Czym jest mobbing w pracy?

Co to jest mobbing w pracy? Mobbing to świadome, uporczywe nękanie psychiczne pracownika w sposób niewerbalny lub werbalny. W konsekwencji mobbingu pracownik źle czuje się w środowisku pracy, ponadto taka osoba może przejawiać spadek samooceny, odosobnienie, a nawet stany lękowe.

Czym jest mobbing w pracy?

Bardzo ważne jest jednak określenie ram mobbingu. Aby czynności mogły zostać uznane za niezgodne z prawem muszą być skierowane przeciwko drugiej osobie. Drugim czynnikiem charakterystycznym dla mobbingu jest fakt, iż działania te muszą być długotrwałe i natarczywe. Jeżeli incydent wystąpił raz, a po nim pracownik uzyskał spokój, nie można uznać tego za mobbing.

Mobbing to działania polegające na zastraszaniu i nękaniu. Celem mobbingu jest najczęściej odizolowanie pracownika ze środowiska oraz zwrócenie zespołu przeciwko niemu. Bardzo często działanie to ma na calu jedno - wyeliminowanie wszelkich sprzymierzeńców danej osoby. 

Rodzaje mobbingu

Mobbing może objawiać się na wiele sposobów. Wymienić można kilka rodzajów działań, które zaliczane są do czynności o charakterze mobbingu.

Ogólna i najszersza klasyfikacja obejmuje:

  • Działania, które negatywnie wpływają na relacje między pracownikami (unikanie rozmów z pracownikiem, przesadzanie go w inne miejsce),
  • Działania, które utrudniają komunikację (np. ograniczanie pracownikowi prawa do wypowiadania),
  • Działania, które wpływają w sposób negatywny na postrzeganie pracownika w miejscu pracy (szerzenie negatywnych plotek),
  • Działania, które wpływają negatywnie na pozycję zawodową pracownika (odbieranie prac, niewysyłanie na szkolenia),
  • Działania, które wpływają negatywnie na zdrowie pracownika (np. zlecanie prac niebezpiecznych).

Etapy mobbingu

Wymienić można kilka etapów mobbingu. Na początku najczęściej jest to szerzenie plotek oraz pomijanie pracownika w życiu firmy. Niestety wraz z biegiem czasu działania mobbingowe mogą się nasilać i przybierać nowe formy.

W kolejnej fazie dochodzi najczęściej do poniżania pracownika za coś, czego nie zrobił. W efekcie zostaje zaklasyfikowany jako kłamca lub plotkarz. Ofiara, czując stres i presję w pracy, odczuwa strach i obniża się jej sprawność układu odpornościowego.

Bardzo często ofiary mobbingu mają myśli samobójcze. Utracona jest także motywacja do działania. Niestety zjawisko mobbingu jest coraz powszechniejsze w Polsce. Warto jednak zaznaczyć, że świadomi swoich praw i wiedzy pracownicy reagują i walczą z tym, aby likwidować zachowania tego typu. 

Mobbing a molestowanie seksualne w pracy

Mobbingiem bardzo często nazywane są także działania mające charakter molestowania seksualnego w miejscu pracy. Za molestowanie seksualne w pracy uznaje się wszystkie zachowania oraz wypowiedzi, które mają podłoże seksualne i godzą w dobra pracownika - ofiarą może być jednak pracodawca oraz pracownik.

Molestowanie seksualne w pracy może przybierać zasadniczo dwie formy. Pierwszą z nich jest szantaż seksualny (np. świadczenie usług seksualnych pod groźbą zwolnienia). Drugim rodzajem molestowania seksualnego są różnego rodzaju działania o charakterze seksualnym - może to być prawienie wulgarnych, ostentacyjnych komentarzy w kierunku kolegi lub koleżanki z pracy.

Do objawów molestowania seksualnego zaliczyć można:

  • Gesty o podłożu seksualnym (dotykanie, klepanie),
  • Niestosowne uwagi dotyczące ubioru,
  • Pokazywanie treści mających wydźwięk erotyczny,
  • Przesyłanie treści o nieprzyzwoitej tematyce,
  • Używanie pieszczotliwych zwrotów,
  • Proponowanie kontaktów seksualnych wprost. 

Jak udowodnić mobbing w pracy?

Ponieważ pojęcie mobbingu jest mocno płynną kwestią, najczęściej to sąd zadecyduje o tym czy to był już mobbing, czy też nie.

Jak udowodnić mobbing w pracy? Niestety udowodnienie mobbingu nie należy do prostych czynności, jeżeli pracodawca nie wyraża się negatywnie na głos danym pracowniku. Sprawy o mobbing mogą być rozpatrywane bardzo długo, gdyż wymagają sprawdzenia wszelkich materiałów dowodowych oraz przesłuchaniu świadków, którzy najczęściej są pracownikami danej firmy.

Warto pamiętać, że czynnik ten często działa na niekorzyść ofiary, gdyż wiele osób, wystraszona utratą pracy, może zeznawać fałszywie na korzyść pracodawcy. To po stronie ofiary leży ciężar udowodnienia, iż druga strona dopuściła się mobbingu, dlatego ze względu na koszty psychiczne wiele osób rezygnuje z takiego kroku. Najczęściej mobbing kończy się zwolnieniem pracownika z jego własnej woli, gdy obciążenie psychiczne jest nie do wytrzymania.

Jak udowodnić mobbing? Przede wszystkim należy nagrywać rozmowy. Gdy jesteśmy ofiarą mobbingu, warto nosić przy sobie dyktafon. Jeśli jest to możliwe, porozmawiać należy także z osobą wyższą rangą w firmie niż prześladowca. Zgodnie z artykułem zamieszczonym w Kodeksie pracy w art. 94 pracodawca ma przeciwdziałać wszelkim działaniom o charakterze mobbingu.

Konsekwencje mobbingu

Bez względu na to czy osoba padła ofiarą mobbingu, czy też molestowania w pracy, mobbingowany pracownik z pewnością czuje spadek poczucia własnej wartości oraz często obwinia siebie za zaistniałą sytuację. To mylne przekonanie, które celowo wymusza pracodawca lub przełożony, który świadomie chce nas doprowadzić do tego stanu.


W sytuacji, kiedy słyszymy obmawianie lub czujemy, że zostajemy oddalani od prac w formie, musimy od razu działać. Warto odzywać się na forum, aby pokazać, że dostrzegamy problem i nie damy się łatwo wyeliminować. Oprócz zgłoszenia sprawy u pracodawcy lub przełożonego warto rozważyć także zgłoszenie w Państwowej Inspekcji Pracy, która może skontrolować warunki pracy oraz sytuację w firmie. Z pewnością pracownicy Inspekcji Pracy podpowiedzą, w jaki sposób można zgłosić tę sprawę oraz w jaki sposób działają w celu weryfikacji zachowań.