Urlop wypoczynkowy nauczyciela – kodeks pracy

Nauczyciele to szczególna grupa zawodowa. Oprócz przepisów Kodeksu Pracy obowiązuje ich bowiem wiele innych norm i regulacji, w tym tzw. Karta Nauczyciela. Z tego powodu wszelkie porównania do innych profesji są z góry skazane na porażkę. Polscy nauczyciele pracują, ale i wypoczywają na nieco innych zasadach niż przedstawiciele pozostałych zawodów. O czym dokładnie mowa?


Wspomniana już Karta Nauczyciela to nic innego jak polska ustawa z 1982 roku regulująca prawa i obowiązki nauczycieli. W szczegółowy sposób określa ona pragmatykę zawodową, a w hierarchii aktów prawnych zajmuje wyjątkową pozycję. Jest bowiem, w przypadku regulacji stosunku pracy osób jej podlegających, ustawą ważniejszą od samego Kodeksu Pracy. Dzięki temu nauczyciele mogą liczyć na specjalny system wynagrodzeń, liczne przywileje, możliwość pracy na kilku etatach, roczne urlopy na poratowanie zdrowia czy też dłuższe urlopy wypoczynkowe.




Kim jest nauczyciel?

By odpowiedzieć na pytanie o urlop nauczycieli, należy wiedzieć, kto zgodnie z prawem, jest traktowany jako nauczyciel. Okazuje się, że Karcie Nauczyciela podlegają głównie nauczyciele, wychowawcy oraz inni pracownicy pedagogiczni, którzy są zatrudnieni w:


  • publicznych przedszkolach,
  • publicznych szkołach artystycznych,
  • placówkach, zakładach kształcenia i placówkach doskonalenia nauczycieli,
  • zakładach poprawczych,
  • schroniskach dla nieletnich i rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych,
  • publicznych kolegiach pracowników służb społecznych
  • publicznych szkołach podstawowych oraz ponadpodstawowych.


Widzimy więc, że z grupy podlegającej ustawie wyłączeni są praktycznie wszyscy pedagodzy zatrudnieni w szkolnictwie niepublicznym. Ich obowiązuje wyłącznie Kodeks Pracy.



Ile urlopu ma nauczyciel?

Jak się okazuje po przeanalizowaniu przepisów prawnych, urlop wypoczynkowy nauczyciela, to dość zawiła kwestia. W praktyce jego wymiar uzależniony jest od miejsca pracy pedagoga. Inne zasady obowiązują bowiem nauczycieli pracujących w placówkach, w których przewiduje się ferie szkolne, a inne tam, gdzie ich nie ma. Przy pierwszym rozwiązaniu mowa o pełnym wymiarze urlopy przewidzianym w KN, przy drugim urlop jest o wiele krótszy i wynika ze szczegółowych przepisów. Znaczenie ma także, jak już podkreślono, czy nauczyciel pracuje w szkole publicznej czy też niepublicznej.


Szkoły z feriami a nauczycielski urlop

Nauczycielowi pracującemu w szkole feryjnej - zgodnie z zapisami Karty Nauczyciela - przysługuje urlop w wymiarze przerwy na ferie zimowe oraz wakacyjne. Co do zasady, pedagog powinien w takim przypadku spędzić na urlopie wypoczynkowym nieprzerwanie cztery tygodnie. Oczywiście istnieją wyjątki, kiedy wypoczynek może zostać przerwany. Należą one jednak do rzadkości i są związane z takimi wypadkami jak konieczność przeprowadzenia przez nauczyciela egzaminów, wykonania obowiązków związanych z zakończeniem roku szkolnego oraz przygotowaniem nowego roku, a także opracowaniem szkolnego zestawu programów, jak i uczestnictwa w zajęciach doskonalenia zawodowego. Decyzję o przerwie w urlopie podejmuje dyrektor placówki, ale przepisy stanowią jasno, że pedagog może w ciągu urlopu zajmować się pracą maksymalnie siedem dni.


Wyłącznie urlop wypoczynkowy?

Łącznie - według Karty Nauczyciela - chodzi o 56 dni urlopu nauczyciela w roku. Ustawa jasno wskazuje, że w przypadku nauczycieli, w przeciwieństwie do wielu innych grup zawodowych, nie istnieje pojęcie tzw. urlopu na żądanie. Jedynymi okolicznościami, w których może udać się na usprawiedliwiony urlop jest udokumentowana niezdolność do wykonywania czynności zawodowych na skutek choroby.


Nabycie uprawnień do urlopu przez nauczyciela

Według ustawy nauczyciel nabywa prawo do pierwszego urlopu w ostatnim dniu poprzedzającym ferie, a w przypadku każdego kolejnego - w momencie rozpoczęcia roku. Przepisy wskazują na to, że pełny wymiar wolnych dni przysługuje nauczycielom wtedy, gdy w roku szkolnym przepracują cały okres trwania zajęć. Prawo przewiduje przypadki, w których okres zatrudnienia pedagoga jest krótszy niż 10 miesięcy. Wówczas urlop takiego nauczyciela wyliczany jest proporcjonalnie do czasu prowadzenia zajęć szkolnych.


Ekwiwalent urlopowy - czym jest?

Co w przypadku, gdy nauczyciel nie wykorzysta w całości przysługującego mu urlopu? Do takich sytuacji dochodzi na przykład wtedy, gdy rozwiązaniu lub wygaśnięciu ulegnie stosunek pracy albo zatrudniony zostanie powołany do zasadniczej służby wojskowej. Może dojść do tego między innymi też z powodu choroby, przebywania na macierzyńskim lub pójścia na roczny urlop na poratowanie zdrowia, który zgodnie z prawem nie eliminuje urlopu wypoczynkowego. W tego typu wypadku przysługuje mu tzw. ekwiwalent, czyli wypłata pieniędzy za okres niewykorzystanego urlopu. Co ważne jednak, okres ten nie może być dłuższy niż 8 tygodni.