Dodatkowa przerwa w pracy – sprawdź zmiany w prawie pracy 2023

Niedawno w życie weszło wiele nowych przepisów dotyczących prawa pracy. Wśród zmian pojawiły się dodatkowe przerwy w pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Dowiedz się więcej o dodatkowej przerwie w pracy.

Prawo do dodatkowej przerwy w pracy

Przed wejściem w życie nowych przepisów dotyczących zatrudnienia pracownik świadczący pracę powyżej 6 godzin w ciągu dnia nabywał prawo do jednej przerwy trwającej co najmniej 15 minut, która wlicza się do czasu pracy, a więc jest to czas podlegający wynagrodzeniu za pracę. Zmiany w prawie pracy wprowadzone 26 kwietnia 2023 roku wprowadziły prawo do dodatkowej przerwy przynajmniej 15-minut w przypadku pracy trwającej co najmniej 9 godzin, a także kolejnej przerwy o tej samej długości w przypadku czasu pracy dłuższego niż 16 godzin.

Niestety ustawodawcy nie określili, czy prawo do drugiej i do trzeciej przerwy należy się w stosunku do zaplanowanego czasu pracy, czy też realnie przepracowanego. Innymi słowy, nie jest jasne, czy dodatkowe przerwy należą się tylko w systemie równoważnego czasu pracy, czy też w każdej sytuacji, w tym w ramach pracy w godzinach nadliczbowych. Bez wątpienia jest to kwestia, która powinna zostać doprecyzowana, ponieważ z punktu widzenia pracodawców, ma ona wpływ na organizację pracy i jej koszty.

Przerwy w pracy dla osób niepełnosprawnych

Poza wprowadzeniem dwóch dodatkowych przerw, które opisaliśmy wyżej, pracodawca ma jeszcze obowiązek wprowadzić jedną przerwę dla osób niepełnosprawnych. Taka przerwa w pracy, trwająca 15 minut powinna być wykorzystana na wypoczynek lub na gimnastykę usprawniającą.

Przerwy w pracy dla kobiet karmiących dziecko

Prawo przewiduje również przerwy dla kobiet na karmienie dziecka. W przypadku pracy trwającej od 4 do 6 godzin pracownicy przysługuje jedna półgodzinna przerwa w pracy. Jeśli czas pracy pracownicy trwa dłużej niż 6 godzin, to nabywa ona prawo do dwóch półgodzinnych przerw. Przy więcej niż jednym dziecku czas każdej przerwy na karmienie zostaje wydłużony do 45 minut.

Przerwy podczas pracy przy komputerze

Kolejną przerwą, którą pracodawca musi uwzględnić, jest przerwa dla pracowników pracujących przy komputerze. Regulacje te wynikają bezpośrednio z rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Pracownik po każdej godzinie pracy przy komputerze może skorzystać z przynajmniej 5-minutowej przerwy wliczanej do czasu pracy, która powinna pozwolić na zmianę pozycji ciała oraz na odpoczynek dla wzroku.

Przerwy podczas wykonywania pracy monotonnej, uciążliwej lub szkodliwej

Prawo do dodatkowej przerwy może też przysługiwać pracownikom wykonującym prace monotonne w narzuconym przez warunki pracy tempie lub prace w warunkach uciążliwych, lub szkodliwych, a więc ze względu na rodzaj pracy wykonywanej. Przerwy uzasadnione rodzajem pracy przysługują pracownikom, jeśli ze względu na warunki pracy, pracodawca nie zdecydował się na skrócenie dobowego wymiaru czasu pracy.

Zasady dotyczące korzystania z przerw w pracy

Przepisy nie regulują, w jaki sposób pracownik ma spożytkować czas przeznaczony na przerwy w pracy. Istotne jest jedynie to, że pracownik nie może zrezygnować z przysługujących mu przerw z zamiarem późniejszego rozpoczęcia pracy lub szybszego z niej wyjścia, ze względu na to, że takie korzystanie z przerw jest niezgodne z ich przeznaczeniem. Warto też wiedzieć, że korzystanie z płatnej przerwy, która jest zaliczana do czasu pracy, co do zasady wymaga od pracownika przebywania w miejscu pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.

Pracodawca ma obowiązek sprostania minimalnym wymaganiom dotyczącym przerw, narzucanym przez przepisy. Nie ma jednak przeciwwskazań, by pracodawca wydłużył długość płatnych, a także bezpłatnych przerw, jeśli takie regulacje będą ustalane na korzyść pracowników.

Pracodawca może też wprowadzić dodatkową przerwę w pracy, inną niż przewidziane przepisami. Taka przerwa, nazywana potocznie przerwą na lunch, nie wlicza się do czasu pracy, ale też nie narusza prawa do przysługujących pracownikowi ustawowo przerw w pracy. Przerwa lunchowa powinna trwać nie dłużej niż 60 minut.

Kontrolowanie przerw przez pracodawcę

Pracodawcy są zobowiązani do udzielania przerw w pracy zgodnie z obowiązującymi przepisami, które wprowadza Kodeks pracy, jak i inne akty prawne. Zapewnienie zgodności z obowiązującymi przepisami zapewnia odpowiedni sposób kontrolowania czasu przerw. W tej roli doskonale sprawdzają się narzędzia do monitorowania czasu pracy, które jednocześnie zapobiegają nadmiernemu przedłużaniu przerw przez pracowników, a tym samym obniżeniu efektywności pracy. Warto zadbać, by zasady dotyczące długości i częstotliwości przerw zostały wprowadzone do regulaminu pracy, tak aby każdy pracownik był z nimi dobrze zaznajomiony.

Kontrolowanie przerw pomaga upewnić się, że:

• pracownicy są efektywni i wykonują swoje obowiązki zgodnie z oczekiwaniami,
• przerwy w pracy udzielane są zgodnie z obowiązującymi przepisami,
• nie dochodzi do nadużyć, które przyczyniają się do spadku wydajności pracy i wzrostu niepotrzebnych kosztów,
• planowanie pracy, uwzględniającej czas przerw, sprzyja dobrej organizacji i nie przeciąża nadmiernie pracowników.

Zrozumienie przepisów dotyczących przerw, ich właściwe monitorowanie, a także zachęcanie pracowników do wykorzystywania przerw w pracy w sposób efektywny, jest kluczowe zarówno dla zdrowia i samopoczucia zatrudnionych, jak i dla produktywności oraz wydajności pracy.

Chcesz pogłębić swoją wiedzę na temat dyrektywy work-life balance? Zapisz się na webinar, który realizujemy wspólnie z naszym Partnerem Lunching!