Jak wykorzystać potencjał aktywnych zawodowo seniorów

Przedsiębiorcy poszukujący doświadczonej, wyspecjalizowanej kadry, coraz częściej decydują się wykorzystać potencjał aktywnych zawodowo seniorów. I słusznie, bowiem korzystają na tym obie strony – pracodawcy i pracownicy-emeryci.

Przepisy związane z zatrudnianiem emerytów

Osiągnięcie wieku emerytalnego nie oznacza, że pracownik musi zrezygnować z pracy. Po przekroczeniu 60 lat lub 65 lat odpowiednio dla kobiet i mężczyzn pracownik może w dalszym ciągu kontynuować pracę, nie pobierając świadczeń pieniężnych z tytułu emerytury lub przejść na emeryturę i jednocześnie kontynuować zatrudnienie. W pierwszym przypadku zawieszenie emerytury sprawi, że jego świadczenia emerytalne będą wzrastać, a w drugim przypadku emeryt będzie mógł zwiększyć swoje dochody z tytułu pobieranych świadczeń emerytalnych. Co ważne, wynagrodzenie, które może uzyskać pracujący emeryt, nie jest w żaden sposób limitowane. Jedynym przypadkiem, kiedy zarobki mogą pomniejszyć świadczenia emerytalne lub doprowadzić do ich zawieszenia, jest uzyskanie znacznego dochodu, który przekracza świadczenia emerytalne w sytuacji, gdy pracownik nie osiągnął wieku emerytalnego i znajduje się na przykład na emeryturze pomostowej.

Pracodawcy mogą zatrudniać emerytów na podstawie umowy o pracę, a także na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło lub na podstawie innych umów cywilnoprawnych.

Umowa o pracę dla emeryta

Zatrudnienie emeryta a ZUS – na podstawie umowy o pracę nie zwalnia pracodawcy z obowiązku uiszczania składek ZUS. W efekcie zatrudnienie emeryta generuje te same koszty w zakresie ubezpieczeń społecznych, co zatrudnienie młodszych pracowników, którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego. Jedyną różnicą jest to, że znika obowiązek uiszczania składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, jeśli zatrudniany pracownik osiągnął 55 lat w przypadku kobiet lub 60 lat w przypadku mężczyzn.

Z racji tego, że pracodawca zatrudniający emerytów nie jest zwolniony z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, niezależnie od wymiaru czasu i wysokości wynagrodzenia, seniorzy nie zyskują przewagi na rynku pracy.

Umowa zlecenie dla emeryta

Nawiązanie współpracy z emerytami na mocy umowy zlecenia także nie zwalnia pracodawcy z wszelkich kosztów dotyczących zatrudnienia. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, zleceniodawca ma obowiązek odprowadzania składek ZUS z wyjątkiem składki na ubezpieczenie chorobowe, chyba że umowa zlecenia nie jest jedyną formą zatrudnienia emeryta. Jeśli emeryt z tytułu innej umowy ma opłacone składki na ubezpieczenia społeczne od przynajmniej minimalnego wynagrodzenia, to zleceniodawca jest zobowiązany jedynie do odprowadzania składki ubezpieczenia zdrowotnego.

Umowa o dzieło dla emeryta

Najkorzystniejszą dla pracodawcy formą współpracy z emerytami stanowi umowa o dzieło, która nie rodzi obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, w tym ubezpieczenia zdrowotne, emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe. W tym przypadku zlecający musi jedynie oprowadzić podatek dochodowy od kwoty wynagrodzenia.

Ulga podatkowa dla emerytów

Pracownicy, którzy chcą kontynuować pracę i rozwój zawodowy pomimo nabycia uprawnień do świadczeń emerytalnych, mogą skorzystać z ulgi PIT. Warunkiem jest czasowa rezygnacja z pobierania świadczeń emerytalnych. Ci pracownicy w wieku emerytalnym, którzy spełnią warunki, nie będą płacić podatku dochodowego od przychodów z pracy na etacie ani z tytułu wykonywania pracy w oparciu o umowę zlecenia do kwoty 85 528 zł rocznie. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku emerytów prowadzących działalność gospodarczą. Oznacza to, że pracujący emeryt, rozliczający się według skali podatkowej, zapłaci podatek dochodowy dopiero po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku zsumowanej z wyżej wymienioną kwotą, co łącznie daje 115 528 zł zarobków wolnych od podatku dochodowego.

Korzyści wynikające z zatrudniania emerytów

Zatrudnianie emerytów najczęściej kojarzy się z korzyściami ekonomicznymi, jednak w praktyce pracodawcy nie mają na tym polu zbyt wielu profitów. Nie oznacza to jednak, że zatrudnianie emerytów nie niesie ze sobą licznych korzyści. Przede wszystkim firma może korzystać z wiedzy i bogatego doświadczenia zawodowego pracujących seniorów. Tacy pracownicy mogą być dla młodszych współpracowników swoistymi mentorami, a dodatkowo zatrudnianie emerytów może przyczynić się do wzmocnienia różnorodności w miejscu pracy.

Wprowadzanie różnych perspektyw i doświadczeń sprzyja tworzeniu bardziej dynamicznych, wszechstronnych i innowacyjnych rozwiązań. Emeryci są też o wiele bardziej elastyczni w swoich oczekiwaniach dotyczących pracy i wynagrodzenia, a także w zakresie dostępności, mogą zatem doskonale odpowiadać na zmieniające się potrzeby pracodawców. Warto zauważyć, że pracujący emeryci często wykazują większą lojalność wobec pracodawców, co przekłada się na redukcję kosztów związanych z rotacją pracowników, a tym samym wydatków na ich rekrutację i szkolenie. Firmy zatrudniające seniorów zyskują też wizerunkowo, ponieważ budują reputację pracodawcy, który troszczy się o swoich pracowników na różnych etapach życia. Dla samych seniorów praca na emeryturze jest z kolei szansą na podreperowanie budżetu, a także okazją, by pozostać aktywnym zawodowo i społecznie.

Wyzwania związane z zatrudnianiem emerytów

Choć z zatrudnieniem emeryta wiąże się wiele korzyści, to taka praktyka nie jest wolna od wyzwań i zagrożeń. Wśród obaw, jakie najczęściej mają pracodawcy rozważający przyjęcie do pracy seniorów, jest niepokój o to, czy emeryci starsi pracownicy dostosują się do nowoczesnych technologii i metod pracy. To również niepewność, czy pomiędzy przedstawicielami różnych grup wiekowych w zespole pracowniczym nie będzie dochodziło do konfliktów międzypokoleniowych. Pracodawca musi zadbać, by żaden pracujący emeryt nie doświadczał dyskryminacji ze strony młodszych współpracowników. Pracodawcy mogą się także obawiać, czy starsi pracownicy będą mieć wystarczającą wydajność i energię, w porównaniu do młodszych pracowników.

Nie ma wątpliwości, że zatrudnienie emerytów wymaga zrozumienia potrzeb i oczekiwań seniorów, dostosowania polityki zatrudnienia i ewentualnie rozwinięcia programów wsparcia, jak również właściwego zarządzania dynamiką zespołową. Uwzględnienie tych wyzwań i znalezienie odpowiednich rozwiązań jest istotne dla skutecznego zatrudniania emerytów i wykorzystania ich potencjału w miejscu pracy.