Ryzyko zawodowe – co to? Jak określić zagrożenia w środowisku pracy?

Przepisy kodeksu pracy określają zasady, którymi powinien kierować się pracodawca przy przygotowywaniu miejsca wykonywania obowiązków zawodowych oraz zatrudnianiu pracowników. Spora część norm dotyczy bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym tzw. oceny zagrożenia w środowisku pracy. O czym dokładnie mowa?

Ryzyko zawodowe – co to?

Co to jest ryzyko zawodowe? Pod tym pojęciem rozumiemy prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaniem określonej pracy, które powodują straty. W szczególności chodzi o wystąpienie u osób zatrudnionych niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych zastanych w środowisku pracy lub sposobu wykonywania danej profesji. Najkrócej pisząc, ryzyko zawodowe można scharakteryzować jako wszelkie niebezpieczeństwa związane z codzienną pracą w danym miejscu oraz u konkretnego pracodawcy.

Ocena ryzyka zawodowego metody

Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy jest przeprowadzana po to, aby upewnić się, że pracownikowi nie stanie się żadna krzywda. Artykuł 226 kodeksu pracy określa, że pracodawca ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko, a także informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami. Jeśli nie dopełni tego obowiązku, pracownik, w razie wystąpienia jakichś niebezpieczeństw, może domagać się odszkodowania lub rekompensaty.

Ocena ryzyka zawodowego – kto może ją przeprowadzić?

Widzimy więc, że analiza zagrożenia w środowisku pracy to obowiązek zatrudniającego. To właśnie on, jeszcze przed dopuszczeniem pracownika do pracy, powinien poinformować go o wszelkich ustaleniach związanych z potencjalnym ryzykiem zawodowym. Stosowne dokumenty z ostrzeżeniem o ryzyku i podpisem samego pracownika powinny stać się jednym z załączników jego akt osobowych. To ważne szczególnie wówczas, gdy pracownik ulegnie wypadkowi.

Obowiązki pracodawcy

Osoba zatrudniająca powinna zdawać sobie sprawę nie tylko z tego, jakie obowiązki nakładają na nią same przepisy prawa, ale także mieć poczucie odpowiedzialności za los podwładnych. Pracodawca - zgodnie z prawem unijnym, które obowiązuje także w Polsce - jest zobligowany do zrobienia wszystkiego, aby zapobiec zagrożeniu, zwalczać jego potencjalne źródła, zastąpić środki niebezpieczne o wiele bardziej bezpiecznymi, a także informować pracownika o ocenie ryzyka. Poprzez chronienie zatrudnionego rozumiemy między innymi wyposażenie go w odzież roboczą, wprowadzenie odpowiednich zasad, które poprawią bezpieczeństwo oraz przestrzeganie przepisów sanitarnych oraz BHP.

Jakie są metody oceny ryzyka zawodowego?

Istnieją liczne metody oceny ryzyka zawodowego, czyli sposobu sprawdzenia, jakie niebezpieczeństwa czyhają na pracownika w miejscu pracy. Najpopularniejszą i powszechnie stosowaną jest tzw. Polska Norma PN-N-18002. Na czym polega? Przede wszystkim brane są przy niej pod uwagę dwa parametry. Pierwszy to prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia, a drugie ciężar następstw niebezpieczeństw występujących w środowisku pracy. Wyniki zestawia się następnie w tabeli, a parametry określane są w kilku stopniach: małym, średnim oraz dużym. Jeśli chodzi o samo prawdopodobieństwo oceniane jest na następujących poziomach: mało prawdopodobnym, prawdopodobnym oraz wysoce prawdopodobnym.

Ocena ryzyka zawodowego metody w praktyce

Pisząc bardziej w wymiarze praktycznym można stwierdzić, że ryzyko zawodowe wynika z kilku podstawowych czynników. Należą do nich przede wszystkim: specyfika miejsca pracy, rodzaj wykonywanej profesji, typ stanowiska w przedsiębiorstwie, a także to, jaki sprzęt jest w nim wykorzystywany. Na ryzyko zawodowe wpływa także to, jacy ludzie pracują w danej firmie. Dużą rolę przy ocenie zagrożeń może odegrać analiza wcześniejszych niebezpieczeństw, o ile pracodawca oraz pracownicy o nich wiedzą. To dlatego niezwykle ważna jest polityka informacyjna w firmie i ogólna atmosfera, która sprzyja lub nie sprzyja dyskusjom na ten temat.

Co powinien zrobić pracownik?

Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy to nie wszystko. Istotne jest również zachowanie samego pracownika. Pracodawca może bowiem zrobić wszystko, aby zapewnić zatrudnionym najwyższy poziom bezpieczeństwa. To nie załatwia jednak sprawy. Podwładni muszą sami wykazać się rozsądkiem i ostrożnością. Ważne jest przestrzeganie regulaminu obowiązującego w miejscu pracy oraz wszelkich wewnętrznych zasad i ustaleń. Wiele niebezpiecznych zdarzeń bierze się z braku czujności samych pracowników. Wiadomo, nie można przewidzieć wszystkiego, ale można zrobić wiele, aby zniwelować zagrożenia w środowisku pracy.