Turkusowa organizacja – jak wprowadzić ten model w swojej firmie?

Współczesny świat dynamicznie się zmienia, więc modele zarządzania biznesem również muszą ewoluować. Tradycyjne rozwiązania coraz częściej nie zdają egzaminu. Dlatego warto postawić na coś nowego. Jedną z opcji jest turkusowy model zarządzania, czyli model oparty na zaufaniu, autonomii i wspólnym celu. Czy taki sposób zarządzania rzeczywiście działa? Jakie korzyści i wyzwania wiążą się z wdrożeniem turkusowych zasad?

Najważniejsze informacje związane z tematem

1. Turkusowa organizacja to model zarządzania oparty na zaufaniu, autonomii i wspólnym celu, bez tradycyjnych hierarchii i sformalizowanej kontroli. Jego trzy główne filary to samoorganizacja, dążenie do pełni i cel ewolucyjny.

2. W turkusowej organizacji ważne decyzje są podejmowane oddolnie, co zwiększa zaangażowanie pracowników i elastyczność działania firmy.

3. Wdrożenie turkusowego modelu wymaga zmiany mentalności zarówno pracowników, jak i właścicieli oraz inwestowania w rozwój osobisty, a nie tylko kompetencje zawodowe.

4. Turkusowe zarządzanie najlepiej sprawdza się w firmach nastawionych na innowacje, natomiast może być trudne do zastosowania w organizacjach o silnych, tradycyjnych strukturach.

Czym jest turkusowa organizacja?

Turkusowa organizacja to koncepcja zarządzania opisana przez Frederica Laloux w książce Pracować inaczej. To organizacja, w której nie ma hierarchicznych struktur, wydawania poleceń ani sztywnej kontroli. Znaczenie ma za to samoorganizacja, odpowiedzialność każdego członka zespołu oraz dążenie do wspólnego celu, który nie musi być wyłącznie związany z zyskiem.

Frederic Laloux wyróżnił kilka etapów ewolucji organizacji, od najbardziej autorytarnych, do najbardziej demokratycznych, przy czym turkusowa forma stanowi najwyższy poziom rozwoju. Poprzednie modele – organizacje czerwone, bursztynowe, pomarańczowe i zielone – opierały się na hierarchii, kontroli lub demokratycznym podejściu do zarządzania. Turkusowa organizacja odrzuca te schematy na rzecz pełnej autonomii i współpracy.

Fundamenty turkusowej organizacji

W modelu turkusowym funkcjonowanie firmy opiera się na trzech kluczowych filarach.

Pierwszym z nich jest samoorganizacja, określana też jako samozarządzanie. W przeciwieństwie do klasycznych przedsiębiorstw, w których to menedżerowie podejmują decyzje i kontrolują działania pracowników, w turkusowej organizacji decyzje podejmowane są oddolnie. Każdy członek zespołu ma prawo inicjować działania, brać odpowiedzialność za projekty i samodzielnie zarządzać swoją pracą.

Drugim filarem jest dążenie do pełni, czyli umożliwienie pracownikom bycia sobą w środowisku pracy. W tradycyjnych firmach często wymaga się dostosowania do określonych ról i schematów. W turkusowej organizacji kładzie się nacisk na autentyczność, otwartość i rozwój osobisty. Pracownicy nie muszą przyjmować formalnych pozycji i mogą swobodnie wyrażać swoje pomysły oraz emocje. Innymi słowy, dążenie do pełni to spójny zestaw praktyk, które mają skłonić pracowników do zastanowienia się nad tym, co daje im wewnętrzne poczucie spełnienia i jak mogą to wyrazić, będąc częścią danej organizacji.

Trzecim filarem jest cel ewolucyjny. Turkusowe organizacje nie koncentrują się wyłącznie na maksymalizacji zysków, lecz dążą do realizacji wartościowych, ważnych celów. Firmy te postrzegają się jako organizmy rozwijające się w odpowiedzi na zmieniające się otoczenie. Nie ma tu strategii narzuconych przez zarząd – priorytety i kierunki działania ewoluują w sposób naturalny.

Jak wdrożyć turkusowe zarządzanie?

Wdrożenie turkusowego zarządzania w firmie wymaga przede wszystkim zmiany mentalności i kultury organizacyjnej poprzez edukację zespołu, promowanie otwartości, zaufania oraz wspólnych wartości. Kluczowym krokiem jest stopniowe odchodzenie od hierarchicznej struktury na rzecz zespołów samoorganizujących się, które podejmują decyzje wspólnie, bazując konsultacjach. Niezbędna jest pełna transparentność, dzięki której wszyscy pracownicy będą mieć dostęp do informacji finansowych, strategicznych i operacyjnych, co wspiera poczucie współodpowiedzialności. Autonomia musi też iść w parze z odpowiedzialnością, dlatego każdy członek organizacji powinien mieć możliwość samodzielnego działania w ramach ustalonych zasad. System wynagrodzeń i premii powinien być oparty na przejrzystych zasadach, które zespół określa wspólnie. Istotne jest także zbudowanie silnego poczucia misji i wartości organizacji, aby praca miała głębszy sens niż jedynie realizacja celów biznesowych. Cały proces wymaga elastyczności, otwartości na eksperymentowanie oraz ciągłego doskonalenia podejścia w oparciu o doświadczenia i potrzeby zespołu.

