Kwota zmniejszająca podatek 2025 – jak ją obliczyć?

W 2025 roku kwota wolna od podatku nadal wynosi 30 000 zł, co oznacza, że kwota zmniejszająca podatek to 3 600 zł w skali roku (300 zł miesięcznie). Prawidłowe zastosowanie kwoty zmniejszającej podatek ma istotny wpływ na wysokość wynagrodzenia netto. Jak poprawnie obliczyć kwotę zmniejszającą podatek? Kiedy i w jaki sposób odliczać ją od zaliczek?

Podsumowanie najważniejszych informacji

1. 3 600 zł rocznie / 300 zł miesięcznie – aktualna wysokość kwoty zmniejszającej w 2025 roku

2. Podział 1/12 kwoty zmniejszającej podatek możliwy nawet między trzech płatników (300 / 150 / 100 zł) po złożeniu PIT-2.

3. Kwota zmniejszająca podatek dotyczy wyłącznie osób na skali podatkowej (12% / 32%) i nie ma zastosowania przy podatku liniowym.

4. Zastosowanie kwoty zmniejszającej podatek już na etapie miesięcznych zaliczek zwiększa wynagrodzenie netto; brak oświadczenia skutkuje jej zwrotem dopiero w zeznaniu rocznym.

5. Przy wspólnym rozliczeniu małżonków każdemu z małżonków przysługuje odrębna kwota zmniejszająca podatek – razem mogą odliczyć do 7 200 zł (2 × 3 600 zł), niezależnie od tego, czy oboje osiągają dochody opodatkowane na skali.

Czym jest kwota zmniejszająca podatek?

Kwota zmniejszająca podatek to określona wartość, o którą podatnik może pomniejszyć należny podatek dochodowy w danym roku podatkowym. Jest ona bezpośrednio powiązana z kwotą wolną od podatku, czyli kwotą dochodu niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Kwota zmniejszająca podatek pełni kluczową rolę w rocznych zeznaniach podatkowych PIT-36 i PIT-37, stanowiąc jeden z podstawowych mechanizmów obniżających obciążenia podatkowe osób fizycznych. Wysokość kwoty zmniejszającej podatek w 2025 roku wynosi 3 600 zł, co wynika z przemnożenia kwoty wolnej od podatku (30 000 zł) przez stawkę podatkową 12%.

Podstawa prawna i zmiany w 2025 r.

Podstawę prawną dla kwoty zmniejszającej podatek stanowi art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W 2025 roku nie wprowadzono zmian w wysokości kwoty wolnej (30 000 zł) ani w stawce podstawowej wynoszącej 12%.

Wprowadzone zmiany w przepisach dotyczą głównie większego udziału płatnika w procedurze składania oświadczenia PIT-2. Podatnicy rozliczający się na zasadach ogólnych mogą nadal korzystać z kwoty w wysokości 3 600 zł rocznie. Informacje te zostały potwierdzone w oficjalnych komunikatach Ministerstwa Finansów oraz na stronach urzędu skarbowego.

Warto zaznaczyć, że w Sejmie procedowane są projekty podwyższające kwotę wolną od podatku do 60 000 zł od 2026 r.

Kwota wolna od podatku a kwota zmniejszająca podatek

Wiele osób mylnie utożsamia kwotę wolną od podatku z kwotą zmniejszającą podatek. Tymczasem są to dwa odrębne, choć powiązane ze sobą pojęcia:

• Kwota wolna od podatku – to kwota dochodu, od której nie płaci się podatku (w 2025 r. wynosi 30 000 zł). Dzięki niej można skorzystać z kwoty zmniejszającej podatek.

• Kwota zmniejszająca podatek – to kwota, o którą bezpośrednio pomniejsza się już obliczony podatek dochodowy (w 2025 r. wynosi 3 600 zł).

