Stres w pracy – czym jest i jak z nim walczyć?

Choć uniknięcie stresujących sytuacji w pracy jest wręcz niemożliwe, to problem pojawia się wtedy, gdy występują one zbyt często. Eksperci są zgodni co do tego, że przewlekły stres w pracy jest powodem wypalenia zawodowego oraz może prowadzić do załamania nerwowego czy depresji. Czym jest stres w pracy i jak sobie z nim radzić?

Jakie są przyczyny stresu w pracy?

Na początek warto odpowiedzieć sobie na pytanie, jakie są przyczyny stresu w pracy? Z jednej strony ich źródłem może być specyfika zajmowanego stanowiska, z drugiej zaś atmosfera, jak panuje w firmie. W pierwszym przypadku możemy mieć do czynienia z nadmiarem obowiązków zawodowych, dużą odpowiedzialnością, jaka na nas spoczywa, wymaganiami, jakie są nam stawiane czy brakiem możliwości udania się na urlop w konkretnym terminie. W drugim przypadku stresujące sytuacje mają miejsce niezależnie od nas czy obowiązków, jakie wykonujemy na co dzień. Wręcz przeciwnie - ich prowokatorami są osoby, z którymi powinniśmy współpracować. Stres w środowisku pracy może być spowodowany nieumiejętnością odnalezienia się w grupie, niewłaściwym podziałem obowiązków czy nierozwiązanymi konfliktami, jakie panują pomiędzy konkretnymi pracownikami. Przyczyną stresu może być sam szef, który wymaga od nas niemożliwego bądź nakłada zbyt wiele obowiązków, których nie jesteśmy w stanie wykonać w konkretnym czasie. Pracownicy twierdzą, że stresujące dla nich jest także zlecanie prac, do których wykonania nie posiadają odpowiednich kompetencji ani wystarczającej wiedzy. Co istotne, stres w pracy może potęgować także nasza sytuacja osobista. Osobom, które borykają się z problemami rodzinnymi czy zdrowotnymi, o wiele trudniej odnaleźć się w stresujących sytuacjach w pracy.

Stres w pracy – czym się objawia?

Objawy stresu w pracy są bardzo łatwe do rozpoznania, szczególnie jeśli pracownicy nie starają się ich w jakiś sposób zagłuszyć, stosując na przykład leki uspokajające. Bardzo częstym symptomem jest nieumiejętność skupienia się na wykonywanych obowiązkach, rozproszenie czy sprawianie wrażenia "odpływania myślami". W stresujących sytuacjach mogą nam drżeć ręce, głos zaczyna się łamać, a dodatkowo nie potrafimy powstrzymać się od płaczu. Jest też grupa pracowników, która w stresujących sytuacjach reaguje zgoła inaczej. Mamy wtedy do czynienia z agresją słowną (a nawet fizyczną), gotowością do działania (w negatywnym ujęciu) czy nadmierną nerwowością. Stres w miejscu pracy może się również objawiać częstymi bólami głowy, kurczami mięśni czy nawet omdleniami. Pracownicy chętnie wychodzą na papierosa, piją duże ilości kawy, nerwowo spoglądają na zegar, w oczekiwaniu na zakończenie dnia pracy. Z czasem pojawiają się również dolegliwości jelitowe - biegunka lub wręcz przeciwnie, częste zaparcia. W pracy nie jesteśmy w stanie nic przełknąć lub też zajadamy stres. Długotrwała ekspozycja na niego sprawia, że na samą myśl o powrocie do miejsca zatrudnienia tracimy chęci do życia. Stajemy się apatyczni, a czas wolny przestaje nas cieszyć, gdyż zdajemy sobie sprawę z tego, że prędzej czy później będziemy musieli wrócić do pracy. Ostatnie dni urlopu zwykle nie są przyjemne, gdyż wiemy, że miły czas niedługo się skończy i czeka nas powrót do stresującej rzeczywistości.

Jakie są skutki stresu w pracy?

