Inspekcja transportu drogowego — kluczowe informacje i zasady kontroli

Inspekcja Transportu Drogowego odgrywa niezwykle istotną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa ruchu drogowego, ochrony środowiska oraz uczciwej konkurencji na rynku transportowym. W obliczu zaostrzających się przepisów oraz wzmożonej liczby kontroli, zarówno małe przedsiębiorstwa, jak i większe firmy muszą zrozumieć, na jakich zasadach odbywają się kontrole i jakie są wymagania, aby minimalizować ryzyko niezgodności z przepisami.

Najważniejsze informacje związane z tematem

1. Inspekcja Transportu Drogowego organ administracyjny w Polsce, odpowiedzialny za bezpieczeństwo ruchu drogowego, ochronę środowiska oraz uczciwą konkurencję w branży transportowej. ITD powstała w 2001 roku i od tego czasu realizuje swoje cele poprzez kontrole drogowe i administracyjne.

2. ITD kontroluje przestrzeganie przepisów ruchu drogowego, czas pracy kierowców, stan techniczny pojazdów, dokumentację transportową, a także realizuje zadania związane z systemem monitorowania towarów i opłatami drogowymi.

3. ITD audytuje firmy transportowe w zakresie dokumentacji przewozowej, zgodności licencji, uiszczania opłat, kwalifikacji kierowców i przestrzegania przepisów środowiskowych.

4. ITD może nakładać mandaty, grzywny, zatrzymywać prawo jazdy lub odbierać licencję transportową. 

Inspekcja Transportu Drogowego — co to jest?

Inspekcja Transportu Drogowego ITD to organ administracji publicznej w Polsce, który odpowiada za nadzór nad przestrzeganiem przepisów dotyczących transportu drogowego. Powstała w 2001 roku w celu zwiększenia bezpieczeństwa na drogach, poprawy warunków pracy kierowców oraz zapewnienia uczciwej konkurencji w branży transportowej. 

Inspekcja Transportu Drogowego podlega pod Główny Inspektorat Transportu Drogowego, który reprezentuje Główny Inspektor Transportu Drogowego i realizuje swoje cele poprzez wykonywanie czynności kontrolnych oraz prowadzenie postępowań administracyjnych.

Zadania Inspekcji Transportu Drogowego

Inspekcję Transportu Drogowego dotyczą takie cele jak przeciwdziałanie degradacji dróg, ograniczenie negatywnych zjawisk w transporcie drogowym na drogach publicznych oraz poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Cele te realizowane są zarówno przez wykonywanie czynności kontrolnych, jak i poprzez prowadzenie postępowań administracyjnych.

W praktyce główne zadania Inspekcji Transportu Drogowego obejmują kontrolę przestrzegania norm dotyczących między innymi czasu pracy i odpoczynku kierowców, stanu technicznego pojazdów, rodzaju używanego paliwa, przewozu materiałów niebezpiecznych, zasad i warunków transportu zwierząt, oraz dokumentacji transportowej. Inspekcja Transportu Drogowego posiada szerokie uprawnienia, które pozwalają jej na przeprowadzanie kontroli drogowych oraz audytów w firmach transportowych.

Do zadań Inspekcji Transportu Drogowego należy też prowadzenie postępowań administracyjnych, w tym wydawanie decyzji administracyjnych, np. zezwoleń w międzynarodowym transporcie drogowym i zezwoleń na przewóz kabotażowy, zaświadczeń na międzynarodowy niezarobkowy przewóz drogowy czy też zezwoleń na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego.

Zadaniem Inspekcji Transportu Drogowego jest też podejmowanie czynności dotyczących zezwoleń zagranicznych i zezwoleń ministra właściwego do spraw transportu, wykonywanie zadań wynikających z ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi, jak również wykonywanie zadań wynikających z ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym.

Kto podlega kontroli Inspekcji Transportu Drogowego?

Inspekcja Transportu Drogowego może przeprowadzać kontrole w transporcie drogowym, w tym kontrolę ruchu drogowego w odniesieniu do kierującego pojazdem, który: 

• wykonuje przewóz drogowy w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym,

• wykonuje przewóz drogowy w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych,

• wykonuje transport odpadów w rozumieniu ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach,

czyli samochodów osobowych i autobusów wykonujących przewóz osób oraz pojazdów ciężarowych przewożących rzeczy o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony.