Różnica jest istotna: kwota wolna od podatku nie obniża bezpośrednio podstawy opodatkowania, lecz stanowi mechanizm ulgi podatkowej, który przekłada się na kwotę zmniejszającą podatek – ta z kolei redukuje już naliczony podatek.

Jak obliczyć kwotę zmniejszającą podatek w 2025 r.?

Kwotę zmniejszającą podatek można obliczyć stosując prosty wzór:

KWOTA WOLNA OD PODATKU × STAWKA PODATKU W PIERWSZYM PROGU PODATKOWYM

W 2025 roku kalkulacja wygląda następująco:

30 000 zł × 12% = 3 600 zł rocznie

Rocznie kwota zmniejszająca podatek wynosi więc 3 600 zł. W praktyce najczęściej stosuje się jej rozliczenie miesięczne:

• 1/12 kwoty zmniejszającej podatek= 3 600 zł ÷ 12 = 300 zł miesięcznie

• 1/24 kwoty zmniejszającej podatek = 3 600 zł ÷ 24 = 150 zł miesięcznie

• 1/36 kwoty zmniejszającej podatek = 3 600 zł ÷ 36 = 100 zł miesięcznie

Wybór odpowiedniej opcji zależy od liczby płatników, u których podatnik chce stosować pomniejszenie wysokości zaliczki. Warto pamiętać, że gdy suma odliczanych kwot przekroczy 3 600 zł przed końcem roku (np. w przypadku zmiany liczby pracodawców w trakcie roku), płatnik powinien zaprzestać dalszego odliczania.

Uwzględnianie kwoty zmniejszającej podatek w miesięcznych zaliczkach

Kwota zmniejszająca podatek może być uwzględniana już na etapie obliczania zaliczek na podatek dochodowy, co zwiększa miesięczne wynagrodzenie netto. Proces pomniejszenia zaliczki przebiega następująco:

1. Pracodawca oblicza należną zaliczkę na podatek dochodowy.

2. Następnie pomniejsza ją o odpowiednią część kwoty zmniejszającej podatek (300 zł, 150 zł lub 100 zł – w zależności od złożonego przez pracownika oświadczenia).

3. Tak obliczoną zaliczkę odprowadza do urzędu skarbowego.

Ważnym aspektem jest moment przekroczenia progu podatkowego (120 000 zł). Od miesiąca następującego po miesiącu, w którym doszło do przekroczenia tego progu, zaliczka jest naliczana według stawki 32%, ale nadal przez każdy miesiąc pomniejszana jest o 1/12, 1/24 lub 1/36 kwoty zmniejszającej, w zależności od złożonego oświadczenia.

PIT-2 i inne oświadczenia podatnika

PIT-2 to oświadczenie, które upoważnia płatnika (pracodawcę) do pomniejszania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy o kwotę zmniejszającą podatek. Należy zaznaczyć, że formularz PIT-2 formalnie dotyczy pracowników zatrudnionych na podstawie stosunku pracy. Pracownik może złożyć oświadczenie Pit-2 w dowolnym momencie roku podatkowego, przy czym pracodawca uwzględnia je najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym je otrzymał.

Źródło: https://www.podatki.gov.pl/wyjasnienia/pit-2-sklada-sie-raz-w-roku

Ważne informacje dotyczące oświadczenia PIT-2:

• Może je złożyć każdy pracownik opodatkowany według skali.

• Podatnik zdecyduje, u którego płatnika i w jakiej proporcji chce stosować kwotę zmniejszającą.

• Oświadczenie można w każdej chwili wycofać lub zmienić.

• W przypadku wątpliwości warto skonsultować się z ekspertem – pomocny może być doradca podatkowy.

W przypadku umów zlecenia i kontraktów menadżerskich nie stosuje się formularza PIT-2, lecz inne oświadczenie. Zgodnie z art. 41 ust. 1b ustawy o PIT, konieczne jest złożenie przez zleceniobiorcę stosownego wniosku o stosowanie kwoty zmniejszającej podatek przy obliczaniu zaliczek.

