Jak napisać biznesplan?

Napisanie skutecznego biznesplanu to kluczowy krok w procesie zakładania i rozwijania firmy. W tym artykule dowiesz się, jak krok po kroku stworzyć dokument, który pomoże Ci osiągnąć sukces w biznesie.

Czym jest biznesplan?

Biznesplan (lub ang. business plan) jest planem ekonomicznym i produkcyjnym przedsiębiorstw lub konkretnych przedsięwzięć. W ten sposób nazywane są również dokumenty zawierające plany tego rodzaju. Są one opracowywane na potrzeby tak wewnętrzne, jak i zewnętrzne firmy, na przykład po to, by pozyskać dodatkowe źródła finansowania.

Cel opracowania biznesplanu

Dobry biznesplan to ważny składnik sukcesu. To od odpowiedniego zaplanowania swojego przedsięwzięcia może zależeć to, czy rzeczywiście będzie ono rentowne i zgodnie ze wszelkimi założeniami podbije ono wyznaczony rynek.

Dzięki biznesplanowi możliwe jest przecież zaprezentowanie swojego biznesowego pomysłu. Dokument ten pozwala na pozyskanie dodatkowych zasobów finansowych dla przedsięwzięcia, pomaga również odkryć potencjalne słabości, szanse i zagrożenia dla niego. Dodatkowo umożliwia wprowadzenie własnej metodologii oceny rezultatów swojej działalności, dzięki czemu możliwe jest m.in. zidentyfikowanie straconych szans (przeoczonych okazji). Co więcej, biznesplan w istotny sposób pomaga w przewidywaniu zachodzących na rynku zmian oraz w dostosowywaniu się do nich.

Bardzo często biznes plan tworzy się w ramach starań o finansowanie, gdyż dostarcza on inwestorom i kredytodawcom kompleksowych informacji o potencjale przedsięwzięcia i strategii jego rozwoju. W pozostałych sytuacjach przedsiębiorcy otwierający własny biznes bardzo często rezygnują z tworzenia biznes planu. Tymczasem jest to niezwykle cenny drogowskaz dla przedsiębiorców, pomagający im zrozumieć różne aspekty prowadzenia firmy, od analizy rynku i konkurencji, poprzez marketing, produkcję, zarządzanie, aż po finanse. Dzięki temu można zidentyfikować zagrożenia i szanse, unikając zbędnego ryzyka i redukując ilość błędów, które popełnia się podczas rozwijania własnej firmy. Dlatego zawsze należy tworzyć biznesplan, zaczynając nowe przedsięwzięcie, nawet jeśli będzie on wykonywany wyłącznie na własne potrzeby.

Jak napisać biznesplan?

Często biznesplan jest sporządzany jako załącznik do wniosku o kredyt lub do wniosku o dofinansowanie z innych, publicznych lub prywatnych instytucji. Obowiązkiem przedsiębiorcy jest wykazanie, iż nowe przedsięwzięcie jest nie tylko szczegółowo przemyślane, ale także wiąże się z dużym prawdopodobieństwem osiągnięcia rentowności.

Przez to też zaleca się, by biznesplany przygotowywały zarówno nowe firmy, które dopiero rozpoczynają swoją rynkową działalność, jak i przedsiębiorstwa doświadczone, które zbliżają się do kluczowych momentów swojego funkcjonowania, np. do wejścia na nowy rynek, przeprowadzenia fuzji albo przejęcia czy zmiany profilu swojego działania.

Biznesplan przyda się zarówno w banku, gdzie przedsiębiorstwo będzie składać wniosek o kredyt (tak inwestycyjny, jak i na bieżącą działalność), jak i w urzędzie pracy, gdy osoba bezrobotna będzie ubiegać się o bezzwrotną dotację na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. Będzie on również wymagany przez instytucje, które dysponują unijnymi funduszami i udzielają dzięki nim preferencyjnych pożyczek, jak i przez potencjalnych (prywatnych lub publicznych) inwestorów, którzy dofinansują rozwój naszej firmy i jej innowacyjność.

W takim wypadku zainteresowane instytucje często wymagają przygotowania tego dokumentu według określonego schematu. Często jednak przedsiębiorcy mają w tym zakresie większą dowolność, a tym bardziej, jeśli przygotowują biznes plan na własny użytek. W biznesplanie nie może jednak zabraknąć pewnych ważnych elementów, o których powiemy za chwilę.

Każdy biznesplan należy napisać z jednej strony zwięźle i przejrzyście, a z drugiej – na tyle szczegółowo, by przekonać daną instytucję czy podmiot do dofinansowania naszego przedsięwzięcia. W dużym uproszczeniu biznes plan musi odpowiadać na cztery podstawowe pytania: kto (decyduje się na podjęcie przedsięwzięcia), co (jest przedmiotem planu), jak (zostanie ten plan zrealizowany) oraz ile (to przedsięwzięcie będzie kosztować).

Pobierz darmowy wzór biznesplanu!

Pobierz wzór biznesplanu w formacie DOC (Word).

Pobierz wzór biznesplanu w formacie PDF, gotowy do druku.

