Karta kierowcy – co to takiego i jak ją uzyskać

Karta kierowcy to narzędzie do ewidencjonowania i monitorowania czasu pracy kierowców. Taką kartę musi posiadać każda osoba prowadząca pojazd wyposażony w tachograf cyfrowy. Co trzeba wiedzieć, na temat kart kierowcy?

Jak wyrobić i na jaki okres jest wydawana karta kierowcy?

Posiadanie karty kierowcy reguluje rozporządzenie o stosowaniu urządzeń rejestrujących w transporcie drogowym. Wobec tego zapisu każdy kierowca zasiadający w pojeździe wyposażonym w tachograf cyfrowy, którego masa przekracza 3,5 tony, musi posiadać kartę kierowcy. Dotyczy to pojazdów ciężarowych, które odpowiadają za przewóz towarów, lub służących do przewozu ludzi w liczbie większej niż 9, łącznie z kierowcą.

Karta kierowcy jest obowiązkiem wśród wyżej wymienionych reguł, jednak każdy kierowca zobowiązany jest do samodzielnego jej wyrobienia. Aby otrzymać kartę kierowcy, należy udać się do właściwego organu państwa członkowskiego UE. W Polsce zajmuje się tym Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych (PWPW) w Warszawie. Karta jest dokumentem wystawianym na czas określony, co oznacza, że kierowca musi wymieniać ją co 5 lat.

Posiadanie jej jest niezbędne do określenia ewidencji przebiegu pojazdu oraz aktywności kierowcy w trasie. Wraz z uszkodzeniem lub utratą ważności karty kierowcy, korzystanie z niej jest niemożliwe. Istnieje za to kilka możliwości, które pozwolą kontynuować jazdę, jeśli do utraty karty dojdzie na trasie. 

Wniosek o kartę kierowcy – gdzie go złożyć i co powinien zawierać?

Wniosek o wydanie karty kierowcy dostaniemy bezpośrednio w placówce Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych, można go też znaleźć w Interecie. Wniosek należy złożyć osobiście w warszawskiej w placówce Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych lub wysłać dokumenty pocztą. Możliwe jest także wypełnienie wniosku online. Ostatnia opcja wymaga jednak posiadania profilu zaufanego lub podpisu elektronicznego, co pozwoli zweryfikować nasze dane osobowe. Co ważne, wniosek o kartę kierowcy oraz opłatę za jej wydanie może złożyć tylko kierowca, co oznacza, że w jego imieniu nie może tego dokonać na przykład pracodawca.

Wypełnianie wniosku jest proste i nie zajmuje dłużej niż kilka minut. Wystarczy podać podstawowe dane osobowe takie jak imię, nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL oraz adres zamieszkania. Jednak zanim złożymy wniosek do PWPW, musimy wiedzieć, co jeszcze potrzebne jest do uzyskania karty kierowcy. Dokumenty, jakie należy dołączyć do wniosku, to:

• aktualna fotografia o rozmiarze 3,5 cm x 4,5 cm (może być wykonana na wprost lub z półprofilu);
• dwustronną kopię ważnego prawa jazdy (niezbędny szczególnie w przypadku osób niebędących obywatelami RP, w przypadku których konieczny jest też skan tłumaczenia prawa jazdy);
• potwierdzenie dokonania opłaty w wysokości 172,20 zł brutto na konto organu wydającego kartę kierowcy.

Dokument powinien być gotowy do odbioru w przeciągu 30 dni roboczych od momentu złożenia wniosku, jeśli ten złożony był osobiście lub wysłany za pośrednictwem poczty. W przypadku wypełniania formularza online karta może być gotowa nawet do 7 dni roboczych. Karta kierowcy wydawana jest na okres 5 lat, ale nie na czas dłuższy niż termin ważności prawa jazdy.

Złożenie wniosku o wydanie karty kierowcy nie należy do powinności pracodawcy. Jest to obowiązek pracownika, który musi podlegać ewidencji czasu pracy. Należy wiedzieć, że przedsiębiorstwo nie musi zwracać kosztów poniesionych za wydanie dokumentu. Jeśli jednak wnioskodawca chce uzyskać zwrot pieniędzy za wyrobienie karty kierowcy, może ubiegać się o to u pracodawcy. W tym wypadku musi przedstawić dowód wniesienia opłaty do PWPW. Decyzja o refundacji leży po stronie firmy transportowej.

Wspomniany wniosek kierowcy składają, gdy chcą wyrobić kartę kierowcy po raz pierwszy, a także wtedy gdy zbliża się termin upływu ważności karty. Konieczność złożenia wniosku dotyczy też osób, które utraciły lub uszkodziły kartę, posiadają kartę, która działa wadliwie, a także wtedy gdy posiadający kartę kierowca zmienił dane osobowe albo miejsce zamieszkania.

Karta kierowcy - jakie informacje zawiera?

