Umowa uaktywniająca dla niani – co to?

Umowa uaktywniająca

Jeśli osoby nieprowadzące działalności gospodarczej chcą zatrudnić osobę do wykonywania pracy ciągłej na ich rzecz, mogą skorzystać z prawa do zawarcia specjalnej umowy z pracownikiem. Jest to umowa uaktywniająca, dedykowana rodzicom sprawującym opiekę nad dzieckiem. Odpowiednio sporządzona umowa uaktywniająca dla niani stanowi dokument prawny, z którego wynika określony skutek podatkowy. W dalszej części artykułu wyjaśnimy wszystkie prawa i obowiązki związane z wykorzystaniem umowy uaktywniającej.

Umowa aktywizacyjna

Oprócz umowy uaktywniającej dla niani, przed 2007 rokiem istniała ulga na zatrudnienie pomocy domowej. Umowa aktywizacyjna często jest mylona z umową uaktywniającą przeznaczoną na zatrudnienie niani, warto więc dokładnie wyjaśnić oba pojęcia.

Ulga na zatrudnienie pomocy domowej została wprowadzona 1 stycznia 2006 r. Nie stała się jednak popularna; podatnicy stosunkowo rzadko z niej korzystali. Jeśli prowadzący gospodarstwo domowe w ramach programu aktywizacji bezrobotnych z urzędu pracy zatrudnił pomoc domową na umowę aktywizacyjną, mógł korzystać z ulgi. Umowa aktywizacyjna obejmowała wykonywanie pracy zarobkowej w gospodarstwie domowym przez osobę zatrudnioną. Umowa z nianią niesie ze sobą całkiem inne obowiązki podatkowe.

Umowa z nianią - przepisy

Przepisy mówiące o zatrudnianiu niani przez osoby fizyczne sprawujące opiekę nad dzieckiem określone zostały w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Znajdziemy w niej zwłaszcza ważne dla całego procesu związanego z zatrudnieniem niani zapisy:

1. Nianią jest osoba fizyczna sprawująca opiekę nad dziećmi na podstawie umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanej dalej „umową uaktywniającą.
2. Niania sprawuje opiekę nad dziećmi w wieku od ukończenia 20 tygodnia życia. Umowa uaktywniająca jest zawierana w formie pisemnej między nianią a rodzicami albo rodzicem samotnie wychowującym dziecko.
3. Stworzenie odpowiednich przepisów prawnych i możliwość skorzystania ze składek opłacanych przez ZUS sprzyja zatrudnianiu opiekunek dla dzieci. Takie rozwiązanie powstało w celu ograniczenia szarej strefy i oferowania pracy nianiom, które wykonywały ją bez umowy, bez opłacania składek na ZUS i bez opodatkowania dochodów. 

Umowa uaktywniająca dla niani - co powinna zawierać?

W umowie uaktywniającej dla niani powinny znaleźć się szczególnie następujące informacje:

• strony umowy czyli rodzice, rodzic, osoba samotnie wychowująca dziecko oraz niania
• cel i przedmiot umowy - sprawowanie opieki nad dzieckiem
• czas i miejsce sprawowania opieki
• liczba dzieci powierzonych opiece
• obowiązki niani - w tym miejscu możemy określić szczegółowe obowiązki i wymagania wobec niani 
• wysokość wynagrodzenia, sposób i termin jego wypłaty wynagrodzenia
• czas zawarcia i obowiązywania umowy uaktywniającej dla niani 
• warunki i sposób zmiany zapisów zawartych w umowie uaktywniającej, a także sposób i możliwość rozwiązania umowy.

Umowa uaktywniająca podatek - co warto wiedzieć?

Warto zatrudniać nianię według umowy uaktywniającej, ponieważ działamy legalnie i nie sprzyjamy szarej strefie. Kolejną zaletą jest fakt, że kwoty składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i ubezpieczenie zdrowotne pokrywa Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Dzieje się tak w przypadku podstawy kwoty nie wyższej niż wysokość pensji minimalnej, czyli 2250 zł w 2019 roku. Rodzice zatrudniający nianię, nie muszą więc ponosić składek do ZUS-u za zatrudnioną osobę, tak jakby było to w sytuacji, gdyby przedsiębiorca zatrudniał osobę do pracy. Poza tym nie mają obowiązku opłacania składek na fundusz pracy, fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych oraz fundusz emerytalny.

W momencie gdy niania otrzymuje pensję wyższą niż minimalne wynagrodzenie, wszystkie składki - na ubezpieczenie zdrowotne, rentowe, emerytalne od różnicy kwoty minimalnej opłaca rodzic zatrudniający nianię. Niania może również przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, jednak składki opłaca we własnym zakresie. Nie może liczyć na dofinansowanie w tym zakresie.

Umowa uaktywniająca dla niani a wsparcie ZUS

ZUS może opłacić opisane składki tylko w sytuacji, gdy niania zostanie zgłoszona do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego przez rodzica. Kolejnym warunkiem jest, by rodzice byli zatrudnieni i odprowadzana była składka na ubezpieczenia społeczne lub prowadzili pozarolniczą działalność. Dziecko nie może też być umieszczone w żłobku. Poza tym, rodzic zatrudniając nianię na omawianych warunkach, nie musi sporządzać deklaracji podatkowej PIT i przekazywać jej dokumentu.