Jednego, dwóch czy trzech płatników?

Od 2023 roku wprowadzono możliwość podziału kwoty zmniejszającej podatek między maksymalnie trzech płatników. Podatnik może zdecydować o zastosowaniu:

• 1/12 kwoty (300 zł miesięcznie) u jednego pracodawcy

• 1/24 kwoty (150 zł miesięcznie) u jednego płatnika i 1/24 u drugiego

• 1/36 kwoty (100 zł miesięcznie) u każdego z trzech pracodawców

Przykładowo, osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, która dodatkowo wykonuje umowy zlecenia dla dwóch różnych podmiotów, może podzielić kwotę zmniejszającą między wszystkich trzech pracodawców, składając odpowiednie oświadczenia PIT.

Źródła dochodów a kwota zmniejszająca podatek

Możliwość skorzystania z kwoty zmniejszającej zależy od źródła dochodów i formy opodatkowania. Kwota ta może być zastosowana przy dochodach uzyskiwanych z:

• Umowy o pracę (stosunek służbowy, spółdzielczy stosunek pracy).

• Umów zlecenia.

• Kontraktów menadżerskich.

• Działalności gospodarczej opodatkowanej według skali podatkowej (zgodnie z art. 44 ust. 3 ustawy o PIT, przedsiębiorcy mogą uwzględniać kwotę zmniejszającą już na etapie zaliczek).

• Praw majątkowych.

• Emerytury i renty.

Osoby, które uzyskują dochody z działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym 19%, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub kartą podatkową, nie mogą skorzystać z kwoty zmniejszającej podatek w odniesieniu do tych dochodów.

Czy można skorzystać z kwoty zmniejszającej podatek przy ulgach i preferencjach?

Kwota zmniejszająca może być stosowana również w przypadku korzystania z różnych preferencji podatkowych:

• Wspólne rozliczenie małżonków – przy tej formie rozliczenia każdemu z małżonków przysługuje odrębna kwota zmniejszająca podatek. Oznacza to, że łącznie mogą odliczyć do 7 200 zł (2 × 3 600 zł), niezależnie od tego, czy oboje osiągają dochody. Wystarczy sam wybór wspólnego rozliczenia, zgodnie z art. 27 ust. 1 i ust. 1a ustawy o PIT.

• Podatnicy deklarujący zamiar preferencyjnego opodatkowania dochodów w formie preferencyjnego rozliczenia osób samotnie wychowujących dzieci – mogą korzystać z pełnej kwoty zmniejszającej podatek.

• Korzystanie z ulg podatkowych (np. IKZE, B+R) nie wyklucza możliwości skorzystania z kwoty zmniejszającej podatek – oba mechanizmy działają niezależnie.

Warto wspomnieć, że osoby o dochodach przekraczających 1 200 000 zł rocznie podlegają dodatkowo daninie solidarnościowej (art. 30h ustawy o PIT), jednak nie wpływa to na prawo do kwoty zmniejszającej podatek w ramach podstawowego zobowiązania podatkowego.

Kwota zmniejszająca w rozliczeniu rocznym

W rocznym rozliczeniu podatku podatnik ma prawo uwzględnić pełną kwotę zmniejszającą podatek (3 600 zł), nawet jeśli nie korzystał z niej w ciągu roku lub korzystał tylko częściowo. Procedura wygląda następująco:

1. W zeznaniu rocznym (PIT-36 lub PIT-37) oblicza się podatek należny za cały rok.

2. Od obliczonego podatku odejmuje się pełną kwotę zmniejszającą (lub jej niewykorzystaną część).

3. Uwzględnia się wpłacone w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy.

4. Wylicza się należną dopłatę lub zwrot podatku.

Warto pamiętać, że na ostateczną wysokość podatku wpływa również wysokość kosztów uzyskania przychodu. Jeśli w ciągu roku nie korzystano z kwoty zmniejszającej podatek, cała kwota zostanie uwzględniona w rocznym rozliczeniu podatku, co może skutkować znacznym zwrotem podatku.