Korzyści wynikające z turkusowego zarządzania organizacją

Firmy, które przyjęły turkusowe zasady, często podkreślają wzrost zaangażowania pracowników. Brak sztywnych procedur i tradycyjnej hierarchii sprawia, że ludzie czują większą odpowiedzialność za swoją pracę i osiąganie celów. Motywacja wynika z wewnętrznej potrzeby tworzenia wartości, a nie zewnętrznych bodźców, takich jak premie czy awanse. Pracownicy mają też poczucie wspólnoty.

Kolejna korzyść turkusowego zarządzania to elastyczność, rozumiana jako elastyczne dostosowywanie się do zmian rynkowych. Tradycyjne firmy często borykają się z biurokracją, która spowalnia proces decyzyjny. W turkusowych organizacjach decyzje zapadają szybciej na bazie opracowanych wspólnie rozwiązań, szybciej też są podejmowane działania nakierowane na cel.

Organizacje turkusowe to też organizacje, w których panuje lepsza atmosfera w pracy. Brak presji i kontroli powoduje, że pracownicy czują się swobodniej. Efektem zadowolenia pracowników jest wyższy poziom kreatywności i innowacyjności, ponieważ ludzie nie boją się eksperymentować i wdrażać nowych pomysłów. Pracownicy mają chęć podejmowania bieżących wyzwań, nawiązywania zdrowych relacji ze współpracownikami i prowadzenia otwartej komunikacji, a także dążenia do rozwoju zawodowego.

Wyzwania i pułapki turkusowej organizacji

Mimo licznych zalet i holistycznego podejścia, model turkusowy nie jest pozbawiony wyzwań. Jednym z największych problemów jest trudność we wdrożeniu. Zamiana tradycyjnej firmy w turkusową organizację wymaga zmiany mentalności zarówno pracowników, jak i właścicieli. Przejście od hierarchicznego zarządzania do pełnej samoorganizacji jest procesem długotrwałym i nie zawsze kończy się sukcesem.

Warto też pamiętać, że nie każdy pracownik odnajdzie się w takim modelu zarządzania opartym na holakracji i samozarządzaniu. Niektórzy ludzie preferują jasne struktury i wytyczne, a brak hierarchii i konkretnej organizacji pracy utrudnia im działanie. W turkusowych organizacjach nie ma przełożonych, którzy wydają polecenia i delegują zadania, co może prowadzić do chaosu, jeśli pracownicy nie są przygotowani na taką formę współpracy. Niektórzy pracownicy muszą czuć nad sobą pewną formę nadzoru, aby pracować sumiennie i efektywnie.

Problemem może być także podejmowanie decyzji. W teorii każdy ma prawo decydować o ważnych kwestiach, ale w praktyce demokratyczne podejmowanie decyzji może to prowadzić do impasu. Brak formalnego lidera sprawia, że niektóre sprawy mogą utknąć w martwym punkcie.

Czy turkusowa organizacja to przyszłość biznesu?

Turkusowa organizacja to model, który zyskuje coraz większą popularność, ale nie jest uniwersalnym rozwiązaniem dla każdej firmy. Najlepiej sprawdza się w organizacjach nastawionych na innowacje, gdzie kluczowe znaczenie ma kreatywność i elastyczność, a zdolności członków zespołu, kompetencje zawodowe i ich rozwój emocjonalny, pozwalają wznieść sposób zarządzania na wyższy poziom. Przedsiębiorstwa o silnie regulowanym charakterze lub wymagające zachowania precyzyjnych procedur mogą napotkać trudności we wdrożeniu tego modelu.

Dla firm, które są gotowe na zmianę, turkusowy model zarządzania może przynieść realne korzyści. Jego wdrożenie wymaga jednak świadomego podejścia i inwestowania w rozwój pracowników. Kluczowe jest zrozumienie, że turkusowa organizacja to nie brak hierarchii, ale przede wszystkim kultura oparta na zaufaniu i wspólnej misji. Tylko wzięcie na siebie odpowiedzialności za całą organizację przez wszystkich jej członków pozwala realizować cele biznesowe, ale i cele indywidualne.

Turkusowe zarządzanie — podsumowanie

Turkusowe zarządzanie to nowatorski model organizacji inspirowany ideą samoorganizacji, zrównoważonego rozwoju, zaufania i wspólnej odpowiedzialności, który odrzuca tradycyjną hierarchię na rzecz autonomii pracowników i dążenia do wspólnego celu. Turkusowe organizacje opierają się na wartościach, które wzmacniają poczucie odpowiedzialności, zachęcają do zaangażowania w realizację celów, promują współpracę i sprzyjają kreatywności, ale wymagają nowego podejścia do pracy, które nie w każdym środowisku da się wyegzekwować. Dlatego koncepcja pracy w formie turkusowego zarządzania nie jest ideą dla każdej firmy.