Czym jest kultura organizacyjna firmy i jakie jej typy wyróżniamy?

Co to jest kultura organizacyjna firmy?

Kultura organizacyjna firmy, którą tworzą wewnętrzne normy, wartości oraz codzienne praktyki, ma ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania wszystkich działów przedsiębiorstwa. Jest szczególnie ważna także podczas zatrudniania nowych pracowników. Pozwala przy tym budować pozytywny wizerunek działalności na rynku. Coraz częściej pracodawcy decydują się na świadome kreowanie i rozwijanie kultury organizacyjnej.

Kultura organizacyjna to ogólne pojęcie, które często bywa definiowane i rozumiane w różny sposób. Najczęściej opisuje ogół praktyk, organizację oraz sposób zarządzania. Badacze często nawiązują przy tym do standardów rekrutacyjnych, benefitów pracowniczych oraz innych narzędzi motywacyjnych przyczyniających się do budowania sukcesu firmy. Niekiedy kultura organizacyjna w firmie odnosi się także do ogółu wartości i priorytetów, które ceni dane przedsiębiorstwo. Są to także nieformalne struktury i preferowane sposoby komunikowania się.

Wiele osób zwraca przy tym uwagę na samo znaczenie słowa kultura, które opisuje ogół otaczających nas zjawisk. W tym przypadku dotyczy miejsca pracy i relacji zachodzących między poszczególnymi jednostkami wspólnoty, którą łączą wspomniane już cele i wartości. Mówiąc o kulturze organizacyjnej, nie można zapomnieć także o postawie pracowników, nieformalnych zwyczajach i rytuałach oraz o atmosferze, która znacznie wpływa na motywację i zaangażowanie całego zespołu.

Wszystkie wymienione elementy wpływają na utworzenie norm organizacyjnych oraz standardów komunikacji. Pozwalają przy tym ujednolicić metody pracy, dzięki czemu kooperacja między poszczególnymi działami przebiega bez problemów. Zwiększają przy tym poczucie przynależności i zaangażowania zatrudnionych osób, co przekłada się na budowanie zmotywowanego zespołu gotowego realizować długofalowe cele.

Typy kultury organizacyjnej przedsiębiorstwa

Można wyróżnić cztery główne typy kultury organizacyjnej. Pierwszym z nich jest tzw. kultura klanu, w której nacisk kładziony jest na budowanie zespołu. Pracodawcy i przełożeni postrzegani są jako mentorzy i doradcy. Wśród pracowników panuje „rodzinna atmosfera” pełna zrozumienia i spokoju. Duże znaczenie odgrywa dział zasobów ludzkich, który odpowiada za tworzenie długofalowej strategii integracji pracowników. Organizację spaja przy tym lojalność oraz tradycyjne wartości. Najczęściej sprawdza się w małych firmach. Kluczem do wdrożenia kultury klanu jest zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom oraz budowaniu zaangażowanego i zgranego zespołu.

Kolejnym modelem jest kultura hierarchii, w których kluczową rolę odgrywają sformalizowane procedury oraz jasno określone struktury. Organizację, w tym obieg dokumentów, określa szereg norm i zasad. Podobnie kierownictwo odznacza się wysokim poziomem skoordynowania i przejrzystością podejmowanych działań. Nacisk kładziony jest przy tym na wydajność i jednolitość zachowań, nie ma zatem miejsca na podejmowanie oddolnych inicjatyw we własnym zakresie. Celem jest wygenerowanie jak największej skuteczności przy maksymalnej redukcji kosztów. Kluczem do osiągnięcia założeń jest dobre i efektywne planowanie. Stosowany jest przeważnie w największych międzynarodowych korporacjach.