Karta kierowcy zawiera informacje o kraju rejestracji pojazdu, dacie wydania i wygaśnięcia ważności dokumentu oraz oczywiście dane kierowcy. Na karcie można maksymalnie zapisać informacje z 28 dni roboczych pracy kierowcy, które dotyczą ewidencji czasu pracy, przejechanego dystansu oraz zmian aktywności osoby prowadzącej pojazd. Karta kierowcy pozwala pracodawcy monitorować pracę osoby prowadzącej pojazd wyposażony w tachograf cyfrowy. Ważne jest jednak to, że zgromadzone dane należy zgrać i przechowywać przez 12 miesięcy. Zabezpieczenie danych jest także konieczne w przypadku wygaśnięcia i lub rozwiązania umowy z kierowcą, upływu ważności karty kierowcy, gdy występuje zagrożenie utraty danych zawartych na karcie, jak również w sytuacji gdy uprawniony organ, na przykład policja, żąda zgrania danych z karty kierowcy.

Jazda bez karty kierowcy – czym to grozi?

Kradzież, uszkodzenie czy zgubienie karty kierowcy, takie sytuacje losowe mogą przytrafić się w trasie. W związku z tym, że utrata karty kierowcy równia się utracie uprawnień do kierowania pojazdem z tachografem cyfrowym, należy zabezpieczyć się na takie ewentualności.

Każdy kierowca, zanim przystąpi do jazdy, powinien sporządzić wydruk z tachografu, który umożliwi odczyt danych w razie uszkodzenia lub zgubienia karty. Tachograf cyfrowy monitoruje czas pracy i aktywności kierowcy, dlatego ważne jest, aby przed rozpoczęciem jazdy posiadać wydruk, który poświadczy o rozpoczęciu naszej aktywności. Wydruki z tachografu posiadają także niezbędne informacje na temat pojazdu, którym się poruszamy, w tym numer rejestracyjny i numer identyfikacyjny, ale również dane osobowe kierującego pojazdem czy datę ważności karty. Kolejny wydruk z tachografu wykonuje się po zakończeniu trasy lub w razie innych zdarzeń losowych, np. stłuczki. Na wydruku należy dodatkowo umieszczać odręcznie swój podpis oraz numer karty kierowcy i numer prawa jazdy.

Konsekwencje braku ważnej karty kierowcy

Prowadzenie pojazdu z tachografem bez czynnej karty kierowcy podlega wysokim karom finansowym. Jeśli podczas kontroli drogowej, nie zostanie okazany ważny dokument lub nie będziemy go posiadać, grożą nam wysokie mandaty. Mogą wynosić one od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych. Co istotne, nie tylko kierujący pojazdem, ale również przedsiębiorstwo, któremu ten podlega, może zostać obarczone karą finansową. Szczególnie jeśli dane z tachografu wykażą, że kierowca nie posługuje się kartą dłużej niż 15 dni, a jej utrata nie została zgłoszona właściwym organom. 

Zobacz więcej o: Tachograf - urządzenie wspomagające pracę kierowcy. Jak działa?

Oświadczenie o utracie karty kierowcy – gdzie je złożyć i co w nim napisać?

W momencie uszkodzenia lub utraty dokumentu każdy kierujący pojazdem ma obowiązek wystąpić o odnowienie karty kierowcy. Zanim jednak tę otrzyma, musi posiadać zaświadczenie o możliwości kontynuacji jazdy. Jeśli dojdzie do nagłej sytuacji w trasie i karta przestaje działać wskutek mechanicznego uszkodzenia, należy wysłać krótkie zgłoszenie na właściwy adres email Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. Wyjątkiem jest tutaj przypadek, w którym karta działa wadliwie lub przestała działać, jednak nie doszło do jej uszkodzenia z zewnątrz. Należy wtedy złożyć reklamację karty do tachografu, aby uzyskać zastępczą.

W zgłoszeniu o utracie karty kierowcy należy zawrzeć dane osobowe, takie jak imię i nazwisko, adres, numer telefonu kontaktowego, nazwę firmy, w której pracujemy, a także numer karty kierowcy. Zaświadczenie powinno informować PWPW o utracie lub uszkodzeniu karty, jednak jeśli zależy nam na natychmiastowej kontynuacji jazdy, powinniśmy zawrzeć tę prośbę z w zgłoszeniu. Dzięki uzyskanemu zaświadczeniu możliwa jest dalsza jazda bez karty, ale nie dłużej niż przez okres 15 dni kalendarzowych. Wyjątkiem jest, kiedy kierowca musi odstawić pojazd do bazy właściwej, a przebieg trasy jest dłuższy, np. w momencie realizacji usług transportowych poza granicami kraju.

Jeśli kierowca nie jest w stanie udowodnić, że brak korzystania z karty do tachografu powyżej 15 dni nie jest czynem zamierzonym oraz nie posiada on stosownego zaświadczenia o jej zagubieniu lub uszkodzeniu, może grozić mu mandat w wysokości 1000 zł. Każdy kolejny dzień zwłoki, to dodatkowe koszty poniesione przez kierowcę. Pamiętajmy, że zagubiona lub skradziona karta kierowcy wymaga nie tylko zgłoszenia tego faktu do wydawcy, ale także na policję.