Ponadto od stycznia 2011 r. Inspekcja Transportu Drogowego może kontrolować samochody osobowe:

• jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że kierujący znajduje się pod wpływem alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu;

• jeżeli kierujący naruszył przepisy ruchu drogowego, a to naruszenie zostało zarejestrowane za pomocą przyrządów kontrolno-pomiarowych lub urządzenia rejestrującego;

• jeżeli kierujący rażąco naruszył przepisy ruchu drogowego lub spowodował zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Dokonując zatrzymania, inspektorzy dysponują uprawnieniami takimi, jakie mają funkcjonariusze Policji.

Funkcjonariusze ITD posiadają także uprawnienia kontrolne i administracyjne wobec firm transportowych i przewozowych. 

Inspekcja Transportu Drogowego — co sprawdza?

Podczas kontroli bezpośrednich w ruchu drogowym weryfikuje się przestrzeganie zasad ruchu drogowego zgodnie z ustawą o ruchu drogowym oraz kontroluje prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej i opłat za korzystanie z autostrad. Inspektor Transportu Drogowego zajmuje się też weryfikacją zapisów z tachografu i karty kierowcy, kontrolą przestrzegania przepisów ruchu drogowego i obowiązków związanych z wykonywaniem zleceń transportowych. Sprawdza się też posiadane uprawnienia do prowadzenia pojazdów oraz sprawdza stan techniczny pojazdów, w tym legalność, wyposażenie, dopuszczalną masę całkowitą czy używane paliwo.

Do najczęściej spotykanych na polskich drogach przewinień należą: zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, tamowanie lub utrudnianie ruchu, przekroczenie prędkości, przeładowanie pojazdu, zły stan techniczny pojazdu, prowadzenie nieoświetlonego pojazdu, manipulacje lub nieprawidłowa obsługa tachografu, prowadzenie pojazdu bez uprawnień, w tym korzystanie z cudzej karty kierowcy, naruszenia norm czasu jazdy i odpoczynku. W każdym z takich przypadków Inspekcja Transportu Drogowego może nałożyć mandat i grzywnę, zatrzymać prawo jazdy i dowód rejestracyjny, a nawet odebrać licencję transportową. Oczywiście surowość sankcji jest uzależniona od rodzaju przewinienia.

Kontrola Inspekcji Transportu Drogowego — na czym polega?

Inspekcja Transportu Drogowego, tak jak wspomnieliśmy, ma uprawnienia kontrolne i administracyjne wobec firm transportowych i przewozowych.

W ramach kontroli ITD w firmach transportowych i przewozowych weryfikuje się zgodność dokumentacji przewozowej i licencji, zapisy tachografów, prawidłowości uiszczania opłat, kwalifikacje i uprawnienia do prowadzenia pojazdów kierujących pojazdami, stan techniczny pojazdów, przestrzeganie przepisów związanych z ochroną środowiska itp.

Warto wiedzieć, że przed przeprowadzeniem kontroli ITD, firmy otrzymują w minimum 7-dniowym wyprzedzeniem zawiadomienie o kontroli Inspekcji Transportu Drogowego. W zawiadomieniu znajduje się wykaz dokumentów, które należy przygotować na potrzeby kontroli. Kluczem do pomyślnego przejścia kontroli Inspekcji Transportu Drogowego jest więc odpowiednie przygotowanie. Oczywiście przedsiębiorstwa powinny regularnie weryfikować swoje procedury wewnętrzne, prowadzić audyty dokumentacji oraz szkolić pracowników z zakresu przepisów transportowych.

Inspekcja Transportu Drogowego — podsumowanie

Kontrola Inspekcji Transportu Drogowego ma istotne znaczenie dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym, przestrzegania przepisów ruchu drogowego przez kierujących pojazdami samochodowymi oraz dla uczciwej konkurencji w branży transportowej. Prawidłowe prowadzenie dokumentacji, respektowanie przepisów ruchu drogowego, przestrzeganie przepisów dotyczących czasu pracy kierowców oraz dbałość o stan techniczny pojazdów to kluczowe elementy, które pozwalają firmom działać zgodnie z prawem i unikać sankcji nakładanych przez Inspekcję Transportu Drogowego.