Podczas konferencji prasowej 15 maja roku 2021 premier Mateusz Morawiecki zaprezentował Nowy ład (nazwę później zmieniono na Polski Ład), dziesięciopunktowy program zmian dla Polski, gdzie każdy z punktów ma odpowiadać za jeden z najważniejszych aspektów życia Polek i Polaków.
Nowy ład – co ulegnie zmianie?
Nowy ład to 10 podstawowych punktów, które – zgodnie z założeniami rządu – mają wsparcie zarówno dla obywateli jak i dla firm, wprowadzając ulgi podatkowe oraz oferując korzystny wpływ na płace i emerytury. Oto one:
- Plan na zdrowie
- Uczciwa praca – godna płaca
- Dekada rozwoju
- Rodzina i dom w centrum życia
- Polska – nasza ziemia
- Przyjazna szkoła i kultura na nowy wiek
- Dobry klimat dla firm
- Czysta energia, czyste powietrze
- CyberPoland 2025
- Złota jesień życia
Najważniejszym elementem programu wydają się być zmiany podatkowe, krok w stronę większej progresji, zdaniem jednych komentatorów szkodliwy i niepotrzebny, zdaniem innych dobry, lecz zbyt mały, a zdaniem jeszcze innych nawet w swojej obecnej formie pozytywnie przełomowy. Oto przedstawienie tego, jak nowy ład PiS się prezentuje, jeśli chodzi o tę kwestię.
Nowy ład – od kiedy będzie obowiązywać?
Nowy ład już tuż tuż, przepisy zaczną obowiązywać bowiem od stycznia 2022 roku. Sejm nie zgodził się, by vacatio legis dla ustawy było dłuższe, mimo iż taka była rekomendacja Komisji Finansów i Budżetu oraz opinia Senatu – przesunięcie wejścia w życie przepisów podatkowych o rok, do stycznia 2023. Dzięki temu przepisy prawa miałyby zostać dopracowane, a podatnicy otrzymaliby więcej czasu na zapoznanie się z nimi. Jednak zdaniem rządzących zmiany są dobre i nie ma na co czekać. 16 listopada Prezydent podpisał ustawę i nowy ład urzeczywistni się w pierwszym miesiącu nowego roku.
Nowy ład — podatki
Jeśli chodzi o nowy ład, podatki stanowią kwestię kluczową. Kwota wolna od podatku wzrośnie z obecnych 8000 zł do 30000 zł. Nowy polski ład to jednak przede wszystkim pierwsze od 12 lat podniesienie progu podatkowego. Wyższy będzie pierwszy próg podatkowy, który wzrośnie z 85528 zł do 120000 zł. Jeśli chodzi o nowy ład, składka zdrowotna wzrośnie do 9% dla osób zatrudnionych na umowę o pracę bądź też świadczących pracę w ramach umowy zlecenia. Co więcej, składka ta nie będzie odliczana, tak jak do tej pory.
Nowy ład – kto zyska, a kto straci?
Nowy ład – od kiedy zacznie obowiązywać – sprawi, że generalnie stracą bardziej zamożni, a zyskają mniej zamożni. Wspomnianej już składki zdrowotnej, podwyższonej do 9% nie będzie już można odliczać, jednak osoby zarabiające w przedziale 5700–11100 brutto mają nie odczuć tego ze względu na ulgę dla klasy średniej. Niższy ryczałt zapłacą zawody medyczne, które zostaną wykreślone z listy wolnych zawodów w rozumieniu ustawy o ryczałcie. Pracownik medyczny rozliczający się ryczałtem, zapłaci 14% podatku, zamiast dotychczasowych 15% lub 17%.
Jeśli chodzi o zarobki pracowników, to:
- Zarabiający miesięcznie 3000 zł brutto zarobią o 7% więcej, ich zarobki zwiększą się z 2203 netto do 2356 netto, o 153 zł,
- Zarabiający miesięcznie 5000 zł brutto zarobią o 1% więcej, ich zarobki zwiększą się z 3613 netto do 3660 netto, o 47 zł,
- Zarabiający od 7500 zł do 12500 zł brutto zarobią tyle samo, co do tej pory,
- Zarabiający miesięcznie 15000 zł brutto zarobią o 2% mniej, ich zarobki zmniejszą się z 9928 zł netto do 9764 zł netto, o 163 zł,
- Zarabiający miesięcznie 20000 zł brutto zarobią o 4% mniej, ich zarobki zmniejszą się z 13184 zł netto do 12643 ł netto, o 541 zł,
- Zarabiający miesięcznie 30000 zł brutto zarobią o 6% mniej, ich zarobki zmniejszą się z 19695 zł netto do 18398 zł netto, o 1297 zł,
- Zarabiający miesięcznie 40000 zł brutto zarobią o 8% mniej, ich zarobki zmniejszą się z 26207 zł netto do 24153 ł netto, o 2053 zł.
