Czym jest mobbing w pracy?

Co to jest mobbing

Mobbing w pracy to uporczywe, systematyczne i długotrwałe nękanie psychiczne pracownika, które może przybierać różnorodne formy – od niewerbalnego wykluczania, po werbalne ataki mające na celu upokorzenie osoby w miejscu pracy. Mobbing oznacza działania skierowane przeciwko pracownikowi, które są destrukcyjne, długotrwałe i wywołują negatywne skutki zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Ofiarą mobbingu może być każdy pracownik, niezależnie od jego stanowiska w firmie.

W polskim Kodeksie pracy pojęcie mobbingu jest określone w artykule 94, zgodnie z którym pracodawca ma obowiązek przeciwdziałać wszelkim przejawom mobbingu w zakładzie pracy. Aby działania mogły być uznane za mobbing, muszą być skierowane przeciwko konkretnej osobie, muszą trwać przez dłuższy czas oraz prowadzić do negatywnych skutków w zdrowiu psychicznym lub fizycznym pracownika, co może wywołać rozstrój zdrowia.

Kluczowe kwestie związane z tematem mobbingu w pracy

• Istnieje kilka rodzajów mobbingu: zastraszanie, ośmieszanie, szerzenie plotek, izolowanie pracownika, odbieranie zadań, negatywne ocenianie jego pracy.

• Konsekwencje mobbingu mogą być poważne. To problemy zdrowotne, obniżenie samooceny, rozstrój zdrowia, wypalenie zawodowe, depresja.

• Udowodnienie mobbingu nie jest łatwe. Zbieranie dowodów, nagrań, notatek, świadków jest kluczowe przed zgłaszaniem sprawy do pracodawcy lub instytucji takich jak Państwowa Inspekcja Pracy.

• Pracodawca ma obowiązek przeciwdziałania mobbingowi. Ponadto musi wdrożyć procedury zapobiegawcze w firmie.

Rodzaje mobbingu w pracy

Mobbing w miejscu pracy może przybierać różne formy. Jedną z najczęściej spotykanych jest mobbing pionowy, czyli sytuacja, w której nękaniem zajmuje się osoba wyżej postawiona, np. przełożony lub pracodawca. Z kolei mobbing poziomy występuje, gdy działania mobbingowe są skierowane przez innych pracowników, często we współpracy z kierownictwem.

Przykłady mobbingu w miejscu pracy to m.in. ośmieszanie pracownika na forum publicznym, narzucanie nadmiernej liczby obowiązków, izolowanie pracownika od zespołu współpracowników, czy też rozmyślne wykluczanie z istotnych spotkań lub projektów. Celem takich działań jest zazwyczaj poniżenie i zaniżenie oceny przydatności zawodowej pracownika. Nadmiar obowiązków pomaga regulować rejestracja czasu pracy.

Jakie działania są uznawane za mobbing?

Mobbing oznacza działania polegające na długotrwałym nękaniu i zastraszaniu pracownika w miejscu pracy. Te działania mogą obejmować:

• Ograniczanie prawa do wypowiedzi, np. poprzez wykluczanie z dyskusji.

• Ośmieszenie pracownika przed zespołem, np. wyśmiewanie jego pomysłów.

• Zastraszanie pracownika, często grożenie zwolnieniem z pracy lub degradacją.

• Izolowanie pracownika od zespołu współpracowników, np. poprzez przenoszenie go do innego pokoju lub całkowite wykluczenie z rozmów.

Mobbing jest działaniem celowym i ma na celu wywołanie negatywnych skutków psychicznych u pracownika. Zaniżona ocena przydatności zawodowej jest jednym z efektów, które mogą wpłynąć na poczucie własnej wartości u ofiar mobbingu.

Jakie są konsekwencje mobbingu w pracy?

Skutki mobbingu mogą być bardzo poważne. Pracownik, który przez długi czas doświadcza nękania, może odczuwać zarówno objawy fizyczne, jak i psychiczne. Należą do nich: rozstrój zdrowia, bóle głowy, problemy ze snem, zaburzenia koncentracji, lęki, a nawet depresja. Z czasem może dojść do poważniejszych problemów zdrowotnych, takich jak wypalenie zawodowe czy długotrwały stres.