Biznesplan – omówienie wzoru

Nie ma jednego, uniwersalnego wzoru biznesplanu. Rozmaite instytucje, do których będziemy kierować się z tego rodzaju dokumentem, mogą posiadać wymagane przez siebie szablony planu, nie jest to jednak reguła. Przykładowy biznesplan zawierać musi opis celów, które firma zamierza w przyszłości osiągnąć, wraz z uwzględnieniem istniejących już uwarunkowań rynkowych, finansowych, technologicznych, kadrowych, marketingowych czy organizacyjnych. Dobry biznesplan musi zawierać różnego rodzaju analizy – jak analiza finansowa, analiza rynku czy analiza SWOT.

Z pewnością zatem w każdym biznesplanie powinny znaleźć się takie elementy, jak: streszczenie planowanego przedsięwzięcia, charakterystyka (opis) przedsiębiorstwa, charakterystyka (opis) nowego produktu albo usługi, analiza rynkowa, analizę SWOT, charakterystyka (opis) strategii marketingowej i sprzedażowej, plan operacyjny, plan zarządzania i plan finansowy.

Streszczenie biznes planu

Streszczenie to krótkie, jedno- lub dwustronicowe podsumowanie całego biznesplanu. Powinno zawierać najważniejsze informacje o firmie, takie jak:

• nazwa firmy, czyli pełna nazwa przedsiębiorstwa,

• misja, czyli krótkie stwierdzenie określające cel istnienia firmy,

• krótki opis oferowanych produktów lub usług,

• informacje o głównych grupach klientów i rynku docelowym,

• podstawowe dane finansowe, takie jak prognozy przychodów i zysków,

• cele i wizje, czyli krótkoterminowe i długoterminowe założenia firmy.

Opis firmy

W części poświęconej charakterystyce firmy należy przedstawić szczegółowy opis przedsięwzięcia, jej strukturę organizacyjną, a nawet historię. Ważne elementy to:

• historia firmy, czyli kiedy i dlaczego firma została założona, albo jak narodził się pomysł na nowy biznes,

• schemat organizacyjny, w tym kluczowe osoby zarządzające i ich role,

• lokalizacja, czyli wskazanie głównej siedziba oraz ewentualnych oddziałów,

• charakterystyka formy prawnej przedsiębiorstwa.

Charakterystyka przedsięwzięcia powinna zawierać zarówno informacje o zaplanowanym przedsięwzięciu, jak i o podmiocie, który zamierza podjąć się jego realizacji. Powinna ona wskazywać na to, kim jest przedsiębiorca lub jaka jest jego firma oraz na cele, które te podmioty sobie wyznaczyły. To też miejsce na krótki opis pomysłu biznesowego, ze szczególnym uwzględnieniem jego unikalności oraz tego, jaką wartość będzie on stanowił dla potencjalnych klientów. Warto już w tym miejscu zresztą wskazać grupę docelową konsumentów (klientów) oraz to, czy na rynku funkcjonują już podobne produkty lub usługi i jaką stanowiłyby dla siebie konkurencję. Streszczenie to powinno też przekonać odbiorcę dokumentu do dalszej lektury – dobrze jest więc postawić na innowacyjność proponowanego przez siebie przedsięwzięcia oraz rzeczowe argumenty, które ją potwierdzają.

Opis produktów lub usług

W kolejnej części biznesplanu należy szczegółowo opisać produkty lub usługi oferowane przez firmę, uwzględniając:

• szczegółowe informacje o oferowanych produktach lub usługach,

• co wyróżnia produkty lub usługi na tle konkurencji,

• etapy rozwoju produktów od wprowadzenia na rynek do wycofania, czyli tzw. cykl życia produktów,

• plany dotyczące rozwoju nowych produktów lub usług.

W charakterystyce produktu lub usługi powinniśmy opisać podstawowe ich właściwości oraz ich wyróżniki od innych tego rodzaju przedsięwzięć (cechy szczególne, wyższa jakość, specyfika czy złożoność). Podobnie jest, gdy naszym przedsięwzięciem jest samo założenie firmy – należy wskazać, czym nasze przedsiębiorstwo będzie wyróżniało się na tle innych podmiotów na rynku. W przypadku produktów czy usług warto wskazać tez metody ich powstawania lub dostarczania – być może w tym tkwi ich unikalność. Wymienić tu trzeba też wszystkie cechy, które potwierdzają innowacyjność oferty. Istotne jest opracowanie ścieżki powstawania produktu lub usługi, wraz z uwzględnieniem konieczności (lub jej braku) kooperacji z innymi podmiotami czy też pozyskania stosownych licencji albo patentów. To też odpowiednie miejsce na wskazanie zaplanowanych faz rozwoju przedsięwzięcia.

Analiza rynkowa

Analiza rynkowa pozwala zrozumieć rynek, na którym ma działać firma, oraz jej pozycję na tym rynku. Dlatego ta część biznes planu obejmuje takie elementy jak:

• charakterystyka rynku, na którym firma zamierza działać,

• identyfikacja grup klientów i ich charakterystyka,

• analiza konkurencji, czyli przegląd głównych konkurentów i ich mocnych oraz słabych stron,

• aktualne i przewidywane trendy rynkowe i zmiany w branży.

