Podatek przychodowy – nowy podatek dla największych firm

Ostatnie lata przynoszą wiele zmian na gruncie prawa podatkowego oraz rachunkowego. Należy do nich między innymi koncepcja podatku przychodowego. Dotyczy ona spółek opłacających podatek CIt oraz Podatkowych Grup Kapitałowych. Jaka jest ogólna istota podatku minimalnego i jak wygląda kwestia zastosowania tego typu opodatkowania? Przeczytaj poniższy tekst, by poznać odpowiedzi na te oraz wiele innych pytań.

Czym jest podatek przychodowy?

Jak sama nazwa wskazuje, podatek przychodowy to taki rodzaj obciążenia podatkowego dla firm, którego wysokość jest ustalana na podstawie osiąganych w danym okresie przychodów (utargu, obrotu). Zatem podatek przychodowy, okrreślany też jako podatek minimalny, nie jest tym samym co podatek dochodowy. Podczas gdy podstawę do opodatkowania podatkiem dochodowym stanowią przychody przedsiębiorstwa pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, czyli o koszty ponoszone w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej (mogą być to na przykład wydatki na czynsz, wynagrodzenia dla pracowników, zakup materiału czy usługi prawne), tak w przypadku obciążeń typu przychodowego poziom kosztów uzyskania przychodów nie wpływa na podstawę opodatkowania.

Podatek od przychodu w Polsce i na świecie

Zasadniczo na świecie podatek przychodowy nie jest rozwiązaniem powszechnie stosowanym, gdyż zazwyczaj podatnicy zobowiązani są do opłacania podatku dochodowego, aczkolwiek już teraz pracuje się, na przykład w ramach struktur wchodzących w skład Unii Europejskiej – nad wprowadzeniem globalnego podatku od przychodów dla potentatów cyfrowych.

Z kolei podatek przychodowy w Polsce – choć czasem się o tym zapomina, wcale nie jest nowością. Wręcz przeciwnie, korzystają z tego rozwiązania tysiące niewielkich przedsiębiorstw. Taka forma obciążeń podatkowych jest określana jako ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – przedsiębiorcy, którzy zdecydowali się na takie rozwiązanie, są zobowiązani do odprowadzania podatku według stawki uzależnionej od branży prowadzonej działalności (na przykład, w przypadku tak zwanych wolnych zawodów stawka wynosi aż 20%, podczas gdy najniższa stawka ryczałtu ewidencjonowanego to zaledwie 3,5%).

Rozwiązanie to jest chwalone głównie za niski stopień skomplikowania pod kątem prowadzenia ewidencji księgowej – sama konstrukcja podatku przychodowego sprawia, że ryczałtowcy nie muszą bowiem zastanawiać się na przykład nad tym, czy poniesiony koszt nie zostanie zakwestionowany podczas rutynowej kontroli przeprowadzanej przez urząd skarbowy.

Wyżej opisana różnica między podatkiem przychodowym oraz dochodowym sprawia, że na pierwsze z zaprezentowanych rozwiązań powinny zdecydować się raczej firmy o wysokim poziomie ROS=rentowności przychodów (tj. stosunku zysku do przychodów ze sprzedaży). Z kolei firmy o niskim poziomie rentowności mogą rozliczać się poprzez tradycyjny podatek dochodowy. Oczywiście, stosowanie podatku minimalnego (przychodowego)nie zwalnia w żaden sposób od innych zobowiązań podatkowych np. w zakresie podatku od nieruchomości.

Kogo będzie obowiązywać podatek przychodowy?

Odpowiedź na to pytanie można poznać w nowelizacji ustawy o podatku CIT (art. 24), która weszła w życie od początku 2022 roku. Co ciekawe, choć zgodnie z zapowiedziami podatek przychodowy miał odnosić się przede wszystkim do największych podmiotów, to obecnie wszystko wskazuje na to, że także mniejsze podmioty – jeśli spełnią warunki – będą zobowiązane do jego zapłaty. Zgodnie z zapisami zawartymi w projekcie, do zapłaty podatku będą zobowiązane spółki będące podatnikami CIT oraz Podatkowe Grupy Kapitałowe działające w Polsce (tzn. mające status polskiego rezydenta podatkowego), które spełniają następujące kryteria:

• jeśli po odjęciu, czyli wyłączeniu kosztów amortyzacji podatkowej środków trwałych osiągają stratę podatkową ze źródeł przychodów innych niż zyski kapitałowe

lub

• jeśli pod odjęciu kosztów amortyzacji podatkowej środków trwałych osiągną udział dochodów w przychodach innych niż kapitałowe na poziomie niższym niż 1%.

