Ile wolnego za oddanie krwi przysługuje w 2025 roku?

Krew jest niezbędna w wielu stanach zagrożenia życia oraz w leczeniu wielu chorób. Dlatego tak wiele osób decyduje się pomagać, oddając krew. Honorowym dawcom krwi przysługują pewne przywileje, wśród których, o czym powinni pamiętać pracodawcy, jest zwolnienie z pracy na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi, na oddanie krwi, a nawet na regenerację. Co dokładnie wiąże się z oddaniem krwi przez pracownika?

Kluczowe informacje dla pracodawców dotyczące dni wolnych za oddanie krwi

1. Pracownikowi, który oddał krew, przysługuje prawo do dwóch dni wolnego od pracy — jeden dzień na dzień oddania krwi, a drugi na czas regeneracji.

2. Oba dni wolne są w pełni płatne. Pracodawca nie ma prawa odmówić wynagrodzenia ani traktować tych dni jako urlopu wypoczynkowego.

3. Pracownik musi odpowiednio wcześniej zgłosić swoją nieobecność, zgodnie z wymogami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 roku.

4. Przepisy dotyczące zapewnienia posiłku regeneracyjnego nie są bezpośrednio regulowane w kontekście oddawania krwi, ale ogólne przepisy o warunkach pracy mogą nakładać taki obowiązek na pracodawcę.

5. Pracodawca nie może wymagać pracy od pracownika w dniach wolnych przysługujących za oddanie krwi. Każda próba nakłaniania do pracy w tym czasie jest niezgodna z prawem.

6. Po oddaniu krwi pracownik musi przedstawić zaświadczenie z odpowiedniego centrum krwiodawstwa. Brak zaświadczenia skutkuje nieusprawiedliwioną nieobecnością.

7. Pracodawcy powinni odpowiednio planować zasoby kadrowe, aby nieobecność pracownika oddającego krew nie wpływała negatywnie na funkcjonowanie firmy.

Ile dni wolnych za oddanie krwi przysługuje pracownikowi?

Zgodnie z polskim prawem, honorowemu dawcy krwi przysługuje prawo do dwóch dni wolnych od pracy. Pierwszy dzień przyznawany jest na dzień oddania krwi, a drugi na czas regeneracji. Zmiana ta weszła w życie 20 kwietnia 2023 roku, w związku z ustawą o Krajowej Sieci Onkologicznej, która zwiększyła liczbę dni wolnych z jednego na dwa.

Nowością w przepisach jest również sytuacja, gdy dni wolne za oddanie krwi pokrywają się z dniami wolnymi od pracy. W takim przypadku, jeśli dzień regeneracji przypada na dzień wolny od pracy, pracownik skorzysta tylko z jednego dnia wolnego — tego, w którym oddaje krew.

Co ciekawe, pracownikowi może również przysługiwać dzień wolny na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi, jeśli przez stację krwiodawstwa jest zalecane przeprowadzenie dodatkowych badań, a pracownik nie może ich wykonać poza godzinami pracy.

Kiedy pracodawca jest zobowiązany do udzielenia dni wolnych na oddanie krwi?

Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pracownikowi zwolnień na oddanie krwi, regenerację, a także w razie konieczności na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi, po tym jak pracownik poinformuje go o tym fakcie. Pracownik musi odpowiednio wcześniej zgłosić nieobecność, zgodnie z wymaganiami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej.

Nie ma przy tym znaczenia, czy pracownik powiadomi pracodawcę osobiście, telefonicznie, mailowo, pocztą, czy przez inną osobę. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy wewnętrzny regulamin precyzuje, jak pracownicy mają zgłaszać nieobecności.

Po oddaniu krwi honorowi dawcy muszą przedstawić pracodawcy zaświadczenie wystawione przez regionalne centrum krwiodawstwa i krwiolecznictwa, wojskowe centrum krwiodawstwa lub inną uprawnioną jednostkę. Nieprzedstawienie zaświadczenia skutkuje uznaniem nieobecności za nieusprawiedliwioną.

