Czym jest przerywany czas pracy?

W wielu polskich przedsiębiorstwach obowiązuje tzw. przerywany system czasu pracy. Rozwiązanie to jest oczywiście uregulowane odpowiednimi przepisami prawa oraz wewnętrznymi regulaminami firm, które je stosują. Na czym dokładnie polega praca przerywana, kto i kiedy może wdrożyć ją u siebie? Sprawdźmy!

Każda firma charakteryzuje się własnymi zasadami jeśli chodzi o model pracy. Nie wszędzie bowiem mamy do czynienia z ośmiogodzinnym dniem roboczym. Wiele zakładów pracy funkcjonuje zmianowo, a niektóre branże cechuje jeszcze inny mechanizm. Wszystko tak naprawdę zależy od potrzeb i wymagań samego pracodawcy oraz tego, na jakie warunki zgodzą się poszczególni pracownicy.

Czas pracy a normy ustawowe

W przepisach polskiego prawa pracy można znaleźć bardzo wiele rozwiązań związanych z określeniem modelu czasu pracy. Każdy z systemów czasu pracy ma oczywiście zarówno swoje zalety, jak i wady, ale nie zmienia to faktu, że powinien być dostosowany do indywidualnej sytuacji w danym przedsiębiorstwie. Kluczową kwestią jest również to, aby zachowane zostały wszelkie standardy i prawa pracownicze, w tym właśnie normy z Kodeksu pracy. Pracodawca powinien więc pamiętać przede wszystkim o maksymalnym dobowym i tygodniowym czasie pracy, jak i odpowiednio długich przerwach pomiędzy wykonywaniem przez osoby zatrudnione obowiązków wynikających z umowy.

Systemy pracy w przepisach

Warto w tym miejscu wspomnieć, że Kodeks pracy przewiduje kilka systemów czasu pracy. W zestawieniu znajdziemy przede wszystkim pracę w systemie podstawowym, równoważnym, zadaniowym, w ruchu ciągłym, system skróconego tygodnia pracy, a także system pracy weekendowej. Przepisy dopuszczają także wspomniany już przerywany czas pracy, który jest głównym tematem naszego artykułu. System dobierany jest przez pracodawcę na podstawie wielu czynników, w tym charakteru wykonywanych przez zatrudnionych obowiązków, a także natężenia pracy w określonych porach dnia czy nocy. To, jaki system obowiązuje danego pracownika, musi zostać dokładnie wskazane w jego umowie o pracę i we właściwy sposób rozliczone.

Przerywany czas pracy – co to?

Nie w każdej firmie istnieje konieczność ciągłej, wielogodzinnej pracy. Bywają działalności, w których idealnie sprawdza się właśnie praca przerywana. Czym ona jest? Odpowiedź na to pytanie znajdujemy w art. 139 Kodeksu pracy, w którym czytamy, że jeśli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może zostać zastosowany przerywany system czasu pracy według z góry ustalonego rozkładu przewidującego nie więcej niż jedną przerwę w pracy w ciągu doby, trwającą nie dłużej niż 5 godzin. Gdyby okazała się bowiem dłuższa mielibyśmy do czynienia ze złamaniem przepisów o minimalnym 11-godzinnym odpoczynku dobowym. Należy dodać, że przerwy tej nie wlicza się wówczas do czasu pracy, ale ustawodawca wprowadza jednocześnie zasadę, że za czas tej przerwy zatrudnionemu przysługuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy pensji należnej za czas przestoju.

System przerywanego czasu pracy - na czym dokładnie polega?

Co istotne, przerwa w pracy nie może być podzielona na mniejsze części, ale może być oczywiście krótsza niż wspomniane 5 godzin. Pracownik ma pełną dowolność w dysponowaniu tym czasu, a pracodawca może wymagać od niego wyłącznie zaplanowania go w ogólnym grafiku pracy całego zespołu. Z tym systemem spotykamy się na przykład w branży transportowej, gdzie kierowcy nie zawsze pracują w ciągu, lecz właśnie w odstępach. Ponadto, rozwiązanie to ma zastosowanie między innymi w przypadku magazynierów, którzy odbierają i rozładowują o różnych porach dostawę produktów. Nie muszą oni wówczas być przez cały czas w gotowości do pracy, lecz pracują z przerwami według z góry narzuconego grafiku pracy. Jak widzimy, gdyby nie możliwość przerywanego czasu pracy, w niektórych profesjach trzeba byłoby pracować zmianowo, a przez wiele godzin osoby zatrudnione nie miałyby żadnych zadań do wykonania. System ten pozwala więc elastycznie podejść do tematu pracy, a jednocześnie pracodawcy oszczędzają sporo środków finansowych. Rejestracja czasu pracy oraz ewidencja czasu pracy to narzędzia od inEwi, z których warto korzystać dla ułatwienia w różnych systemach czasu pracy.

Kiedy możliwe jest zastosowanie przerywanego czasu pracy?

System pracy przerywanej może zostać wdrożony w danym przedsiębiorstwie wyłącznie w drodze układu zbiorowego pracy, czyli po wcześniejszych konsultacjach na linii pracodawca a związki zawodowe reprezentujące pracowników. Chodzi bowiem o zachowanie jak najwyższego stopnia porozumienia i trzymanie się wypracowanych reguł. Wyjątkiem od tej zasady jest przedsiębiorca, który działa w obszarze rolnictwa oraz hodowli, a w jego firmie nie ma organizacji związkowych. Jak już wspomniano, ale należy to podkreślić, zastosowanie takiego systemu pracy jest możliwe wyłącznie jeśli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacji.

Przerywany czas pracy a prawo

Zgodnie z przepisami, pracodawca nie może łączyć przerywanego czasu pracy z niektórymi innymi systemami, nawet wtedy, gdy miałoby to jakiekolwiek uzasadnienie. Prawo chroni tym samym osoby zatrudnione, dla których już sama praca przerywana może być sporym wyzwaniem. Za wdrożeniem tego systemu w firmie musi pójść ustalenie odpowiedniego harmonogramu czasu pracy. Musi być on jak najbardziej stały oraz odzwierciedlający rzeczywiste zapotrzebowania na pracę, co ma szczególne znaczenie na wypadek jakiejkolwiek kontroli.

Praca przerywana - kiedy jest zabroniona?

Zdarzają się sytuacje, w którym wprowadzenie przerywanego czasu pracy jest zabronione lub niewskazane. Mowa na przykład o wąskiej grupie pracowników, w tym kobiet w ciąży lub zatrudnionych opiekujących się dziećmi do lat 4. W tym przypadku pracodawca przed podjęciem decyzji musi uzyskać zgodę samych zainteresowanych. Pracę przerywaną wyklucza ponadto stosowanie innych systemów takich jak równoważny, skróconego tygodnia, w ruchu ciągłym czy systemu pracy weekendowej. Przeszkodą są nie tyle uregulowania prawne, co po prostu realne warunki i brak możliwości połączenia tych rozwiązań choćby ze względu na konieczność zapewnienia odpowiedniego okresu odpoczynku między pracą.