Ponadto, mobbing może prowadzić do obniżenia efektywności pracy, co często bywa jednym z celów działań mobbera. Pracownicy, którzy padli ofiarą mobbingu, są mniej skłonni do angażowania się w projekty, mogą unikać odpowiedzialności i przejawiać brak motywacji do działania. W skrajnych przypadkach mobbing wywołał rozstrój zdrowia, co może doprowadzić do konieczności długotrwałego leczenia.

Mobbing a molestowanie seksualne

Mobbing w miejscu pracy bywa często mylony z molestowaniem seksualnym, jednak te pojęcia mają różne definicje. Molestowanie seksualne dotyczy zachowań o charakterze seksualnym, które są niepożądane i mają na celu poniżenie lub upokorzenie osoby w miejscu pracy. Z kolei mobbing to działania, które mogą, lecz nie muszą, mieć podłoże seksualne. W praktyce często zdarza się, że molestowanie seksualne staje się elementem mobbingu. W obu przypadkach zarówno pracownik, jak i pracodawca mogą stać się ofiarami takich działań.

Jak udowodnić mobbing w pracy?

Udowodnienie mobbingu w pracy może być trudne, jednak nie jest niemożliwe. Osoba, która doświadcza mobbingu, musi zebrać odpowiednie dowody na zaistniałą sytuację. Pomocne mogą być m.in. notatki dotyczące zdarzeń mobbingowych, nagrania rozmów (jeśli przepisy na to pozwalają) oraz zeznania innych pracowników.

Warto zwrócić uwagę, że ciężar dowodu spoczywa na osobie, która twierdzi, że padła ofiarą mobbingu. W sytuacji, gdy pracownik udowodni, że wskutek mobbingu rozwiązał umowę z pracodawcą, może ubiegać się o odszkodowanie przed sądem pracy. Pracodawcy odszkodowania za mobbing grożą wysokie, jeśli sąd uzna, że doszło do naruszenia przepisów prawa pracy.

Przeciwdziałanie mobbingowi – co powinien zrobić pracodawca?

Pracodawca jest zobowiązany do przeciwdziałania mobbingowi w zakładzie pracy, co wynika z przepisów Kodeksu pracy. Oznacza to, że powinien wprowadzić jasne procedury dotyczące zgłaszania mobbingu, a także organizować szkolenia na temat tego, jak rozpoznawać przejawy mobbingu i jakie są jego skutki. Jest to tym bardziej kluczowe, że mobbing może powodować zaniżoną ocenę przydatności zawodowej. Pracownicy muszą wiedzieć, gdzie mogą zgłosić mobbing.

W sytuacji, gdy w firmie dochodzi do mobbingu, pracodawca powinien podjąć natychmiastowe działania mające na celu rozwiązanie konfliktu i ukaranie winnych. W przeciwnym razie, gdy ofiara mobbingu zgłosi sprawę do państwowej inspekcji pracy lub sądu pracy, konsekwencje dla pracodawcy mogą być poważne, zarówno finansowe, jak i wizerunkowe.

Podsumowanie

Mobbing w pracy to poważne naruszenie praw pracowniczych, które może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych i zawodowych dla ofiar. Takie zachowania dotyczące pracownika nie powinny być akceptowane. Aby przeciwdziałać mobbingowi, pracodawcy powinni wprowadzać odpowiednie procedury, a pracownicy – znać swoje prawa i wiedzieć, jak zgłaszać ewentualne przypadki mobbingu. Długotrwałe nękanie w miejscu pracy, takie jak ośmieszanie pracownika, zastraszanie czy izolowanie od zespołu półpracowników, to działania nielegalne, które wymagają zdecydowanej reakcji zarówno ze strony pracodawców, jak i instytucji takich jak Państwowa Inspekcja Pracy.