Case study - przykłady obliczania wysokości kwoty zmniejszającej podatek

Sprawdź praktyczne przykłady!

Przykład 1 - pracownik z jednym płatnikiem

Anna jest zatrudniona na umowę o pracę z miesięcznym wynagrodzeniem 8 000 zł brutto. Złożyła PIT-2 u swojego pracodawcy.

• Miesięczna zaliczka na podatek dochodowy przed uwzględnieniem kwoty zmniejszającej: około 704 zł (kwota przybliżona, faktyczna wartość zależy od kosztów uzyskania przychodu i składek ZUS)

• Pomniejszenie o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł)

• Ostateczna wysokość zaliczki: około 404 zł

• Roczna korzyść: 3 600 zł

Przykład 2 - freelancer z dwoma płatnikami

Marek wykonuje umowy zlecenia dla dwóch firm. U pierwszego zleceniodawcy złożył oświadczenie o stosowaniu 1/24 kwoty zmniejszającej podatek (150 zł), a u drugiego również 1/24 (150 zł).

• Miesięczna korzyść u każdego z płatników: 150 zł

• Łączna miesięczna korzyść: 300 zł

• Roczna korzyść: 3 600 zł

Przykład 3 - menedżer na kontrakcie + działalność gospodarcza

Piotr zajmuje się zarządzaniem przedsiębiorstwem na podstawie kontraktu menedżerskiego oraz prowadzi własną działalność opodatkowaną podatkiem liniowym.

• Z kwoty zmniejszającej może korzystać tylko przy kontrakcie menedżerskim (opodatkowanym według skali)

• Przy działalności opodatkowanej liniowo nie ma możliwości zastosowania tej kwoty

Przykład 4 - małżeństwo + działalność gospodarcza

Małżeństwo Kowalskich: żona zatrudniona na etacie, mąż prowadzi działalność na skali podatkowej. Planują wspólne rozliczenie:

• Każdemu z małżonków przysługuje odrębna kwota zmniejszająca podatek

• Łącznie mogą odliczyć do 7 200 zł (2 × 3 600 zł)

• Mąż jako przedsiębiorca opodatkowany według skali może uwzględniać kwotę zmniejszającą podatek przy obliczaniu zaliczek w ciągu roku, zgodnie z art. 44 ust. 3 ustawy o PIT.

Podsumowanie

Prawidłowe stosowanie kwoty zmniejszającej podatek to jeden z najprostszych sposobów na optymalizację obciążeń podatkowych. W 2025 roku kwota zmniejszająca nadal wynosi 3 600 zł rocznie, co przekłada się na 300 zł miesięcznie. Dzięki zmianom wprowadzonym w ostatnich latach, podatnicy mają większą elastyczność w wykorzystywaniu tej kwoty – mogą ją podzielić nawet między trzech pracodawców.

Warto pamiętać, że zastosowanie kwoty zmniejszającej w każdym miesiącu zwiększa bieżące wynagrodzenie netto, co jest korzystniejsze niż oczekiwanie na zwrot podatku. Osoby prowadzące działalność gospodarczą na zasadach ogólnych również mogą korzystać z tej preferencji już na etapie zaliczki. Jeśli małżonkowie rozliczają się wspólnie, to każdemu z małżonków przysługuje odrębna kwota zmniejszająca podatek - razem mogą odliczyć do 7 200 zł, niezależnie od tego czy oboje osiągają dochody opodatkowane na skali - wystarczy sam wybór wspólnego rozliczenia. W przypadku wątpliwości warto skonsultować się z doradcą podatkowym, który pomoże optymalnie wykorzystać dostępne możliwości w ramach obowiązujących przepisów podatku PIT.