Świadczenia przedemerytalne – komu przysługują i ile wynoszą?

Kto może się starać o świadczenie przedemerytalne i jakie warunki trzeba spełnić, by je uzyskać?

Świadczenie przedemerytalne wprowadzone zostało jako pomoc dla osób, które utraciły pracę po wyrobieniu długiego stażu oraz z racji na wiek mają problem ze znalezieniem kolejnego zatrudnienia. Świadczenia przedemerytalne - komu przysługują i jakie warunki trzeba spełnić, by je otrzymać? Na początek warto rozróżnić kilka pojęć. Od 2017 roku pod pojęciem wcześniejszej emerytury można rozumieć: emerytury pomostowe, świadczenia przedemerytalne i nauczycielskie świadczenia kompensacyjne. Każde z nich wypłacane jest przez ZUS. Świadczenia przedemerytalne przyznawane "po nowemu" zostaną opisane niżej.

Świadczenie przedemerytalne przysługuje osobom, które wyrobiły dostatecznie długi staż pracy, są w odpowiednim wieku, straciły dotychczasowe zatrudnienie i mają status osoby bezrobotnej. Dokładne kryteria opisane są na stronie ZUS i dzielą się na dwie grupy: warunki wspólne i indywidualne, które należy spełnić, by otrzymać świadczenie przedemerytalne. Warunki wspólne związane są ze statusem osoby bezrobotnej. Prawo do świadczenia przedemerytalnego mają bowiem osoby zarejestrowane w Urzędzie Pracy jako osoby bezrobotne. Dodatkowo osoba ubiegająca się o świadczenie musi pobierać zasiłek dla bezrobotnych przez co najmniej 180 dni oraz w okresie tym nie odmówić (bez podania uzasadnionej przyczyny) przyjęcia proponowanego przez Urząd zatrudnienia. Wniosek o przyznanie świadczenia należy złożyć w ZUS w ciągu maksymalnie 30 dni od dnia wydania przez Urząd Pracy zaświadczenia potwierdzającego spełnienie opisanych warunków. Często pojawia się pytanie - co, jeśli po utracie zatrudnienia mamy jeszcze chorobowe? Na świadczeniu przedemerytalnym możemy wtedy wylądować dopiero po ustaniu zwolnienia, zarejestrowaniu się jako osoba bezrobotna i po upływie 180 dni. Chorobowe po rozwiązaniu umowy nie wlicza się do stażu pracy.

Druga grupa warunków wiąże się z płcią, wiekiem, stażem pracy wnioskującego oraz przyczyną, z powodu której utracił on zatrudnienie. Staż pracy do świadczenia przedemerytalnego jest różny właśnie w zależności od tej przyczyny. Czy istnieje również zależność: nowy wiek emerytalny a świadczenie przedemerytalne? W niektórych przypadkach, tak - wiek uprawniający do świadczenia emerytalnego wynosi bowiem wtedy 55 lub 56 lat dla kobiet oraz 60 lub 61 lat dla mężczyzn. Nowy wiek emerytalny od 2017 roku wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Trzeba pamiętać jednak o tym, że starszym pracownikom przysługuje ochrona przedemerytalna. Polega ona na tym, że nie może zostać rozwiązana umowa o pracę z pracownikiem, któremu do emerytury pozostały mniej niż cztery lata oraz wtedy, gdy posiada okres zatrudnienia co najmniej 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn. Nie ma to jednak zastosowania w niektórych przypadkach, takich jak likwidacja stanowiska pracy w zakładzie.

Do warunków indywidualnych należy również warunek pracy w danym zakładzie dłużej niż 6 miesięcy - dłuższe natomiast są okresy dla prowadzenia własnej działalności czy pobierania renty. Warunki stażu i wieku zależą od przyczyny ustania stosunku pracy. Mogą to być:

• likwidacja lub niewypłacalność pracodawcy;
• zwolnienia grupowe lub likwidacja stanowiska pracy;
• ogłoszenie upadłości własnej firmy;
• ustanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy;
• ustanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku opiekuńczego, a także zasiłku dla opiekuna.

Warto wspomnieć również, jakie są wymagane przez ZUS do świadczenia przedemerytalnego dokumenty. Konieczne będzie złożenie wniosku o udzielenie świadczenia oraz dostarczenie wszelkich dokumentów wydanych przez Urząd Skarbowy czy zakład pracy, potwierdzające spełnienie warunków koniecznych do udzielenia świadczenia.