Kultura adhokracji związana jest z istnieniem dynamicznego i kreatywnego zespołu. Nastawiona jest tym samym na innowacyjność oraz ciągłe zmiany. Stały rozwój pozwala na dynamiczne dostosowywanie się do zmieniających się praw rynku. Pracownicy mają możliwość podejmowania ryzykownych decyzji. Przełożeni posiadają przy tym narzędzia do wdrażania nowatorskich rozwiązań. Głównym celem i miarą sukcesu kultury adhokracji jest wprowadzanie na rynek nowych produktów i usług, które odpowiadają na potrzeby zmieniającego się społeczeństwa. Sprawdza się w przedsiębiorstwach produkujących najnowsze technologie.

Ostatnim typem jest kultura rynku, w której najważniejszą kwestią pozostaje realizowanie zadań oraz uzyskiwane wyniki. Zakłada rywalizację zarówno pomiędzy pracownikami, jak i liderami. To właśnie rywalizacja stanowi główne źródło motywacji dla zatrudnionych osób. Sukcesem określa się głównie zwiększanie zysków finansowych. Najczęściej stosowana jest w przedsiębiorstwach sprzedażowych.

Jak opisać kulturę organizacyjną firmy?

Model kultury organizacyjnej opracował w 2004 Edgar Schein - ceniony amerykański psycholog. Ten najpopularniejszy obecnie model organizacji kultury firmy przedstawiany jest graficznie w formie góry lodowej podzielonej na trzy poziomy. Podstawę stanowi tzw. niewidoczny fundament firmy. Określa on zgodność światopoglądową pracowników z założeniami działalności przedsiębiorstwa. Często odbywa się na poziomie podświadomym i ma związek z kulturą oraz lokalną mentalnością.

Drugi poziom stanowią wspólne normy i wartości. Te z kolei, przynajmniej częściowo, są ustalone i uświadomione. Bardzo często mają formę niepisanych zasad, określając, co jest dopuszczalne, a czego nie wypada robić. To właśnie ten poziom warunkuje tworzenie dobrej atmosfery w miejscu pracy.

Trzeci poziom, czyli najbardziej widoczny wierzchołek góry, składa się z trzech artefaktów. Artefakty behawioralne określają wszelkie zachowania, rytuały oraz normy kultury osobistej, które pozwalają stworzyć dogadujący się i zgrany zespół. Artefakty językowe nawiązują do charakterystycznego słownictwa stosowanego zarówno oficjalnie, jak i nieoficjalnie. Mogą nawiązywać do publicznie stosowanych sloganów lub slangu pracowniczego. Są to także mity i legendy związane z budowaniem wizerunku danej firmy. Często nawiązują do spektakularnych sukcesów z przeszłości. Artefakt fizyczny odnosi się do widocznych symboli przedsiębiorstwa, m.in. do obowiązującego dress code’u lub wystroju wnętrz.

Przykłady kultury organizacyjnej w firmie

Kultura organizacyjna firmy określa zatem nieformalne prawa oraz niepisane zasady, które przekładają się na budowanie przedsiębiorstwa oraz późniejsze sukcesy. Apple stanowi przykład kultury organizacyjnej w typie adhokracji. Pracownicy nastawieni są na poszukiwanie nowych rozwiązań oraz ciągłe ulepszanie produkowanych sprzętów. Stawiając na innowacje i dynamiczny rozwój, pozwalają na zaspokojenie potrzeb zmieniającego się społeczeństwa.

Innowacyjne podejście do kultury organizacji firmy prezentuje także Google. To właśnie światowy gigant stawia na dyskusję między pracownikami i płaską strukturę. Dodatkowo oferuje szereg udogodnień, atrakcyjne strefy relaksu, darmowe posiłki oraz ciekawe eventy. Wszelkie działania podejmowane przez przedsiębiorstwo mają na celu stworzenie zgranego i dobrze funkcjonującego kreatywnego zespołu. Jeśli nie jesteś pewien, jaki model organizacji sprawdzi się w Twojej firmie, możesz skorzystać z pomocy doświadczonych doradców.