Czy dni wolne za oddawanie krwi są płatne?

Tak, dni wolnego od pracy przyznawane z tytułu oddania krwi są w pełni płatne. Oznacza to, że pracownik otrzymuje wynagrodzenie za dzień, w którym oddaje krew oraz za dodatkowy dzień wolnego, który przysługuje mu zgodnie z przepisami. Wynagrodzenie za te dni oblicza się na zasadach ogólnych, czyli zgodnie z umową o pracę.

Pracodawca nie ma prawa odmówić wypłaty wynagrodzenia za ten czas ani traktować wolnego od pracy za oddanie krwi jako urlopu wypoczynkowego. Takie działanie byłoby sprzeczne z prawem i mogłoby skutkować konsekwencjami prawnymi.

Czy można polecić wykonywanie pracy w dni wolne przysługujące z tytułu oddania krwi?

Praca w dni wolne przysługujące z tytułu oddania krwi jest niezgodna z prawem. Honorowy dawca krwi ma prawo w pełni wykorzystać przysługujące dni wolne, a jakiekolwiek próby nakłaniania pracownika do rezygnacji z odpoczynku są nielegalne.

Pracodawca nie może nakazywać pracy w tym czasie, ponieważ jest to związane z koniecznością odpoczynku i regeneracji po oddaniu krwi. Narażanie zdrowia pracownika i ewentualnie zdrowia innych osób może prowadzić do konsekwencji prawnych.

Czy pracownik musi wykorzystać dni wolne przysługujące za oddanie krwi?

Choć prawo zapewnia pracownikowi dni wolne za oddanie krwi, to pracownik nie jest zobowiązany do ich wykorzystania. Może się zdarzyć, że pracownik, z różnych powodów, zdecyduje się na rezygnację z tych dni. Jeśli jednak pracownik nie poinformuje pracodawcy o zamiarze oddania krwi, to pracodawca nie jest zobowiązany do udzielenia dni wolnych ani do jakiejkolwiek rekompensaty.

Czy pracownikowi, który oddał krew, należy się posiłek regeneracyjny od pracodawcy?

W polskim prawie kwestia posiłku regeneracyjnego dla honorowych dawców krwi nie jest bezpośrednio regulowana w przepisach dotyczących pracy. Obowiązek zapewnienia posiłku regeneracyjnego może wynikać z ogólnych przepisów dotyczących zapewnienia odpowiednich warunków pracy oraz zdrowia pracowników.

Jak pracodawca powinien zarządzać dniami wolnymi związanymi z oddawaniem krwi?

Zarządzanie dniami wolnymi związanymi z oddawaniem krwi wymaga od pracodawcy odpowiedniego planowania i znajomości przepisów. Pracodawca powinien:

• Zapewnić pracownikom jasne informacje na temat przysługujących im praw związanych z oddawaniem krwi, w tym o liczbie dni wolnych oraz zasadach ich przyznawania.
• Monitorować dokumentację i wymagać od pracowników dostarczania odpowiednich zaświadczeń z punktów krwiodawstwa.
• Planować zasoby kadrowe w taki sposób, aby nieobecność pracownika nie wpłynęła negatywnie na funkcjonowanie firmy.
• Bezwzględnie unikać nacisku na pracowników w kwestii rezygnacji z przysługujących dni wolnych lub wykonywania pracy w tym czasie.
• Regularnie aktualizować wiedzę na temat przepisów prawnych dotyczących dni wolnych na oddanie krwi, aby zapewnić zgodność z obowiązującymi przepisami.

Oddawanie krwi jest istotnym elementem społeczeństwa obywatelskiego, a prawo pracy w Polsce przyznaje pracownikom oddającym krew określone przywileje. Pracodawcy muszą być świadomi swoich obowiązków wobec takich pracowników, w tym zapewnienia dni wolnych, ich prawidłowego rozliczenia i wypłaty wynagrodzenia.