Podatek minimalny – ile wynosi?

Tak jak w przypadku każdego innego rodzaju zobowiązania podatkowego, także stawka podatku przychodowego jest jednym z aspektów, który w największym stopniu stanowi przedmiot zainteresowania przedsiębiorców. Jeśli chodzi o wysokość podatku od przychodów, to mamy złą wiadomość dla osób prowadzących działalność gospodarczą i zaliczających się do grupy nim objętej. Mianowicie, sposób obliczenia wysokości zobowiązania podatkowego to dość skomplikowana procedura.

Zasadniczo, stawka podatku minimalnego wynosi 10% w stosunku do podstawy opodatkowania. Ten aspekt nie jest skomplikowany. Inaczej ma się sprawa ze sposobem, w jaki ustala się podstawę. Zgodnie z założeniami rządu, podstawa opodatkowania podatkiem przychodowym to suma następujących części składowych:

• wszystkie przychody osiągnięte przez przedsiębiorstwo w danym okresie rozrachunkowym (roku podatkowym), z wyłączeniem tzw. zysków kapitałowych. W tym przypadku uwzględnia się 4% łącznej wartości tych przychodów;

• koszty finansowania dłużnego (do tej grupy zalicza się na przykład koszty ponoszone w związku z zaciągnięciem kredytów, pożyczek czy emisją obligacji). Warto przy tym dodać, że do podstawy opodatkowania zalicza się wyłącznie te spośród kosztów finansowania, które stanowią nadwyżkę ponad 30% zysku operacyjnego powiększonego o amortyzację (w rachunkowości wskaźnik ten określa się skrótem EBITDA) i są ponoszone w ramach transakcji realizowanych z podmiotami powiązanymi;

• odroczony podatek dochodowy w sytuacji, gdy ujawniono w rozliczeniach podatkowych na koniec roku niezamortyzowane WNiP (wartości niematerialne i prawne),

• koszty usług niematerialnych, należności licencyjnych oraz koszty przeniesienia ryzyka niewypłacalności dłużnika, pośrednio lub bezpośrednio na rzecz podmiotów powiązanych do wysokości 3 milionów złotych + 5% z EBITDA.

Minimalny podatek płatny jest w terminie zeznania rocznego i podlega odliczeniu od „normalnego” CIT, w ciągu maksymalnie 3 lat.

Wyłączenia z podatku przychodowego

Warto też wiedzieć, że w ramach ustawy o CIT istnieje możliwość przedmiotowego wyłączenia z podatku przychodowego, aczkolwiek są to specyficzne sytuacje, dlatego podejrzewając taką możliwość warto zdać się na pomoc specjalisty, którego obszarem działalności jest doradztwo podatkowe. 

Oczywiście nie wszyscy podatnicy muszą martwić się koniecznością zapłaty podatku przychodowego. Jeśli chodzi o rodzaje podmiotów, których nie obejmie planowany nowy podatek minimalny, to będą to przede wszystkim firmy, które:

• działają na rynku nie dłużej niż 3 lata,

• przechodzą przejściowe problemy wyrażające się znacznym spadkiem przychodów w stosunku do roku poprzedniego (spadek o co najmniej 30%),

• działają w branży finansowej,

Podatek minimalny – podsumowanie

Wprowadzenie do ustawy o CIT podatku przychodowego w 2022 roku, to tylko jedna z licznych zmian prawnych, jakie spotkały przedsiębiorców w ostatnich latach. Oprócz kwestii opodatkowania przychodów firmy muszą wziąć pod uwagę także takie zmiany jak na przykład ograniczenie w wykorzystywaniu karty podatkowej czy wprowadzenie pakietu SLIM VAT.

Wprowadzenie nowego podatku przychodowego, czyli podatku minimalnego to kolejny przejaw zwiększonego fiskalizmu w polskiej gospodarce. Rozwiązanie to może stanowić wyzwanie zwłaszcza dla tych podmiotów, które mają jednocześnie duże obroty i niską rentowność. W przypadku „gorszego” roku zostaną one zobowiązane do poniesienia znacznego wydatku w wysokości co najmniej 4% przychodów z działalności operacyjnej (pozostałe trzy wcześniej wymienione części składowe opodatkowania nie muszą wystąpić w przypadku każdego przedsiębiorstwa). Ponadto, wciąż konieczne jest sprawne zarządzanie przedsiębiorstwem, przez co rozumie się na przykład skuteczną oraz efektywną kontrolę czasu pracy.