Ile wynosi świadczenie przedemerytalne?

Minimalna wysokość świadczenia przedemerytalnego netto wynosi od marca 2022 roku 1060,62 zł, brutto - 1350,70 zł. Jest to o kilkanaście złotych więcej niż minimalna emerytura.

A co z emeryturą? Czy świadczenie przedemerytalne wlicza się do emerytury? Otóż na dzień przed ukończeniem przez Ciebie wieku emerytalnego ustanie Twoje prawo do świadczenia przedemerytalnego. Jeśli złożysz odpowiedni wniosek, od kolejnego dnia zostanie przyznana Ci emerytura. Jak przebiega wyliczenie emerytury po świadczeniu przedemerytalnym? Czy otrzymywanie świadczenia obniża wysokość późniejszej emerytury? Otóż nie - emerytura jest wyliczana biorąc pod uwagę okresy składkowe (zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, otrzymywanie renty itp.) oraz nieskładkowe (pobieranie zasiłków i świadczeń przedemerytalnych). Każdy rok składkowy daje 1,3% podstawy wymiaru wyliczenia emerytury, a nieskładkowy - 0,7%. Pobieranie świadczenia przedemerytalnego nie zmniejsza więc przyszłej emerytury.

Jaka jest różnica między zasiłkiem a świadczeniem przedemerytalnym?

Zasiłek przedemerytalny a świadczenie przedemerytalne - różnice są właściwie żadne. Zasiłek przedemerytalny przyznawany był na podobnych zasadach na podstawie ustawy z 1994 roku o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Po wprowadzeniu ustawy o świadczeniach przedemerytalnych w 2004 roku, miejsce zasiłku zajęło świadczenie przedemerytalne.

Praca a świadczenie przedemerytalne

Świadczenie przedemerytalne a praca na pół etatu - czy jest to możliwe? Jak najbardziej. Nie ma przeciwwskazań ku temu, by osoba pobierająca świadczenie dorabiała sobie w inny sposób. Starsze osoby, emeryci i renciści są chętnie zatrudniani z uwagi na mniejsze koszty pracodawcy oraz zazwyczaj dobrą dyspozycyjność, szczególnie w niepełnym wymiarze czasu pracy. Ważne jest jedynie, by kontrolować swój zarobek - każdy dochód zgłosić do ZUS, ponieważ istnieją granice dochodu, po przekroczeniu których nasze świadczenie przedemerytalne ulegnie zmniejszeniu lub zawieszeniu. W kontrolowaniu ilości nadgodzin pomoże na pewno rejestracja czasu pracy przez pracodawcę.

Ile można dorobić na świadczeniu przedemerytalnym? Granicami jest 25% przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego roku oraz 70% przeciętnego wynagrodzenia. Jeśli nie przekroczymy pierwszego progu, nasze świadczenie emerytalne nie zostanie pomniejszone. Jeśli przekroczymy go, nie przekraczając jednak drugiego progu - pozostanie nam gwarantowana kwota świadczenia w wysokości 675,35 zł. Jeśli przekroczymy ten próg - zostaniemy pozbawieni prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Czy likwidacja miejsca pracy uprawnia do otrzymania świadczenia przedemerytalnego?

Likwidacja stanowiska pracy a świadczenie przedemerytalne - czy są powiązane? Jak najbardziej. Jest to jedna z przyczyn rozwiązania umowy o pracę, która uprawnia do otrzymania świadczenia przedemerytalnego. Należy jednak spełnić kilka dodatkowych warunków: ukończone co najmniej 55 lub 60 lat (odpowiednio dla kobiet i mężczyzn), zatrudnienie u danego pracodawcy przez co najmniej 6 miesięcy oraz staż pracy co najmniej 30 lub 35 lat, w zależności od płci. Jeśli nasz staż wynosi odpowiednio 35 lub 40 lat - nie jest konieczne spełnienie warunku wieku. Warto wspomnieć, że w przypadku likwidacji stanowiska pracy nie obowiązuje okres ochrony przedemerytalnej - nawet, jeśli do osiągnięcia wieku emerytalnego zostały nam mniej niż 4 laty. Możemy się pocieszać wtedy, tym, że już niedługo czeka nas upragniona emerytura po świadczeniu przedemerytalnym. A odprawa? Czy należy nam się po likwidacji stanowiska pracy? Owszem - jeśli zakład pracy zatrudniał więcej niż dwudziestu pracowników.