Czy pracoholizm to choroba?

Pierwszym objawem świadczącym o tym, że rozwinął się u nas lub o osoby bliskiej, pracoholizm jest występowanie wewnętrznej potrzeby i konieczności nieustannej pracy. Równolegle w życiu tej osoby zaczyna brakować miejsca na inne aspekty życia codziennego. Każdy dzień kręci się wokół pracy. Pracoholik nie wie, co to odpoczynek, a spędzanie czasu poza pracą to istna udręka. Wykazywane przez pracoholizm objawy często są pożądane przez pracodawców. Przedstawiamy, czym jest pracoholizm, co go powoduje, a także jak wygląda schemat leczenia i jak uporać się ze skutkami uzależnienia od pracy.

Pracoholizm – definicja, czyli co to?

Posiadana przez pracoholizm definicja wskazuje, że jest rodzajem patologicznego zachowania, w którym praca stanowi formę narkotyku. Pracoholizm to stan psychiczny, który charakteryzuje się występowaniem stałego i wewnętrznego przymusu wykonywania pracy. Może to odnosić się także do innych czynności, które są z nią związane. Osoba uzależniona posiada przymus myślenia o pracy, kiedy powinna psychicznie i fizycznie zajmować się czymś innym, a całości towarzyszy uczucie dyskomfortu. U pracoholika realnie dostrzegalne jest zaburzenie równowagi pomiędzy kluczowymi elementami życia codziennego. Można dostrzec, że praca przynosi bardzo dużą satysfakcję, o wiele większą niż aspekty życia rodzinnego czy relacji społecznych. Niechętnie udaje się na urlop, a na nim nieustannie myśli o pracy. Jednocześnie przerwy w pracy są skracane do absolutnego minimum.

Pracoholik może posiadać świadomość, że nie może w pełni kontrolować swoich zachowań w odniesieniu do wykonywanej pracy. Ponadto, toleruje poświęcanie innych roli społecznych, przyjemności i zainteresowań na rzecz pracy. Ma wiedzę o tym, że to prowadzi do szkodliwych konsekwencji.

Po raz pierwszy określenia pracoholizm użył amerykański pastor i psycholog religii Wayne Oates w 1968 roku. Wówczas dostrzegł analogię do alkoholizmu. Alarmujący jest fakt, że pracoholizm jest społecznie akceptowany. Pracodawcy z reguły oceniają i szanują zachowania pracoholików. Osoby w pełni oddane pracy traktowane są jako dobrzy fachowcy i ludzie sukcesu.

Pracoholizm statystyki dla naszego kraju posiada alarmujące. Przeciętny Polak w trakcie tygodnia przepracowuje ok. 41,6 godzin, co daje mu pozycję lidera w Europie. Pracoholizm w Polsce jest realną konsekwencją tego, że aż dla 92% Polaków praca stanowi sens życia. Poza pracą nie posiadają innych zainteresowań i nie potrafią zaplanować czasu spędzonego na urlopie, aby móc w pełni oderwać się od rzeczywistości.

Czy pracoholizm to choroba? 7 przyczyn

Pracoholizm zaliczany jest do grupy chorób cywilizacyjnych. W naszym społeczeństwie zmaga się z nim bardzo wiele osób, choć tylko marginalna część jest tego świadoma. Zrozumienie, że nie jest to normalny stan jest uznawane za pierwszy krok do sukcesu. Bez dostrzeżenia, często niemożliwe jest podjęcie skutecznego leczenia.

Pracoholizm przyczyny może posiadać naprawdę liczne. Często znalezienie konkretnego powodu rozwoju uzależnienia od pracy wymaga konsultacji z psychologiem i przeanalizowania posiadanych cech, skłonności, a także problemów życiowych. Często u pracoholików można dostrzec, że początkowo praca była traktowana jako skuteczna forma odskoczni od kłopotów w życiu osobistym. Właściwie poprowadzona terapia pozwala nie tylko na odnalezienie przyczyny, ale przede wszystkim stwarza możliwość wyeliminowania słabych stron. Do najczęściej spotykanych przyczyn zalicza się:

• nadmierna ambicja,
• silny perfekcjonizm,
• nieumiejętność oddelegowywania obowiązków,
• prowadzenie działalności gospodarczej i posiadanie dużej konkurencji, czyli posiadanie presji,
• brak dojrzałości emocjonalnej,
• nieumiejętność radzenia sobie z problemami w życiu, czyli tzw. ucieczka w pracę,
• posiadanie osobowości kompulsywnej.

