Rozdzielność majątkowa w biznesie

Każdy, kto prowadzi własną działalność gospodarczą zdaje sobie sprawę z tego, jak ryzykowne finansowo jest to wyzwanie. Niektórzy przedsiębiorcy obawiają się przy tym o bezpieczeństwo prywatnego portfela, a bardzo często o majątek, który posiadają wspólnie ze swoją małżonką lub małżonkiem. Na szczęście istnieją skuteczne sposoby na to, aby zredukować zagrożenie do minimum. Jednym z nich jest wprowadzenie rozdzielności majątkowej.

Własny biznes może przynieść sporo satysfakcji, a jednocześnie pozwala poprawić swój status materialny. Jak wszystko ma jednak zarówno plusy, jak i minusy. Jednym z największych mankamentów jest możliwość bankructwa, a przy prowadzeniu na przykład jednoosobowej działalności gospodarczej odpowiedzialności za długi firmy własnym majątkiem. W praktyce oznacza to tyle, że wszelkie zobowiązania biznesowe ciążą także na naszym prywatnym budżecie, co ma ogromne znaczenie na przykład w przypadku wspólnoty małżeńskiej.

Majątek wspólny w małżeństwie

Na wstępie warto odpowiedzieć na pytanie, co wchodzi w skład majątku wspólnego? Wspólność małżeńska obejmuje bowiem dobra materialne i niematerialne nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków, a także przez każdego z nich osobno. Mowa między innymi o wynagrodzeniu za pracę i dochodach z innej działalności zarobkowej, dochodach z majątku wspólnego, jak i z majątku osobistego każdego z małżonków, a także środkach zgromadzonych na rachunku otwartym lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków. Oprócz majątku wspólnego można wyróżnić również osobisty, w skład którego wchodzą głównie przedmioty czy też prawa nabyte przed zawarciem związku małżeńskiego. Ponadto, rzeczy służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków, prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, spadek, wszelkiego rodzaju odszkodowania, jak i prawa autorskie, pokrewne oraz przedmioty uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków.

Ryzyko finansowe a wspólność majątkowa

Zawierając związek małżeński z mocy prawa tworzona jest wspólnota majątkowa obu małżonków. Jeśli żona lub mąż prowadzą przedsiębiorstwo, wówczas za jego potencjalne zobowiązania odpowiadają oboje, całym swoim wspólnym majątkiem. Oznacza to, że jeśli firma ma długi, wierzyciele mogą domagać się zaspokojenia z majątku prywatnego i żaden z małżonków nie ma możliwości ochrony swojej części kapitału. Jest to uregulowanie dość krzywdzące dla małżonka, do którego przedsiębiorstwo nie należy i nie ma on możliwości nim zarządzać. Z drugiej strony stanowisko ustawodawcy jest poparte logiką. Jeśli bowiem dochód z działalności gospodarczej powiększa majątek wspólny, tak samo zobowiązania firmy powinny na stan tego majątku wpływać.

Czym jest rozdzielność majątkowa?

Jednym ze sposobów ochrony majątku jest rozdzielność majątkowa, na mocy której każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek osobisty, jak i dobra, przedmioty oraz prawa uzyskane już po zawarciu małżeństwa. Każdy z małżonków będzie więc posiadać majątek odrębny i wierzyciel jednego z nich nie będzie mógł domagać się zwrotu pieniędzy od drugiego. Niezwykle ważną cechą, jaka zachodzi wówczas, gdy rozdzielność wejdzie w życie jest jej trwały i nieograniczony czasem charakter, co oznacza, że wywołuje ona skutki prawne w przyszłości, niezależnie od okoliczności. W jaki sposób zachodzi ustanowienie rozdzielności majątkowej? Wszystko zależy od tego, co ustalą obie strony. Małżonkowie mogą doprowadzić do tego samodzielnie, podpisując tzw. intercyzę, która jest zawarta przed notariuszem i przez niego poświadczona. Innym rozwiązaniem jest przeprowadzenie postępowania sądowego i rozdzielenie majątku na skutek prawomocnego orzeczenia.

Rozdzielność majątkowa ustanowiona przez sąd

Do drugiej sytuacji dochodzi jednak bardzo rzadko i w praktyce wówczas, gdy małżonkowie są w separacji lub zachodzą inne ważne przesłanki, aby sprawą musiał zająć się organ sądowy. W przypadku postępowania sądowego konieczne może okazać się skorzystanie z pomocy biegłych, w tym rzeczoznawców majątkowych. Nie bez znaczenia będą także koszty całego procesu, które wylicza się co do zasady proporcjonalnie do wartości majątku, będącego przedmiotem sprawy. Jeśli któryś z małżonków czuje się pokrzywdzony wyrokiem sądu, może odwołać się od niego do drugiej instancji.

Rozdzielność majątkowa w intercyzie

Najczęściej rozdzielność majątkowa w trakcie małżeństwa czy też przed jego zawarciem odbywa się na mocy stosownej umowy. Małżonkowie mają dużą swobodę przy tworzeniu jej treści. Zgodnie z powszechnie przyjętą definicją, intercyza to umowa zawierana między małżonkami lub też osobami zamierzającymi zawrzeć małżeństwo, która prowadzi do wprowadzenia odmiennego niż ustawa majątkowego ustroju małżeńskiego. Warto dodać, że intercyza służy nie tylko wyłączeniu wspólności majątkowej, ale także jest zawierana, aby własność przywrócić, ograniczyć ją lub rozszerzyć. Kwestie te szczegółowo reguluje kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Rozdzielność majątkowa skutki

Jak już wspomniano, ustanowienie rozdzielności majątkowej ma swoje mocne oraz słabe strony. Nie ulega jednak wątpliwości to, że taki krok pozwala zabezpieczyć wspólny majątek przed żądaniami ze strony wierzycieli jednego z małżonków. Warto dodać, że w przypadku egzekucji wierzytelności niezwykle istotnym elementem jest data, w której doszło do rozdzielenia wspólnego majątku. Może się bowiem zdarzyć tak, że małżonkowie zdecydują się na intercyzę dopiero wtedy, gdy wierzyciel podjął już kroki zmierzające do jego zaspokojenia. Wówczas rozdzielenie majątku nic nie da, ponieważ intercyza ani orzeczenie sądowe nigdy nie działa wstecz. W tego typu przypadkach warto więc skonsultować się z prawnikiem lub postarać się dogadać z wierzycielem. W ostateczności dług zostanie wyegzekwowany z całości wspólnego majątku.