Skutki stresu w pracy mogą mieć różny charakter. Pracownicy nieodporni na niego zazwyczaj próbują poradzić sobie na własną rękę, przynajmniej w początkowym etapie. Sięgają po leki uspokajające, które dostępne są bez recepty. Niestety, takie postępowanie często okazuje się niewystarczające w długim okresie czasu. Mogą bowiem pojawiać się stany lękowe, spadki nastroju, a nawet depresja. Długotrwały stres sprawia, że tracimy chęci do życia i pracy na pełnych obrotach. Zwykle jesteśmy mniej efektywni, nie potrafimy poradzić sobie z obowiązkami zawodowymi, w konsekwencji czego wpadamy w błędne koło, bowiem musimy uzupełniać zaległości po godzinach. Nasze relacje w miejscu pracy są - delikatnie mówiąc - chłodne. To też sprawia, że o poranku nie mamy najmniejszej ochoty, aby wstać z łóżka i pójść do pracy. Skutkiem nadmiernego stresu może być też porzucenie etatu i poszukiwanie nowego miejsca zatrudnienia. Na tym etapie warto jednak zastanowić się, co było powodem stresu i czy w nowej firmie rzeczywiście będzie nam lepiej? Czasami bowiem trzeba nie tylko oczyścić atmosferę w miejscu pracy, ale również popracować nad sobą i swoimi relacjami z innymi. Nie jest tajemnicą, że na porzucenie etatu najczęściej decydują się osoby, które posiadają spore kompetencje zawodowe, zatem bez problemu odnajdą się na rynku pracy. Skutkiem pośrednim stresu w miejscu pracy może być pogorszenie naszej sytuacji osobistej oraz relacji z bliskimi. Wszystko dlatego, że temat pracy i stresu zaczyna dominować w naszym życiu, ma również ogromny wpływ na nasze zachowanie, postawę i podejście do codziennych, niezwiązanych z wykonywanymi obowiązkami zawodowymi, spraw.

Sposoby na stres w pracy – jak sobie z nim radzić?

Pozostaje pytanie, czy istnieją jakieś sposoby na stres w pracy? Otóż wszystko zależy tutaj od przyczyny owego stresu. Jeśli wynika on z nadmiaru obowiązków zawodowych, jakie na nas nałożono, warto udać się do przełożonego na rozmowę i otwarcie powiedzieć mu o swoich wątpliwościach. To samo należy zrobić, jeśli atmosfera w miejscu zatrudnienia jest trudna do zniesienia. Być może wystarczy kilka drobnych zmian organizacyjnych, aby ją oczyścić. Dobrym sposobem na stres w pracy jest wysypianie się i odpoczynek po niej, co pozwala zadbać o tak zwany work-life balance. Ponadto, nie powinniśmy myśleć o obowiązkach zawodowych w czasie wolnym od pracy, a także na urlopie. Ważne, aby umieć oddzielić życie zawodowe od prywatnego, co z pewnością zapewni nam większy komfort psychiczny. Pamiętajmy, aby wszelkie sytuacje, które budzą naszą wątpliwość bądź są niezgodne z prawem - na przykład mobbing czy molestowanie - zgłaszać odpowiednim organom. Długotrwały stres niekorzystnie wpływa na naszą psychikę, dlatego też dobrze jest zgłosić się po pomoc do psychologa lub psychoterapeuty. Wartościowa może okazać się nawet jedna rozmowa, choć oczywiście warto kontynuować terapię, zgodnie z zaleceniami specjalisty. Pamiętajmy przy tym, że bardzo istotne jest otwarte mówienie o swoich problemach, dzięki czemu o wiele łatwiej będzie nam się komunikować z bliskimi. Ich wsparcie okazuje się być nieocenione dla każdego, kto boryka się z trudną sytuacją w pracy. Czasami radykalnym, choć koniecznym posunięciem, które pomoże nam wyrwać się z życia w stresie, jest zmiana miejsca zatrudnienia. W pierwszej kolejności warto jednak podjąć próbę zredukowania stresu, mając na uwadze przede wszystkim jego przyczyny. Zmiana pracy może okazać się pomocna, jeśli stres wywołany jest przez atmosferę, jaka w niej panuje. Inaczej jest jednak w przypadku, gdy nie potrafimy poradzić sobie z obowiązkami, jakie na nas nałożono (przykładowo, nie każdy może pracować w dziale obsługi klienta) bądź nie potrafimy oddzielić sfery życia prywatnego od zawodowego.