Niezmiernie istotne jest także prawidłowe przebadanie rynku, na którym zamierzamy działać lub na który zamierzamy swój produkt lub usługę wprowadzić. Przede wszystkim pod kątem grupy docelowej konsumentów (ich liczby czy zamożności), jak i potencjalnie funkcjonującej już konkurencji (oraz jej mocnych i słabych stron). Zebrane informacje ułatwią przygotowanie strategii sprzedażowej i marketingowej.

Strategia marketingowa i sprzedażowa

W tej części należy przedstawić, jak firma planuje promować swoje produkty lub usługi i jak zamierza je sprzedawać. Należy zatem szczegółowo określić:

• kanały komunikacji z potencjalnymi klientami,

• metody ustalania cen i zasady przyjętej polityki cenowej,

• kanały dystrybucji,

• techniki sprzedażowe.

Istotne jest to, by skalkulować możliwe obroty oraz przychody (w perspektywie krótko- i średnioterminowej, np. na 5 lat).

Plan operacyjny

Kolejny obszar, nad którym trzeba się pochylić to plan operacyjny, który obejmuje wszystkie aspekty codziennego funkcjonowania firmy. Dlatego w tym miejscu trzeba opisać:

• procesy produkcyjne, czyli jak firma będzie produkować swoje produkty lub świadczyć usługi,

• zasoby ludzkie, czyli wszystkie informacje o potrzebnych kompetencjach pracowników, ich rekrutacji i szkoleniach,

• wykorzystywane technologie, zasoby, w tym infrastrukturę IT,

• zarządzanie łańcuchem dostaw.

Plan zarządzania

Napisanie biznes planu wymaga też opisania struktury zarządzania firmą i przestawienia kluczowych funkcji zarządczych. Trzeba zatem uwzględnić:

• kluczowe osoby zarządzające i ich kwalifikacje,

• schemat organizacyjny i relacje między poszczególnymi działami,

• ewentualną obecność rad nadzorczych i doradców.

Plan finansowy

Bardzo ważny jest też rozdział poświęcony finansom. Musi on zawierać:

• prognozy finansowe, czyli przewidywane przychody, koszty i zyski na najbliższe lata,

• zestawienie aktywów i pasywów,

• rachunek zysków i strat,

• analizę przepływów pieniężnych,

• informacje o źródłach finansowania.

Dla wielu inwestorów najistotniejszym elementem biznesplanu jest plan finansowy. Wskazać w nim należy, jaki kapitał jest niezbędny do uruchomienia zaplanowanej inwestycji oraz to, jaka będzie sytuacja finansowa przedsiębiorstwa w poszczególnych fazach realizacji planu. Ważne są realne wyliczenia, bowiem błędne założenia finansowe mogą uniemożliwić późniejsze osiągnięcie sukcesu (chociażby ze względu na całkowitą rezygnację z realizacji przedsięwzięcia z powodu niezgodności z kosztorysem czy konieczność zastosowania tańszych zamienników w budowie produktu).

Analiza SWOT

Biznesplan powinien zostać podsumowany rzetelną analizą SWOT. Jest to narzędzie strategiczne służące do oceny mocnych i słabych stron przedsiębiorstwa oraz identyfikacji szans i zagrożeń w jego otoczeniu. Skrót SWOT pochodzi od angielskich słów i oznacza mocne strony przedsięwzięcia (S – Strenghts), jego słabe strony (W – Weaknesses), szanse (O – Opportunities) oraz wyzwania (T – Threats). Skrupulatna analiza w tym czterech kontekstach pozwala ocenić, czy przedsięwzięcia (produkt, usługa) ma rzeczywiste szanse na osiągnięcie sukcesu. Dla inwestora analiza jest również informacją na temat znajomości rynku przez potencjalnego kontrahenta, jego wiarygodności oraz sposobów działania biznesowego.

Do mocnych stron mogą należeć unikalne produkty lub usługi, pozytywny wizerunek marki, wykwalifikowany zespół specjalistów czy też dostęp do źródeł finansowania. Wśród słabych stron może być brak doświadczenia w branży, niedostateczne zasoby finansowe czy też brak silnej pozycji na rynku. Szanse to czynniki, które można wykorzystać na swoją korzyść takie jak rozwój nowych technologii, zwiększający się popyt na określone towary lub usługi czy też korzystne zmiany w przepisach prawnych. Z kolei zagrożenia to na przykład rosnąca liczba konkurentów, niepewność ekonomiczna czy też zmieniające się potrzeby i oczekiwania klientów. 

Warto zaznaczyć, że wspomnienie o słabych stronach przedsiębiorstwa czy też o zagrożeniach nie musi być odbierane przez inwestorów, czy też kredytodawców negatywnie. Przeciwnie, świadomość istnienia takich elementów daje wyraźny sygnał, że przedsiębiorca wie, w jakim kierunku podążać, aby minimalizować ryzyko niepowodzenia i maksymalizować szanse powodzenia.