Pracoholizm – jak leczyć?

Powszechnie panujący pozytywny odbiór pracoholizmu sprawia, że bardzo mało osób szuka lub jest kierowanych na szukanie pomocy. Warto jednak wiedzieć pracoholizm jak leczyć. Tylko nieliczne, skrajne przypadki pracoholizmu udają się do terapeuty po pomoc i wówczas na pracoholizm test jest przeprowadzany. Najczęściej jest to konsekwencja stanu zdrowia lub dostrzeżenie przez bliskich potrzeby uzyskania fachowej pomocy. W procesie leczenia pracoholizmu kluczowa jest właściwie przeprowadzona terapia poznawczo-behawioralna.

W rozmowie z terapeutą jest ustalany plan dnia, który w naturalny sposób odbiera pracy główną rolę. Dostrzegalny wówczas jest nacisk umożliwiający postawienie granicy pomiędzy czasem wolnym a tym, w którym należy realizować sprawy zawodowe. Terapeuta pomaga w racjonalnym wyznaczeniu godzin, kiedy mają być realizowane określone czynności.

Celem przeprowadzonej terapii jest nauka zrozumienia i przedstawiania swoich emocji. Zyskuje nieocenioną zdolność do kontrolowania i nauki pełnej samoakceptacji, która przestaje być bezpośrednio związana z wynikami uzyskiwanymi w pracy.

Skutki pracoholizmu – jak sobie z nimi radzić?

Skutki pracoholizmu odnoszą się do różnych, całkiem niepowiązanych ze sobą kwestii. Paradoksalnie pracoholizm jako jedno z nielicznych chorobliwych uzależnień może doprowadzać do powstawania także pozytywnych skutków. Jednak najczęściej ma to miejsce w początkowych momentach. Wraz z postępowaniem uzależnienia, dostrzegalny jest radykalny spadek efektywności, choć poświęcony czas jest w granicach ludzkiej wytrzymałości. Pierwsze skutki rozwoju pracoholizmu mogą nieść za sobą wymierne korzyści. Osoba uzależniona może otrzymywać wyższą pensję lub awans, co ma dodatkowo zachęcać do utrzymywania takiego sposobu postępowania.

Zazwyczaj w tym miejscu lista korzyści wynikających z pracoholizmu się kończy. Sukcesy w pracy przepłacone są przez negatywne konsekwencje zdrowotne. Odnosi się to zarówno do kwestii psychicznych, jak i fizycznych. W pierwszej kolejności pojawia się niedospanie i wysoki poziom stresu. Są to czynniki zapalne do rozwoju innych chorób somatycznych, permanentnego zmęczenia, załamanie nerwowego i depresji.

Osoby zmagające się z pracoholizmem o wiele łatwiej zapadają na wypalenie zawodowe. Często dostrzegalna jest zależność pomiędzy pracoholizmem a perfekcjonizmem. Nieustannie podnoszona jest poprzeczka, a nawet najmniejszy błąd powoduje ogromne wyrzuty sumienia.

Pracoholizm rzutuje również na pogorszenie kontaktów z innymi osobami, nawet najbliższymi. Relacje się komplikują ze względu na brak innych tematów do rozmów niż praca, a często nawet na nie ma odpowiedniej ilości czasu. Rezygnują z tego, aby móc nadal pracować.

Wiele badań przedstawia, że pracoholizm jest powodem do rozwoju innych uzależnień, np. alkoholizmu czy narkomanii. W przypadku zaawansowanego uzależnienia od pracy często nie ma innej możliwości niż skorzystanie z terapii, która pozwoli na racjonalne rozplanowanie dysponowanego czasu. Warto osobie chorej przypomnieć o zadowoleniu wynikającym z realizowania dawnych pasji i zainteresowań. Pomóc odnaleźć inny sens życia i przedstawić, że człowiek nie może żyć wyłącznie samą pracą.