Jeśli chodzi o zarobki przedsiębiorców, to:
- Zarabiający miesięcznie 5000 zł brutto zarobią o 3% więcej, ich zarobki zwiększą się z 3248 zł netto do 3329 zł netto, o 81 zł,
- Zarabiający 10000 zł brutto zarobią prawie tyle samo, co do tej pory (7 zł więcej),
- Zarabiający 15000 zł brutto zarobią o 4% mniej, ich zarobki zmniejszą się z 11618 zł netto do 11124 zł netto,
- Zarabiający 20000 zł brutto zarobią o 6% mniej, ich zarobki zmniejszą się z 13885 zł netto do 13090 zł netto,
- Zarabiający 50000 zł brutto zarobią o 10% mniej, ich zarobki zmniejszą się z 34285 zł netto do 30790 zł netto.
Według wyliczeń rządzącego PiS, w przełożeniu na liczbę obywateli wygląda to tak, że nowy ład przyniesie pozytywne zmiany dla 18 milionów Polaków. Stracić mają natomiast jedynie najbogatsi, dla których i tak nie będzie to znacząco odczuwalne. Według Głównego Urzędu Statystycznego powyżej 10000 zł zarabia 6-8% Polaków, czyli od 2,27 miliona do 3,03 miliona Polaków.
Nowy ład – co jeszcze zawiera ustawa?
Dzięki zmianom podatkowym, Nowy ład ma w najbliższych sześciu latach zwiększyć wydatki na zdrowie do 7% PKB, gdzie 6% ma być osiągnięte już w roku 2023 (w roku 2021 według Forsal.pl miało to być 5,3%). Sfinansowane mają zostać za to między innymi program badań profilaktycznych, zniesienie limitów u specjalistów, wyższe wynagrodzenie medyków, modernizacja placówek, obowiązkowe monitorowanie jakości świadczeń, krajowe sieci onkologiczna i kardiologiczna, czy rozwój nowoczesnych technologii.
Jeśli chodzi o pracę, to częścią Nowego ładu mają być między innymi reforma wsparcia zatrudnienia, ułatwienia dotyczące łączenia pracy z życiem rodzinnym, regulacje dotyczące pracy zdalnej, zrównanie płac mężczyzn i kobiet czy ograniczenia dotyczące tak zwanych „umów śmieciowych”. PiS planuje także, by najbliższa dekada stała się dekadą rozwoju, z 500 tysiącami nowych miejsc pracy, subwencjami inwestycyjnymi dla samorządów i polonizacją zamówień publicznych. W ramach polityki prorodzinnej rząd chce dofinansować zakup pierwszego mieszkania, wprowadzić większą elastyczność pracy dla rodziców niekorzystających z usług instytucji opiekuńczych, a także zapewnić powszechny i bezpłatny dostęp do badań prenatalnych.
Wspierani mają być rolnicy: ma powstać kodeks rolny oddzielający małych od dużych, ma mieć miejsce większy zwrot akcyzy za paliwo rolnicze i uwolniony ma być rolniczy handel detaliczny. W kwestii szkoły i kultury wprowadzony zostać ma program wyrównywania szans po koronawirusie, tysiąc zielonych ogrzewanych ekologicznie szkół i reforma świetlic, dzięki czemu te będą zapewniały dzieciom odpowiednią i zachęcającą opiekę w czasie, kiedy rodzice pracują. Prócz niższych podatków dla mikrofirm PiS i Nowy ład mają wprowadzić ulgę na automatyzację i robotyzację produkcji, jak i również interpretację 590 zapewniającą ochronę inwestorom. W ramach dbania o klimat prowadzona ma być sprzyjająca mu polityka klimatyczna, ograniczone ma zostać budownictwo betonowe w centrach miast, a także powstać mają nowe parki narodowe.
Program CyberPoland 2025 zakłada, że do roku 2024 każde gospodarstwo domowe w Polsce będzie miało dostęp do szerokopasmowego Internetu, nastąpi elektronizacja komunikacji obywatela z urzędami, a także zlikwidowana zostanie opłata skarbowa za usługi cyfrowe. Ostatnią częścią Nowego ładu PiS jest zadbanie o „jesień życia”. Emerytury do 2500 zł mają nie być opodatkowane, a podatek PIT dla osób pracujących po osiągnięciu wieku emerytalnego zerowy. Powstać mają także specjalne placówki łączące pokolenia: połączenie dziennych domów opieki z przedszkolami, dzięki którym osoby starsze zaangażują się w opiekę nad dziećmi, a dzieci będą czerpać naukę z ich doświadczenia.
Polska jest jednym z najlepszych miejsc do płacenia podatków przez najbogatszych w Europie. Obecnie na 27 krajów Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju jesteśmy w takim zestawieniu na miejscu 6, mając przed sobą Łotwę, Słowację, Estonię, Czechy i Węgry. Przed nami Nowy ład PiS, który pod tym względem zbliży nas nieco bardziej do krajów takich jak Dania, Francja, Austria, Szwecja, Wielka Brytania czy Niemcy. Pozostaje tylko liczyć na to, by przełożyło się to na jakość usług publicznych, by jak najwięcej z pozytywnych rzeczy zawartych w Nowym ładzie zostało wprowadzonych, by mniej zamożni korzystali na zmianach podatkowych i by te ostatnie były jak najmniej uciążliwe dla bardziej zamożnych.
