojdzie do takiego zbiegu świadczeń, osoba uprawniona może liczyć wyłącznie na jedno świadczenie. Podobnie będzie wówczas, gdy emeryturę wypłacają dwa różne organy. W takich okolicznościach właściwą instytucją do wypłaty świadczenia jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Ile wynosi trzynasta emerytura

Wysokość dodatkowego świadczenia pieniężnego wynosi tyle, ile w danym roku najniższa krajowa emerytura. W 2022 r. wyniosła ona 1338,44 zł brutto, a więc od tej kwoty należało odliczyć należny państwu podatek, a także składkę zdrowotną. Po odjęciu tych składników uprawnieni emeryci otrzymali na swoje konto 1217,98 złotych. Warto dodać przy tym, że osobie uprawnionej między innymi do emerytury w wysokości niższej niż najniższa emerytura, czy też emerytury częściowej lub renty socjalnej w zmniejszonej wysokości "trzynastka" przysługiwała w pełnej wysokości 1338,44 zł brutto. W 2023 roku trzynastka ma wg obecnych obliczeń wynieść 1588,44 zł brutto (1445 zł netto) oraz 1191,33 zł brutto (1020 zł netto) w przypadku najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. 13 emerytura jest wolna od tzw. potrąceń, co oznacza, że mimo jakichkolwiek zaległości świadczeniobiorcy, otrzyma on całą kwotę, a także nie wlicza się do dochodu. Co natomiast, jeśli ktoś pobiera rentę rodzinną? W takim wypadku, "trzynastka" zostanie podzielona na równe części pomiędzy osoby korzystające z tego świadczenia.

Czy 13 emerytura wymaga złożenia wniosku?

Jedną z kluczowych kwestii przy świadczeniu jakim jest trzynastka dla emerytów jest tryb jej przyznawania. Emerytura ta jest bowiem wypłacana w pełni automatycznie, a więc świadczeniobiorca nie musi składać żadnego wniosku czy też w inny sposób zgłaszać chęci otrzymania środków. Wyjątek w tym obszarze stanowią osoby, które dopiero co uzyskały prawo do świadczeń emerytalnych. Nowi świadczeniobiorcy powinni najpóźniej na miesiąc przed wypłatą "trzynastki" zgłosić się do ZUS w celu dokonania rejestracji. W przeciwnym razie dodatkowe świadczenie pieniężne nie będzie mogło zostać przyznane. Pamiętajmy także o tym, że urzędnicy mają na rozpatrzenie wniosku czas, a więc proces decyzyjny może się znacznie wydłużyć. Osoby, które otrzymają emeryturę, mogą spodziewać się, że ZUS powiadomi je o tym listownie.

Będą kolejne emerytury?

Dodatkowe ponad tysiąc czterysta złotych to dla wielu emerytów kwota, dzięki której mogą spać nieco spokojniej. W 2021 roku trzynasta i czternasta emerytura kosztowały budżet państwa ok. 22 mld zł. Niewykluczone, że w najbliższych latach świadczeniobiorcy otrzymają dodatkowe środki finansowe w postaci kolejnych emerytur (mówi się o 15. emeryturze w 2023 roku, łączny koszt tych trzech świadczeń to ponad 30 mld zł). Czas pokaże na ile polityczne obietnice znajdą odzwierciedlenie w rzeczywistości, należy jednak pamiętać, że 2023 jest rokiem wyborczym...